Nằm tại thủ đô Roma của Italia, đền Pantheon - "Ngôi đền của mọi vị thần" - là một trong những công trình kiến trúc tiêu biểu nhất của đế chế La Mã còn tồn tại đến ngày nay.
Được xây dựng từ năm 118 - 126 dưới triều vua Hadrianus, đây là một trong những công trình kiến trúc lớn nhất thời cổ đại với chiều cao 43m, dài 84m, và rộng 58m. Hình thức và quy mô ngôi đền vượt lên tất cả các đền đài có trước đó ở La Mã.
Mặt tiền của Pantheon tương tự những ngôi đền phong cách Hy Lạp với 8 cột trụ bằng đá hoa cương xám, đỉnh cột kiểu Corinthian, trụ cột bằng đá cẩm thạch trắng. Tiếp đến là ba hàng cột trụ đá hoa cương hồng chia tiền sảnh đền làm ba phần, trong đó phần giữa dẫn vào phía trong đền.
Trung tâm đền là tòa nhà hình trụ tròn, bên trên có vòm hình bán cầu với đường kính 43,44m. Đây là mái vòm lớn nhất trong suốt 13 thế kỷ, cho đến khi mái vòm nhà thờ Santa Maria del Fiore ở Florence của Brunelleschi lấy mất ngôi vị quán quân này.
Mái vòm này được làm bằng bê tông trộn với đá nham thạch để giảm trọng lượng. Trên đỉnh của mái vòm có một vòng tròn trống đường kính 8,92m, là chỗ duy nhất đưa ánh sáng tự nhiên vào phía trong đền.
Vào đây những trưa nắng, du khách sẽ được thưởng thức một luồng ánh sáng huyền bí dội từ trên xuống cứ như mái vòm là bầu trời che chở cả thế giới do các vị thần tạo nên.
Đền Pantheon thuở đầu thờ các thần La Mã, kể từ năm 609 trở thành nhà thờ và từ sau thời kỳ Phục Hưng đến nay cũng là nơi đặt mộ của các vị vua Italia (Umberto I, Vittorio Emanuel II) cũng như các nhạc sĩ, họa sĩ hàng đầu thế giới như Raphael, Annibale Carracci, Arcangelo Corelli hay kiến trúc sư tài ba Baldassare Peruzzi.
Cách bài trí bên trong Pantheon theo kiểu tối giản. Họa tiết ở bàn thờ, nhà nguyện, ở các phần mộ, cột đá đều không rườm rà hoa lá cành như bên trong các nhà thờ Thiên Chúa giáo khác. Nền lát bằng đá hoa cương bóng loáng, ghép nhiều loại đá nhiều kiểu vân và màu sắc đa dạng rất ấn tượng.
Với thiết kế tuyệt vời, đền Pantheon xứng đáng là đỉnh cao của tư duy kỹ thuật thời La Mã cổ đại.
