Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, sáng 17/6, Quốc hội dành nhiều thời gian thảo luận tại hội trường về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2024; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025.
Tại đây, nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm đến các giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, nhằm nâng cao vai trò chủ đạo trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội đất nước.
1.500 dự án bất động sản đắp chiếu, lãng phí
Tham gia góp ý, đại biểu Lê Hữu Trí (đoàn Khánh Hoà) cho biết, để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế - xã hội, cần ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát.
Trong đó, cần chú trọng đẩy mạnh thực hiện ba đột phá chiến lược, đặc biệt là tiếp tục xây dựng và hoàn thiện thể chế hướng đến một chính sách thông thoáng, hạ tầng thông suốt, quản trị thông minh nhằm giảm chi phí logistics, nâng cao năng suất lao động và sức cạnh tranh.
Mặt khác, tiếp tục đẩy mạnh phát triển kết cấu hạ tầng chiến lược, tập trung nguồn lực cho các dự án trọng điểm, tạo động lực phát triển kinh tế vùng, kinh tế liên vùng.
Đại biểu đoàn Khánh Hoà cũng đề nghị khẩn trương tháo gỡ vướng mắc cho hơn 1.500 dự án bất động sản ngoài ngân sách nhà nước đang phải 'đắp chiếu'. Việc tái khởi động các dự án này không chỉ khơi thông dòng vốn mà còn tránh lãng phí nguồn lực quốc gia, cải thiện môi trường đầu tư, tạo việc làm và tăng thu ngân sách”, ông nói.
đẩy mạnh giải ngân
Góp ý thêm, đại biểu Lê Hữu Trí cho biết, trong khi nhu cầu vốn cho đầu tư hạ tầng giao thông hiện đại, đồng bộ của nước ta đang rất lớn, phải vay nước ngoài thì vẫn còn tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công, phân bổ vốn không hợp lý, dàn trải; nhiều dự án kém hiệu quả, chưa thực sự cần thiết, cấp bách vẫn đầu tư dẫn đến lãng phí nguồn lực quốc gia.
“Đây là những vấn đề cần được làm rõ nguyên nhân và giải pháp khắc phục”, ông nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (đoàn Hải Dương) cho biết, bên cạnh những kết quả tích cực, nền kinh tế đất nước vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Tăng trưởng còn phụ thuộc vào các động lực truyền thống như xuất khẩu, đầu tư công và FDI, trong khi các động lực mới như kinh tế số, công nghệ cao, kinh tế xanh còn chưa phát huy hết hiệu quả.
Tỷ trọng kinh tế số năm 2024 ước chỉ đạt 18 - 18,5% GDP; hiệu quả đầu tư công còn thấp; tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công 5 tháng đầu năm mới chỉ đạt khoảng 22,2% kế hoạch, thấp hơn nhiều so với kỳ vọng. Có 37/47 (chiếm 72,3%) bộ, cơ quan ngang bộ, 24/63 (chiếm 38,1%) địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt dưới mức bình quân cả nước; đặc biệt có 7 địa phương giải ngân dưới 15%.
Nhiều dự án trọng điểm quốc gia vẫn tiếp tục chậm tiến độ, ảnh hưởng tới hiệu quả lan tỏa của đầu tư công tới tăng trưởng chung.
Theo đại biểu Sơn, những thách thức trên đòi hỏi Chính phủ cần có hành động cụ thể, chi tiết để tiếp tục đột phá về thể chế, đổi mới tư duy làm chính sách, cơ cấu lại chính sách tài khóa tiền tệ, nâng cao hiệu quả đầu tư công, tháo gỡ rào cản cho doanh nghiệp tư nhân và có chiến lược thu hút FDI mang lại giá trị gia tăng cao hơn.
Còn theo đại biểu Dương Văn Phước (đoàn Quảng Nam), điểm nghẽn chủ yếu khiến giải ngân vốn đầu tư công không đạt như kỳ vọng là do thể chế và con người. Điều này không những làm suy giảm kết quả nguồn lực của Nhà nước mà còn hạn chế vai trò dẫn dắt của đầu tư công.
Từ đó, đại biểu cho rằng, bên cạnh phát triển các động lực tăng trưởng mới, cần có giải pháp đột phá để thúc đẩy tăng trưởng truyền thống, quyết liệt chỉ đạo, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, giải quyết các thủ tục dự án đang tồn tại, ách tắc. Cùng đó, tiếp tục cải tiến thúc đẩy, cải cách hành chính, giảm chi phí tuân thủ hành chính, tập trung chỉ đạo, tăng cường cơ chế kiểm tra, giám sát, thúc đẩy nhanh giải ngân đầu tư công trong thời gian tới.
Cũng quan tâm đến nội dung này, đại biểu Nguyễn Minh Tâm (đoàn Quảng Bình) cho biết, tại kỳ họp thứ 5, trong phiên thảo luận kinh tế xã hội, các đại biểu Quốc hội đã đề xuất Chính phủ thành lập tổ công tác liên ngành, tập hợp các bộ, ngành, nhằm tháo gỡ các vướng mắc ở địa phương, đồng thời, ban hành bộ quy tắc, tiêu chuẩn xử lý những vấn đề bất cập phổ biến gặp phải trong quá trình giải ngân vốn đầu tư công.
Để khắc phục những hạn chế trên và đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, tạo động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế, đại biểu Nguyễn Minh Tâm đề nghị Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội có kế hoạch rà soát, hoàn thiện thông qua Luật sửa đổi bổ sung 7 luật trong đó có Luật Đấu thầu.
Theo đại biểu, Luật Đấu thầu đã giao nhiều quyền hạn cho chủ đầu tư, tuy nhiên, cần có kiểm soát để đảm bảo tính minh bạch, cạnh tranh tốt, tạo niềm tin cho doanh nghiệp và giảm thiểu vấn đề về khiếu kiện.
Mặt khác, việc chỉ định thầu đã áp dụng đối với một số công trình trọng điểm, cơ chế đấu thầu hiện nay chọn giá thấp nhất, đại biểu cho rằng còn bất cập, đặc biệt đối với các gói thầu mua sắm hàng hóa.
“Nên chăng áp dụng cơ chế chỉ định thầu dựa theo quy mô, bổ sung các điều kiện để chuyển sang chào hàng cạnh tranh với các thủ tục linh hoạt nhằm rút ngắn thời gian lựa chọn nhà thầu. Tránh tình trạng chỉ định thầu nhưng sau đó nhà thầu không đủ năng lực để triển khai hoặc chất lượng công trình không đảm bảo”, đại biểu Minh Tâm nêu ý kiến.
