"Các cuộc tấn công chính xác tầm xa" của Nga nhắm vào Ukraine, đặc biệt là việc sử dụng một số lượng lớn máy bay không người lái tự sát Geran-2, đã buộc Quân đội Ukraine đưa súng máy hạng nặng Maxim được chế tạo từ thế chiến 1 ra sử dụng trở lại.
Mặc dù lực lượng vũ trang Ukraine đã sử dụng loại súng máy kiểu cũ này trong các trận chiến ở vùng Donbass trước đây, nhưng thực tế chiến đấu đã chứng minh rằng, súng máy Maxim làm mát bằng nước, nên khó cơ động khi phải đối mặt với hỏa lực hiện đại trong tay bộ binh, đặc biệt là súng máy và súng phóng lựu các loại.
Do vậy khả năng sống sót của súng máy hạng nặng Maxim trong xung đột hiện đại rất thấp, nhiều trường hợp khẩu đội súng máy bị tập kích, thậm chí không kịp bắn hết một dây đạn khi không thể di chuyển.
Khi cuộc xung đột Nga-Ukraine nổ ra, do viện trợ quân sự phương Tây chưa kịp chuyển đến với số lượng lớn, lực lượng vũ trang Ukraine đã phải khẩn trương mở kho vũ khí cũ và huy động tối đa, trong đó có hơn 30.000 súng máy Maxim làm mát bằng nước.
Những khẩu súng máy Maxim cồng kềnh này được phát triển từ thế kỷ 19 và là vũ khí chủ lực của thế chiến thứ nhất. Sau khi Quân đội Liên Xô được thành lập (năm 1917), súng máy Maxim cũng dần được thay thế bởi các loại súng máy khác hiện đại hơn.
Vai trò lịch sử của súng máy Maxim trong Quân đội Liên Xô kết thúc khi Thế chiến II im tiếng súng và chúng được đưa vào cất giữ trong nhà kho hoặc viện trợ cho quân đội các quốc gia là bạn bè của Liên Xô.
Trong cuộc xung đột Ukraine, súng máy Maxim tái xuất một lần nữa chứng tỏ việc thiếu vũ khí trầm trọng của các lực lượng vũ trang Ukraine. Loại vũ khí cổ điển này được trang bị cho lực lượng phòng vệ (hay còn gọi là dân quân tự vệ) với số lượng lớn, được lắp trên xe bán tải và các phương tiện cơ giới khác để giải quyết vấn đề khó khăn khi di chuyển.
Điều thực sự khiến súng máy Maxim vẫn còn có cơ hội “thể hiện tài năng” của mình, là sau khi quân đội Nga sử dụng một số lượng lớn máy bay không người lái tự sát Geran-2, tấn công các mục tiêu nằm sâu trong lãnh thổ Ukraine.
Để đối phó với những chiếc “máy cắt cỏ biết bay” này, các loại súng máy bắn đạn 7,62mm Maxim “cổ lỗ” này của Ukraine, nếu xét về tầm bắn hay sức công phá của đạn, khó có thể tạo ra sức sát thương đối với các mục tiêu như tên lửa hành trình. Tuy nhiên, với chiếc máy bay không người lái cảm tử của Nga thì lại khác.
Cho dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào đều cho thấy, những chiếc máy bay không người lái cảm tử Geran-2 của Nga cực kỳ mỏng manh, đạn 7,62mm hay thậm chí là đạn 5,45mm đều gây ra mối đe dọa lớn đối với nó; hoặc thậm chí chỉ cần một viên đạn trúng vào những khu vực hiểm yếu, Geran-2 rơi ngay lập tức.
Như vậy những khẩu súng máy “cổ lỗ” Maxim lắp trên giá súng phòng không sẽ phát huy tác dụng trong việc đánh chặn UAV Geran-2. Đội phòng không cơ động lái xe bán tải, theo chỉ dẫn của phần mềm đặc biệt trên máy tính bảng, phục kích kẻ tình nghi Geran-2 sắp bay qua.
Với những “phụ kiện” như phần mềm, máy tính bảng và thậm chí là cả kính ngắm ảnh nhiệt do phương Tây chế tạo; đặc biệt là lắp trên xe cơ giới, nên những khẩu súng máy Maxim đã phát huy tác dụng tốt trong các đội phòng không cơ động. Đó cũng là sự sáng tạo hay của dân quân Ukraine.
Khi sử dụng dây tiếp đạn bằng kim loại (nguyên bản súng máy Maxim tiếp đạn bằng dây vải), và nhờ sử dụng việc làm mát nòng súng bằng nước (một số khẩu thay bằng nước làm mát chuyên dụng dùng cho ô tô), nên súng máy Maxim có thể bắn liên tục 2000 viên đạn, đây là khả mà hầu hết các loại súng máy hiện đại không thể có.
Với sự suy giảm tần suất "các cuộc tấn công chính xác tầm xa" của quân đội Nga, đặc biệt là việc giảm mạnh số lượng máy bay không người lái tự sát Geran-2, cùng với sự xuất hiện của một số lượng lớn vũ khí phòng không hiện đại mà phương Tây viện trợ, những khẩu súng máy Maxim “đồ cổ” này đã được sử dụng ít dần.
Dù khẩu súng máy Maxim đã quá lạc hậu, nhưng do sử dụng vào nhiệm vụ phù hợp, nó vẫn rất quan trọng đối với các lực lượng vũ trang Ukraine, đặc biệt là lực lượng dân quân tự vệ. Tuy nhiên câu hỏi là số vũ khí hiện đại khổng lồ mà Ukraine được thừa hưởng khi Liên Xô tan rã đã đi đâu?
