Vào cuối thời Đông Hán và thời Tam quốc, Lưu Bị là một trong những nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất. Là người thông minh, có tài và tầm nhìn xa trông rộng, Lưu Bị đã chiêu mộ nhiều nhân tài xuất chúng như Gia Cát Lượng, Quan Vũ, Triệu Vân... để thực hiện khát vọng thống nhất thiên hạ.
Thế nhưng, một số nhà nghiên cứu cho rằng, dù đã chiêu mộ thành công nhiều nhân tài giúp lập nên nhà Thục nhưng Lưu Bị bỏ lỡ một số cao nhân. Nếu được những người này phò tá thì Lưu Bị có thể hoàn thành đại nghiệp, xưng bá thiên hạ.
Một cao nhân xuất chúng mà Lưu Bị bỏ lỡ là Thủy Kính tiên sinh Tư Mã Huy. Người này chính là thầy Gia Cát Lượng.
Thủy Kính tiên sinh tinh thông Đạo học, Kỳ môn, Binh pháp, Kinh học, học rộng tài cao. Gia Cát Lượng là một trong những học trò xuất sắc nhất của ông.
Là người thanh cao, không muốn dính líu đến tranh chấp giữa các thế lực lớn, Thủy Kính tiên sinh chỉ giúp đỡ Lưu Bị bằng việc tiến cử nhân tài, bao gồm Gia Cát Lượng. Lưu Bị tiếc nuối vì đã không thể thuyết phục được Thủy Kính tiên sinh làm việc cho mình.
Lưu Bị bỏ lỡ một nhân tài kiệt xuất khác là Thôi Châu Bình. Người này ra làm quan khá sớm và ban đầu làm mưu sĩ túc trí đa mưu dưới trướng Viên Thiệu. Sau khi Đổng Trác vào kinh phế lập hoàng đế, Viên Thiệu trở mặt với ông ta.
Đổng Trác muốn giết Viên Thiệu nhưng bất thành. Trong lúc tức giận, Đổng Trác sai người giết cha của Thôi Châu Bình. Nhận được tin đó, Thôi Châu Bình vô cùng đau khổ, cho rằng bản thân là nguyên nhân khiến cha bị sát hại.
Vậy nên, Thôi Châu Bình quyết định từ quan, về quê làm ruộng để không khiến người nào bị liên lụy nữa. Viên Thiệu không nỡ để Thôi Châu Bình ra đi nhưng cuối cùng đành để ông đi. Nếu Lưu Bị sớm gặp được mưu sĩ này thì có thể được ông giúp đỡ thay đổi cục diện chính trị khi đó.
Tài năng không hề thua kém Gia Cát Lượng là Từ Thứ. Ông từng giúp đỡ Lưu Bị và nổi tiếng với nhiều thành tích nổi bật. Trong đó, ông đã dùng mưu kế tài tình đánh bại các tướng Tào là Lã Khoáng, Lã Tường, thậm chí khiến Tào Nhân thua đau.
Mưu sĩ của Tào Tháo là Trình Dục nhận xét tài năng của Từ Thứ gấp 10 lần mình. Về sau, Tào Tháo thu nhận Từ Thứ về dưới trướng của mình và có nhiều đóng góp giúp Tào Tháo bành trướng ảnh hưởng, khiến Lưu Bị lẫn Tôn Quyền e sợ. (*Ảnh trong bài mang tính minh họa).
