Cá lưỡi trâu là một loài cá biển có hình dáng khá đặc biệt, thân dẹt và dài, giống như một chiếc lưỡi trâu, đó cũng là nguồn gốc cho tên gọi của chúng.
Theo tìm hiểu, cá lưỡi trâu thuộc họ cá bơn. Đây là nhóm cá sống ở tầng đáy biển, có thân mỏng, da nhẵn và thường nằm rạp sát mặt cát để ngụy trang, sinh sống và săn mồi.
Điểm nhận biết đặc trưng của cá lưỡi trâu là hai mắt đều nằm lệch về một phía thân (giống như cá bơn), giúp chúng dễ quan sát môi trường dù đang nằm áp sát đáy biển. Lưng cá có màu nâu đậm hoặc xám nâu, trong khi phần bụng lại nhạt màu hơn. Khi trưởng thành, cá có chiều dài từ 25 đến 40 cm, một số con lớn có thể dài tới 50 cm.
Thịt cá trắng ngần, thớ thịt mịn, ít xương dăm và có vị ngọt tự nhiên. Đây là lý do cá lưỡi trâu không chỉ được ưa chuộng trong các bữa ăn gia đình mà còn là nguyên liệu cao cấp trong thực đơn của nhiều nhà hàng hải sản sang trọng.
Cá lưỡi trâu được tìm thấy phổ biến ở vùng biển ấm và cận nhiệt đới. Tại Việt Nam, chúng phân bố chủ yếu ở các vùng ven biển miền Trung và miền Nam như: Nha Trang, Phan Thiết, Vũng Tàu, Kiên Giang (đặc biệt là vùng đảo Phú Quốc), Cà Mau,… Chúng sống chủ yếu ở vùng biển ven bờ, nơi có nền đáy cát hoặc bùn mềm – rất thuận lợi cho việc ẩn nấp và kiếm ăn. Ban ngày, cá thường nằm yên dưới lớp cát, chỉ để hở đôi mắt quan sát xung quanh, đến đêm mới bắt đầu hoạt động mạnh để săn mồi như tôm, cua nhỏ, giáp xác hay sinh vật phù du.
Cá lưỡi trâu thường được đánh bắt quanh năm, nhưng mùa cao điểm rơi vào khoảng từ tháng 4 đến tháng 8 dương lịch, khi thời tiết biển yên, cá tập trung nhiều ở tầng đáy gần bờ và sinh sản mạnh. Trong khoảng thời gian này, cá béo, thịt săn chắc và ngọt hơn nên được nhiều người tiêu dùng săn đón.
Ngư dân thường đánh bắt cá lưỡi trâu bằng lưới kéo đáy hoặc câu lưới gần bờ. Do đặc tính sống dưới đáy, việc đánh bắt cá lưỡi trâu cần kỹ thuật riêng và tốn công hơn nhiều so với các loại cá nổi. Chính vì vậy, giá trị của chúng trên thị trường cũng cao hơn so với nhiều loại cá biển thông thường.
Nhờ thịt mềm, ít tanh và dễ chế biến, cá lưỡi trâu là nguyên liệu tuyệt vời cho nhiều món ăn hấp dẫn như hấp, chiên giòn, nướng muối ớt, nấu canh chua, kho nghệ, kho tộ.
Tùy theo mùa vụ, kích cỡ và nơi bán, giá cá lưỡi trâu tươi sống có thể dao động từ 280.000 – 400.000 đồng/kg, cá đông lạnh phi lê giá khoảng 180.000 – 300.000 đồng/kg.
Những lợi ích của cá lưỡi trâu đối với sức khỏe
Hỗ trợ bảo vệ thị lực
Cá lưỡi trâu chứa hàm lượng cao axit béo omega-3, có khả năng ức chế các gốc tự do gây hại cho mắt, hạn chế sự hình thành các mạch máu bất thường và giảm nguy cơ viêm thủy tinh thể. Chính nhờ đặc tính này, cá lưỡi trâu còn được mệnh danh là “cá bảo vệ mắt”. Đây là thực phẩm đặc biệt phù hợp với những người làm việc văn phòng, thường xuyên tiếp xúc với màn hình máy tính.
Tốt cho hệ tim mạch
Là một loại cá biển cao cấp, cá lưỡi trâu chứa nhiều axit béo không bão hòa – hợp chất có khả năng chống xơ vữa động mạch, hỗ trợ ngăn ngừa các bệnh lý về tim mạch và mạch máu não. Ngoài ra, việc bổ sung loại cá này còn góp phần cải thiện chức năng trí nhớ.
Tăng cường hệ miễn dịch
Với thành phần giàu dinh dưỡng như protein, vitamin và khoáng chất, cá lưỡi trâu giúp nâng cao nồng độ các kháng thể IgG và IgM trong huyết thanh, từ đó tăng cường khả năng miễn dịch, cải thiện chức năng hô hấp và nâng cao sức đề kháng của cơ thể.
Làm đẹp da, ngăn ngừa lão hóa
Axit béo omega-3 không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe nội tạng mà còn góp phần duy trì làn da khỏe mạnh. Chúng giúp ngăn chặn các hoạt chất gây tổn thương collagen và độ ẩm tự nhiên của da, từ đó hạn chế hình thành nếp nhăn và tình trạng da khô ráp. Đặc biệt, cá lưỡi trâu còn chứa astaxanthin – một chất chống oxy hóa mạnh với khả năng cao gấp 550–1000 lần vitamin E, có tác dụng hiệu quả trong việc làm chậm quá trình lão hóa da.
Lưu ý: Mặc dù bổ dưỡng, nhưng cá lưỡi trâu không phù hợp với tất cả mọi người. Những người mắc các bệnh liên quan đến rối loạn chảy máu, xơ gan, lao phổi đang trong giai đoạn điều trị hoặc bệnh gút nên hạn chế hoặc tránh sử dụng. Đặc biệt, do cá chứa purin – hợp chất có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh gút – nên người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tiêu thụ.
