Trong kháng chiến chống Mỹ, Liên Xô đã cung cấp cho Việt Nam nhiều kiểu pháo phòng không. Một trong những khẩu pháo đặc biệt nhất mà Liên Xô viện trợ cho Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là pháo phòng không 90mm M1 do Mỹ sản xuất. Khẩu pháo này vốn được Mỹ cung cấp cho Liên Xô theo chương trình Lend-Lease, sau này Liên Xô chuyển cho Việt Nam. Ảnh: Một trong các khẩu đội pháo 90mm M1 thuộc biên chế Trung đoàn 280 bảo vệ thành phố Vinh, Nghệ An.
Pháo phòng không 90mm M1 được Mỹ sản xuất cho nhiệm vụ chống máy bay tầm cao 10.000m, được sản xuất với số lượng lớn trong Chiến tranh Thế giới thứ 2, cung cấp cho Quân đội Mỹ và các nước đồng minh.
Pháo phòng không 90mm M1 có trọng lượng tổng thể 8.618kg, dài 4,73m, rộng 4,16m, cao 3,07m. Ảnh: Pháo 90mm M1 trưng bày tại Bảo tàng Phòng không – Không quân.
Với cỡ nòng 90mm, đây là loại pháo phòng không lớn thứ 2 của Quân đội Nhân dân Việt Nam, sau KS-19 100mm do Liên Xô sản xuất.
Cận cảnh bộ phận nạp đạn của pháo phòng không 90mm M1. Do kích cỡ nòng lớn, không như các pháo 57mm hay 37mm, 90mm M1 chỉ có thể bắn phát một như KS-19 100mm.
Tốc độ bắn của pháo 90mm khoảng 25 phát/phút nếu kíp pháo thủ thành thạo.
Pháo đạt tầm bắn tối đa theo phương ngang 17.823m, trần bắn tối đa 10.380m.
Theo tài liệu Mỹ, trong tác chiến phòng không, một khẩu đội gồm 4 khẩu pháo 90mm M1 được điều khiển bởi máy chỉ huy M7 (ảnh) hoặc M9.
Ngoài vai trò là khẩu pháo phòng không, 90mm M1 còn được Mỹ phát triển thành khẩu pháo chống tăng tương tự như cách người Đức làm với khẩu 88mm Flak lừng danh.
