Câu chuyện về Tôn Ngộ Không, nhân vật huyền thoại trong tiểu thuyết "Tây Du Ký", được sinh ra từ một tảng đá đã trở nên quen thuộc. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, tại một vùng núi sâu thuộc châu tự trị dân tộc Bố Y và dân tộc Miêu Tiềm Nam, tỉnh Quý Châu của Trung Quốc, lại có một hiện tượng địa chất có thật, kỳ lạ không kém.
Theo IFL Science, tại đây có một vách đá được gọi là "vách đá đẻ trứng" bởi cư dân địa phương. Điều đặc biệt là vách đá này được cho là cứ khoảng 30 năm một lần, sẽ có những "quả trứng đá" hình tròn dần tách ra khỏi bề mặt đá.
Những quả trứng đá này không hề nhỏ, chúng có đường kính dao động từ 20 đến 40 cm, vẻ ngoài tròn trịa và nhẵn bóng. Trong giới khoa học, chúng được gọi bằng thuật ngữ "khối kết hạch hình viên đạn" (cannonball concretions) do hình dạng đặc trưng giống như những viên đạn pháo cổ.
Đối với người dân địa phương, chúng giống như những quả trứng khổng lồ được chính đất mẹ sinh ra, họ còn đồn đoán rằng những quả trứng đá này liên quan đến truyền thuyết linh thạch, sẽ sản sinh ra những linh vật hội tụ tinh hoa trời đất giống như Tề Thiên Đại Thánh Tôn Ngộ Không.
Các nhà khoa học đã nghiên cứu và giải mã phần nào về cách thức những "trứng đá" này được tạo ra. Chúng không phải là trứng theo nghĩa sinh học, mà là sản phẩm của một quá trình địa chất kéo dài hàng triệu năm, liên quan đến sự tương tác của nước, khoáng chất và trầm tích.
Quá trình này bắt đầu khi nước giàu khoáng chất từ từ thấm vào các khe nứt và lỗ hổng trong tầng đá. Trong dòng chảy ấy, nước sẽ gặp một "điểm hạt nhân", có thể là một hóa thạch nhỏ, một mẩu vật chất hữu cơ, hoặc thậm chí chỉ là một viên khoáng chất khác có sẵn.
Lấy điểm hạt nhân này làm trung tâm, các khoáng chất hòa tan trong nước và các hạt trầm tích nhỏ sẽ từ từ bám dính và tích tụ xung quanh, tạo thành từng lớp. Giống như cách ngọc trai hình thành trong con trai, các lớp vật chất này cứ thế dày lên theo thời gian, bao bọc lấy hạt nhân ban đầu. Trải qua vô vàn thế kỷ, quá trình tích tụ này diễn ra chậm chạp nhưng bền bỉ, cuối cùng hình thành nên những khối đá cứng chắc, có hình dạng tròn hoặc gần tròn.
Một trong những khía cạnh bí ẩn nhất của vách đá này chính là chu kỳ xuất hiện định kỳ được người dân địa phương quan sát và ghi nhận, khoảng 30 năm một lần. Các khối kết hạch này được hình thành sâu bên trong cấu trúc đá. Chúng chỉ lộ diện trên bề mặt sau khi lớp đá mềm hơn xung quanh bị xói mòn dần do tác động của thời tiết, gió, mưa, dòng chảy.
Tuy nhiên, tại sao quá trình xói mòn và "đẻ trứng" lại có vẻ tuân theo một chu kỳ tương đối đều đặn khoảng 30 năm thì giới khoa học vẫn chưa đưa ra được một lời giải thích thống nhất.
Các giả thuyết hiện tại đang tập trung vào sự liên quan giữa hiện tượng này với cấu trúc địa chất đặc thù của tỉnh Quý Châu, nơi có nhiều đá vôi. Cùng với đó là khí hậu gió mùa ẩm ướt đặc trưng của vùng. Có thể sự kết hợp của loại đá dễ bị hòa tan bởi nước và yếu tố khí hậu đã tạo ra một tốc độ xói mòn hoặc một cơ chế địa chất nào đó dẫn đến chu kỳ xuất hiện đặc biệt này.
Theo các chuyên gia địa chất đã tiến hành khảo sát trực tiếp tại khu vực, những "trứng đá" này là sản phẩm của các quá trình vận động địa tầng và phong hóa diễn ra trên quy mô địa chất. Họ ước tính rằng những khối đá này được hình thành cách đây khoảng 500 triệu năm, trong kỷ Cambri - một giai đoạn rất xa xưa trong lịch sử Trái Đất.
Vách đá "đẻ trứng" ở Quý Châu vẫn là một kỳ quan địa chất độc đáo và một câu đố thú vị cho khoa học, minh chứng cho những hiện tượng phức tạp và kỳ diệu mà tự nhiên vẫn còn ẩn chứa.
