Cuộc diễu hành quân sự quy mô lớn đầu tháng 9 tại Bắc Kinh cho công chúng cái nhìn cận cảnh hơn về một số sáng kiến “máy bay không người lái chiến đấu” mới của nước này. Trong số đó có một thiết kế đặc biệt nổi bật - không đuôi, có kích thước tương đương với máy bay chiến đấu hạng trung J-10. Nhìn chung, thiết kế này được cho là nhắm đến hiệu suất cao, hướng đến một máy bay chiến đấu tàng hình không người lái thực sự.
Máy bay “Kiểu B”
Tên gọi thiết kế mới này chưa được tiết lộ, nhưng có thông tin cho rằng nó được tạm gọi là “Máy bay chiến đấu chiếm ưu thế trên không không người lái”. Trong khi đó, để rõ ràng hơn, các nhà quan sát gọi thiết kế này là máy bay không người lái Kiểu B (Type B).
Chiếc máy bay không người lái này được trưng bày cùng với các thiết kế không người lái khác trên thùng xe tải trong cuộc diễu hành, với kích thước lớn hơn đáng kể so với các thiết kế được dư luận đồn đoán trước đó. Ít nhất 5 thiết kế khác nhau đã xuất hiện. Nhiều người nhận định các thiết kế này có thể xem như phiên bản Trung Quốc của Máy bay Chiến đấu Phối hợp (CCA) của Không quân Mỹ.
Tuy nhiên, Type B sở hữu tất cả các đặc điểm của một máy bay chiến đấu không người lái (UCAV) hiệu suất cao, một loại mà Không quân Mỹ không phát triển – theo các thông tin đã được công khai. Không có đuôi, cánh tam giác được cải tiến. Cánh có hình thoi rộng, đầu cánh cắt ngắn. Có hai bề mặt điều khiển lớn ở mép sau của mỗi cánh. Mũi máy bay có một đường gờ rất rõ ràng kéo dài về phía sau đến các cửa hút gió động cơ gắn bên hông, trước khi hợp nhất với mép trước của cánh.
Các cửa hút gió bên hông trái ngược với các cửa hút gió được tìm thấy trên ít nhất một số thiết kế máy bay không người lái mới nổi khác của Trung Quốc, được lắp trên đỉnh thân máy bay. Những cửa hút gió siêu thanh (DSI) không cần bộ chuyển hướng, nghiêng về phía trước, có nhiều điểm chung với những cửa hút gió được tìm thấy trên các thiết kế máy bay chiến đấu có người lái thế hệ mới, cho thấy hiệu suất siêu thanh rõ ràng.
Từ các đánh giá ngoại hình, nhìn chung, Type B rất có thể có khả năng siêu thanh, sở hữu tầm bay đáng kể đối với một máy bay hiệu suất cao, nhờ sự kết hợp giữa thiết kế không đuôi thanh mảnh và không yêu cầu phải có phi công cùng tất cả các hệ thống liên quan đến phi hành đoàn.
Khả năng tàng hình
Bên cạnh hiệu suất, một yếu tố quan trọng khác là khả năng tàng hình. Vòi phun động cơ tròn của máy bay, lộ ra ngoài, sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến điều này. Đây là một thiết kế quen thuộc đối với các máy bay chiến đấu tàng hình, kết quả khi phải cân bằng giữa hiệu suất, độ phức tạp, trọng lượng, giá thành và khả năng tàng hình.
Tuy nhiên, các khía răng cưa trên đầu xả động cơ giúp giảm bộc lộ tín hiệu radar trong một số dải tần radar nhất định. Cũng có thể đây chỉ là phiên bản đầu tiên, và vòi phun động cơ hai chiều, kèm vectơ lực đẩy, sẽ xuất hiện trên Type B trong thời gian tới. Song song nếu điều này được triển khai, sẽ là sự phát triển của UCAV S-70 Okhotnik Nga, và GJ-11 Sharp Sword của Trung Quốc – sau khi thiết kế lại và cải thiện các tính năng tàng hình.
Ngoài ra, để duy trì khả năng tàng hình, có những dấu hiệu cho thấy máy bay không người lái Type B có khả năng mang vũ khí bên trong rất lớn. Nhìn từ bên dưới thân máy bay không người lái cho thấy có nhiều khoang chứa vũ khí lớn.
Phá vỡ thiết kế tổng thể trơn tru, máy bay không người lái Type B còn có một cảm biến quang điện tử nổi bật gắn ở cằm, có thể tương tự như Hệ thống Nhắm mục tiêu Quang điện tử (EOTS) của F-35. Các loại tương tự cũng xuất hiện trên máy bay tàng hình J-20 và J-35 Trung Quốc, cho thấy máy bay không người lái này được thiết kế cho các nhiệm vụ kiểu máy bay chiến đấu.
Cùng với máy bay không người lái này, Trung Quốc trưng bày một thiết kế UCAV khác, nhìn chung tương tự nhưng nhỏ hơn một chút, hiện được gọi là “Kiểu A” (Type A). Cũng không có đuôi, chiếc này khác biệt ở chỗ có cánh kiểu lambda và cửa hút gió động cơ kiểu caret. Nó không có phần đầu EOTS dưới mũi, nhưng dường như có động cơ phản lực cánh quạt đơn tương tự. Ngoài ra, nó trông thanh mảnh hơn Type B, với phần mũi nhỏ hơn nhiều.
Tại thời điểm này, công chúng chưa biết chắc chắn bản chất của hai máy bay không người lái mới trong cuộc diễu hành Trung Quốc là gì, nhưng chúng dường như là máy bay thật, thậm chí có khả năng bay. Nếu chúng là mô hình, thì đây là một mức độ chi tiết đáng chú ý.
Hiện tại, có rất ít thông tin cho thấy tình trạng của các thiết kế, về việc chúng đang ở giai đoạn nào trong chu kỳ phát triển, hay liệu chúng có được đưa vào hoạt động hay (hiện tại) được dự định làm nguyên mẫu hoặc trình diễn hay không.
Cả hai máy bay không người lái Kiểu A và Kiểu B được trưng bày trong cuộc diễu hành đều có số series liên quan đến một đơn vị hoạt động thực tế của Không quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLAAF). Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là một hoặc cả hai hiện đang hoạt động, và không có bằng chứng công khai nào cho thấy những máy bay không người lái này đang được triển khai đáng kể.
Dành nhiều nguồn lực
UCAV rõ ràng là một lĩnh vực mà Trung Quốc cũng đang dành nhiều nguồn lực. Dòng máy bay không người lái ổn định thuộc loại này đã được ghi nhận trong các cuộc thử nghiệm bay, hình ảnh vệ tinh, dưới dạng mô hình thu nhỏ và mô hình. Nổi bật nhất trong số này có lẽ là GJ-11, một UCAV cánh bay tàng hình, quá trình phát triển vẫn đang tiếp tục, đồng thời được tinh chỉnh, với tầm nhìn ngày càng hướng đến các hoạt động trên tàu trong tương lai.
Không quân Mỹ trong khi đó chưa có kế hoạch mua sắm các máy bay chiến đấu tàng hình không người lái (UCAV), ít nhất trong tương lai gần.
Cho đến nay, chỉ có một vài dự án máy bay không người lái chiến đấu trên không đã được hoàn thiện. Một ví dụ nổi bật là máy bay không người lái Bayraktar Kizilelma của Thổ Nhĩ Kỳ. Máy bay này được cho là có tốc độ siêu thanh (ít nhất là trong các phiên bản sau), có một số đặc điểm hạn chế khả năng quan sát và được thiết kế riêng cho các loại nhiệm vụ không chiến - thường được thực hiện bởi máy bay chiến đấu có người lái.
