Loài cá kỳ lạ sống dưới lòng đất 5 năm không cần nước

07/07/2025 12:20

Trong thế giới tự nhiên, một loài cá có thể sống khỏe trong lòng đất tới 5 năm mà không cần nước. Đó là cá phổi châu Phi.

Tâm Anh (TH)

@{ WContent wContent = wContents.get(0); }

@components.block.ContentTitle(wContent)

Khác với nhiều loài cá cần nước để tồn tại, cá phổi châu Phi đã tiến hóa đặc biệt để có thể sống trong lòng đất tới 5 năm mà không cần nước. Ảnh: Tom McHugh—Steinhart Aquarium/Photo Researchers.

Còn được gọi là "hóa thạch sống", cá phổi châu Phi xuất hiện cách đây khoảng 390 triệu năm. Biệt danh "hóa thạch sống" xuất phát từ việc loài cá này giữ lại nhiều đặc điểm nguyên thủy. Ảnh: oregonzoo.org.

Loài cá phổi châu Phi phân bố nhiều ở khu vực sông Bandama, Bờ Biển Ngà, các đầm lầy châu Phi - nơi thường xuyên hứng chịu các đợt hạn hán khốc liệt. Ảnh: aquainfo.org.

Những đặc điểm nổi bật của cá phổi châu Phi: có hình dáng giống lươn, lớp da lốm đốm màu nâu - ô liu và sở hữu cả mang cùng 2 lá phổi. Ảnh: TOM MCHUGH / SCIENCE PHOTO LIBRARY.

Khi lượng oxy trong nước không đủ để duy trì sự sống, cá phổi châu Phi phải ngoi lên mặt nước để hít thở không khí. Điều này khiến chúng có thể sống sót ở môi trường nước lẫn môi trường cạn nước hoàn toàn. Ảnh: primitivefishes.com.

Trong bối cảnh các dòng sông khô cạn vào mùa khô, cá phổi châu Phi sẽ vùi cơ thể vào sâu trong lớp bùn và tiết ra một lớp nhầy dày đặc bao phủ toàn thân. Nó chỉ chừa lại một lỗ nhỏ ở miệng để thở. Ảnh: primitivefishes.com.

Sau khi chất nhầy khô lại, nó tạo thành một lớp "kén sinh học" cực kỳ chắc chắn và chống nước. Điều này giúp cá phổi châu Phi tạm dừng mọi hoạt động sinh lý, còn được gọi là "ngủ hè", tương tự ngủ đông ở một số loài động vật sinh sống ở vùng đất lạnh giá. Ảnh: aqua-imports.com.

Cá phổi châu Phi có thể ở trong trạng thái "ngủ hè" khoảng 4 - 5 năm mà không cần nước, thức ăn mà cơ thể không suy kiệt. Ảnh: aqua-imports.com.

Khi mùa mưa đến và các dòng sông đầy nước trở lại, cá phổi châu Phi sẽ phá vỡ lớp "kén sinh học" để ra bên ngoài, bài tiết chất thải đã tích tụ trong suốt thời gian "ngủ hè". Ảnh: aqua-imports.com.

Sau khoảng 10 ngày, các cơ quan nội tạng của cá phổi châu Phi sẽ trở lại hoạt động như bình thường. Chúng bơi lội và săn mồi như nhiều loài cá khác. Ảnh: aqua-imports.com.