Lợi thế bất ngờ của Su-57 khiến tiêm kích F-16 “đứng hình”

Tiêm kích Su-57 của Nga có rất nhiều lợi thế, khiến máy bay chiến đấu F-16 và máy bay trinh sát cảnh báo sớm và kiểm soát trên không (AEW&C) Saab 340B của Ukraine khó bắt kịp

Một số kênh Telegram quân sự-kỹ thuật của Nga vừa công bố video ghi lại cảnh máy bay chiến đấu đa năng Su-57 thế hệ thứ 5 của nước này bay ở độ cao thấp ngay sau khi cất cánh từ sân bay của Lực lượng Không quân Vũ trụ Nga, để thực hiện một cuộc tấn công chính xác vào một trong những vị trí chiến lược quan trọng của Lực lượng Vũ trang Ukraine.

Loi the bat ngo cua Su-57 khien tiem kich F-16 “dung hinh”

Tiêm kích Su-57 của Nga. Ảnh: Getty

Nga được cho là đã triển khai máy bay chiến đấu Su-57 trong chiến dịch quân sự đặc biệt vào nửa đầu năm 2022. Ở thời điểm đó, các phi hành đoàn của Nga đã sử dụng phương tiện này trong những hoạt động cục bộ để tấn công radar tầm xa 36D6 (ST-68UM), tổ hợp trinh sát điện tử Kolchuga-M và trang thiết bị quan trọng khác của Ukraine, cũng như trong các hoạt động liên quan đến kỹ thuật vô tuyến hay trinh sát tại các khu vực ưu tiên.

Ngoài ra, trong một số tình huống chiến đấu, các phi công Su-57 có thể thử nghiệm hệ thống radar cảnh báo sớm L-150 Pastel, hệ thống radarmảng pha quét điện tử chủ động N036 Belka hay các mô-đun quan sát bên rìa N036B-1−01L/B cùng loại, nhưng có công suất nhỏ hơn và mức độ phát hiện hiệu quả hơn.

Với sự trợ giúp của hệ thống radar L-150, Nga đã phát hiện và nhận dạng thiết bị radar của lực lượng vũ trang Ukraine, dựa trên bức xạ, trong đó có radar chiếu sáng 30H6 của tổ hợp tên lửa S-300PS, cũng như radar 9C35M1 của hệ thống Buk-M1, cũng như nhiều phương tiện khác.

“Chúng tôi đã có thể thử nghiệm khả năng phát hiện các đoàn xe cơ giới lớn của Lực lượng vũ trang Ukraine ở khoảng cách lên tới 150 km và các bệ phóng MLRS đơn ở khoảng cách lên tới 70-80 km”, một thành viên của phi hành đoàn Su-57 cho biết.

Ngoài ra, khi hoạt động riêng lẻ, các phi hành đoàn của máy bay Su-57 có thể trao đổi thông tin về tình hình trên không và trên bộ, cũng như thông tin về mục tiêu thông qua các kênh an toàn của hệ thống K-DlI, vốn là một phần của tổ hợp thông tin liên lạc K-111-N.

Bên cạnh đó, Su-57 cũng có hệ thống phát hiện tên lửa tấn công, thông qua 6 cảm biến tia cực tím 101KS-U phân bổ trên thân máy bay. Các cảm biến này có khả năng phát hiện tên lửa phòng không, tên lửa chống radar, tên lửa hành trình, cũng như máy bay không người lái và máy bay chiến đấu của đối phương nhờ bức xạ cực tím phát ra khi động cơ tên lửa và động cơ phản lực của chúng hoạt động, sau đó chỉ định mục tiêu và cung cấp thông tin cho hệ thống ngắm quang điện tử 101KS-B và radar Belka. Phi công Su-57 sau đó có thể đánh chặn bằng tên lửa K77/Product-180 hoặc R-37M. Tuy vậy, phạm vi phát hiện của radar Belka sẽ phụ thuộc vào bề mặt phản xạ của các phương tiện mà đối phương triển khai.

Trong video do TC "Military Informant" công bố, máy bay Su-57 đã gây bất ngờ khi bay ở độ cao thấp. Phân tích video này, một số nhà quan sát cho biết, Su-57 đã mang theo tên lửa chiến thuật đa năng Kh X-59MK2 đặt tại các giá treo dưới cánh ở bên ngoài. Tên lửa có tầm bay lên tới 290 km, trang bị đầu đạn xuyên hoặc chùm nặng tới 310 kg. Tên lửa này, ở phiên bản mới nhất, có vẻ ngoài khác biệt so với hầu hết các tên lửa không đối đất cổ điển, do thân hình vuông. Thông thường, nó được đặt trong khoang kín của máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm Su-57. Giải pháp kỹ thuật như vậy cho phép tạo ra đầu đạn mạnh hơn.

Việc bố trí vũ khí, tên lửa và bom ở các khoang vũ khí bên trong máy bay giúp giảm tối thiểu tiết diện radar, khiến radar của đối phương khó phát hiện máy bay hơn.

Nếu Su-57 mang tên lửa Kh-59MK2 bên trong khoang vũ khí, thì tiết diện phản xạ radar của nó sẽ là 0,2 m2. Trong trường hợp này, máy bay trinh sát cảnh báo sớm và kiểm soát trên không (AEW&C) Saab 340B mà Ukraine tiếp nhận từ phương Tây sẽ gặp khó khăn khi phát hiện mục tiêu.

Trái lại, khi Su-57 mang tên lửa Kh-59MK2 treo dưới cánh bên ngoài sẽ làm tăng dưới tiết diện phản xạ của máy bay lên từ 1 đến 1,3m2, khiến nó khó phát huy tầm bắn tối đa của tên lửa X-59MK2. 

Nhiều người đặt câu hỏi liệu việc máy bay Su-57 mang theo tên lửa treo bên ngoài có cần thiết hay không khi điều này không tương thích với chiến thuật hiện đại trong việc sử dụng máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5.

Giới phân tích cho rằng, ngay cả khi Ukraine triển khai chiến đấu cơ F-16 hoặc máy bay trinh sát cảnh báo sớm và kiểm soát trên không (AEW&C) Saab 340B, thì việc vận hành Su-57 mang vũ khí đặt ở giá treo bên ngoài vẫn có tính khả thi bởi trong bất cứ tình huống nào, F-16AM cũng không thể phát hiện Su-57 ở khoảng cách từ 75 đến 80 km.

Đối với máy bay Saab 340 do Thụy Điển sản xuất, để phát hiện Su-57 trước khi trước khi tên lửa Kh-59MK2 được phóng đi, Saab sẽ phải tiếp cận ranh giới trên không giữa Nga và Ukraine với khoảng cách từ 50 đến 100km, nhằm quan sát sâu nhất vào không phận Nga. Trong tình huống như vậy, Saab 340 sẽ ngay lập tức nằm trong phạm vi ngắm bắn của các hệ thống phòng không Nga như S-300V4, S-350A Vityaz và S-400 hoặc máy bay đánh chặn MiG-31BM.

Do đó, chiến lược của Không quân Nga không áp đặt bất kỳ hạn chế nào đối với phi hành đoàn Su-57 liên quan đến việc sử dụng tên lửa đặt ở các cụm treo dưới cánh ngoài.

Nga cũng bắt đầu sử dụng song song máy bay ném bom tàng hình Su-57 với máy bay không người lái S-70 Okhotnik-B trong môi trường chiến đấu. Máy bay chiến đấu không người lái hạng nặng Okhotnik-B có khả năng truyền thông tin đến phi công Su-57 từ radar trên không và hệ thống trinh sát điện tử.

Trong khi đó, phi công Su-57 có thể cung cấp cho Okhotnik-B những mục tiêu trên mặt đất để tấn công. Trong tương lai, Okhotnik-B có thể sẽ tham gia các trận không chiến tầm xa với đối phương, với sự điều chỉnh của phi công Su-57.

Hoài nghi bủa vây chiến đấu cơ số 1 thế giới Su-57

Tiêm kích Su-57 mặc dù được Nga quảng cáo là chiến đấu cơ số 1 thế giới, tuy nhiên những gì diễn ra cho thấy ngay cả bản thân họ cũng chưa tin tưởng hoàn toàn khí tài này.

Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57
Bộ Quốc phòng Nga nhiều lần khẳng định, tiêm kích Su-57 Felon đã được sử dụng trong cuộc chiến Ukraine, khi tấn công các mục tiêu trên không và dưới mặt đất bằng tên lửa tầm xa. 
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-2
 Tuy nhiên thông tin trên rất khó để xác minh, ngay cả khi có sự xuất hiện của một vũ khí là tên lửa hành trình Kh-69 (hay còn gọi là Kh-59MK2).
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-3
 Lý do là bởi ngoài Su-57, nhiều nguồn tin trong ngành công nghiệp quốc phòng Nga cho biết những chiến đấu cơ Su-30, Su-34 và cả Su-35 cũng có thể sử dụng loại tên lửa tấn công này.
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-4
 Chuyên gia quân sự nổi tiếng người Mỹ Peter Suciu nhận xét, ngay cả khi tuyên bố của Nga về các cuộc giao chiến ngoài tầm nhìn của Su-57 là chính xác thì điều đó cũng không phản ánh tốt về chiếc tiêm kích.
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-5
Mặc dù được ca ngợi vì khả năng tàng hình "vượt trội", chuyên gia Suciu lưu ý rằng phương Tây nhận xét diện tích phản xạ radar (RCS) và thiết kế chung của Su-57 không đạt tiêu chuẩn tiêm kích thế hệ thứ năm thực sự, khiến nó kém tàng hình hơn nhiều so với F-35. 
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-6
“Việc sử dụng Su-57 rất hạn chế cho thấy ngay cả giới chức quân sự Nga cũng không hoàn toàn tin tưởng vào khả năng tàng hình của nó, chủ yếu họ nghi ngờ khả năng lẩn tránh radar đối phương”, ông Suciu cho biết. 
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-7
 Nỗi hoài nghi không chỉ giới hạn ở các chuyên gia phương Tây, nhà phân tích quân sự người Nga Vladimir Tuchkov cũng đánh giá Su-57 không đáp ứng được các tiêu chuẩn của một máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm, đặc biệt là về khả năng tàng hình.
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-8
Ông Tuchkov chú ý đến vòi phun động cơ không được giấu trong thân, điều này làm tăng khả năng hiển thị trên màn hình radar của máy bay. Ngoài ra Su-57 sử dụng ít vật liệu composite hơn so với các tiêm kích thế hệ năm khác, cũng khiến chỉ số RCS tăng vọt. 
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-9
Nhà phân tích quốc phòng Nga Alexey Ramm cũng đánh giá Su-57 thiếu công nghệ tàng hình cần thiết khi đặt cạnh các đối thủ phương Tây, khi lưu ý rằng Felon có chỉ số RCS lớn hơn đối thủ F-22 Raptor rất nhiều, khiến radar đối phương dễ phát hiện hơn. 
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-10
Đại tá Quân đội Nga đã nghỉ hưu và hiện là nhà bình luận quân sự - ông Mikhail Khodaryonok thì lại đề cập đến việc quá trình phát triển Su-57 phải đối mặt với sự chậm trễ liên tục, kèm theo nhiều vấn đề kỹ thuật phát sinh, đặc biệt là ở động cơ. 
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-11
 Su-57 thường được các quan chức quân sự và truyền thông Nga quảng cáo là máy bay chiến đấu tàng hình, nhưng nó đang phải đối mặt với thái độ thiếu tin tưởng của cả các chuyên gia trong và ngoài nước.
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-12
 Một số người lưu ý rằng thiết kế của Su-57 dường như phản ánh các tính năng điển hình của tiêm kích thế hệ thứ tư, thay vì chiến đấu cơ thế hệ thứ năm thực sự.
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-13
 Một chuyên gia quân sự người Nga khác - ông Oleg Katkov tiếp tục chỉ ra những hạn chế của Su-57, đặc biệt là trong việc sản xuất và khả năng sẵn sàng hoạt động.
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-14
Vị chuyên gia đề cập đến việc Nga gặp khó trong việc sản xuất hàng loạt Su-57, chỉ có vài chiếc đang hoạt động, trong đó bao gồm cả nguyên mẫu thử nghiệm. Sự thiếu hụt về số lượng cũng gián tiếp khẳng định chất lượng đang có vấn đề. 
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-15
 Những yếu tố như khả năng tàng hình đáng ngờ, rào cản sản xuất và các khía cạnh thiết kế gợi nhớ đến tiêm kích thế hệ thứ tư tiếp tục gây ra cuộc tranh luận về phân loại dành cho Su-57.
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-16
 Cách thức sử dụng Su-57 của Nga (nếu thực sự đã tham chiến) thường tránh hiện diện tại khu vực xung đột đã làm tăng thêm sự hoài nghi liên quan đến khả năng thực sự của nó.
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-17
Ngoài những thách thức này, một vấn đề quan trọng khác là số lượng. Ngay cả khi chúng đáp ứng được mọi kỳ vọng, chỉ khoảng 10 máy bay là không đủ tạo ra sự thay đổi đáng kể về cục diện chiến trường như Moskva vẫn hứa hẹn. 
Hoai nghi bua vay chien dau co so 1 the gioi Su-57-Hinh-18
 Năm 2025 sẽ là cột mốc có ý nghĩa lớn với Su-57, nếu chưa hoàn thiện được tính năng và dây chuyền lắp ráp không chạy được hết công suất thì triển vọng của chiếc Felon thực sự rất u ám.

Su-57 xuất kích, phá hủy hệ thống phòng không Hawk của Ukraine

Các nguồn tin của Nga đưa tin, vào ngày 19/10, máy bay chiến đấu tàng hình Su-57 của Nga đã phá hủy một số hệ thống tên lửa đất đối không MIM-23 Hawk do Mỹ sản xuất cung cấp cho Ukraine.

Su-57 xuat kich, pha huy he thong phong khong Hawk cua Ukraine

Trang web Bulgarian Military của Bulgaria dẫn các nguồn tin Nga cho biết, các cuộc không kích xảy ra vào sáng sớm ngày 19/10 ở miền nam Ukraine. Một tài khoản Telegram của Nga là Fighterbomber, được biết là có quan hệ với Không quân Nga, đã xác nhận rằng các máy bay chiến đấu tàng hình Su-57, đã tham gia vào cuộc tấn công, nhưng không nêu rõ địa điểm chính xác.