Nhiều người từng bán vội đất bằng giấy tay với giá rẻ, đến khi giá đất tăng cao lại muốn đòi lại. Tuy nhiên, người bán không thể đơn phương lấy lại đất chỉ vì giá tăng, mà nên hỗ trợ người mua hoàn thiện các thủ tục pháp lý liên quan.

Anh Nguyễn Văn Hà (35 tuổi, xã An Khánh, Hà Nội) trình bày: Năm 2017, tôi chuyển nhượng một lô đất với giá 95 triệu đồng cho người cùng xã. Việc mua bán chỉ thực hiện bằng giấy tay, không công chứng, chứng thực, và bên mua chưa làm thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ).

Hiện nay, giá đất trong khu vực đã tăng cao. Người mua muốn làm thủ tục cấp sổ đỏ và nhờ tôi ký bổ sung các giấy tờ cần thiết. Tuy nhiên, tôi băn khoăn không biết giao dịch năm 2017 có hiệu lực pháp lý hay không, vì hợp đồng không được công chứng, chứng thực.

Do vậy, tôi muốn hỏi: Ở thời điểm hiện nay, tôi có quyền yêu cầu lấy lại phần đất đã bán và yêu cầu bên mua hoàn trả số tiền 95 triệu đồng hay không? Giao dịch năm 2017 có còn giá trị ràng buộc theo pháp luật hay không?

Luật sư Vũ Anh Tuấn, Văn phòng Luật sư Trung Hòa (Hà Nội) trả lời: Theo Bộ luật Dân sự 2015 và khoản 3 Điều 27 Luật Đất đai 2024, hợp đồng chuyển nhượng nhà đất bắt buộc phải được công chứng hoặc chứng thực. Nếu giao dịch không tuân thủ quy định này, về nguyên tắc sẽ bị coi là vô hiệu do vi phạm hình thức.

Tuy nhiên, Điều 129 Bộ luật Dân sự 2015 mở ra ngoại lệ: nếu một hoặc các bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ trong giao dịch, Tòa án có thể công nhận hiệu lực của hợp đồng, dù chưa công chứng hay chứng thực.

“Trong trường hợp này, việc mua bán giữa hai bên là tự nguyện, ổn định nhiều năm, bên mua đang sử dụng đất hợp pháp, không tranh chấp, nên người bán không có quyền đơn phương đòi lại đất chỉ vì giá đất tăng,” luật sư Vũ Anh Tuấn nhấn mạnh.

Theo ông, điều đúng đắn nhất mà anh Hà nên làm là hỗ trợ bên mua hoàn thiện thủ tục pháp lý, giúp họ được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo đúng quy định.

Việc hoàn trả 95 triệu đồng và lấy lại đất chỉ có thể xảy ra nếu hai bên thỏa thuận lại hoặc bên mua đồng ý. Ngược lại, nếu anh Hà khởi kiện với lý do “giá đất tăng”, khả năng thắng kiện gần như không có. Không chỉ bị coi là thiếu thiện chí, anh còn có thể phải chịu án phí dân sự nếu Tòa án bác yêu cầu.

“Pháp luật luôn bảo vệ sự ổn định của các giao dịch dân sự tự nguyện, trung thực. Không ai có thể đòi lại tài sản đã chuyển nhượng hợp pháp chỉ vì giá trị của nó thay đổi theo thời gian,” luật sư Tuấn khẳng định.