Động nằm trên địa bàn xã Nga Thiện, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa, hang động huyền thoại Từ Thức gặp tiên (còn gọi là Động Bích Đào) là một hệ thống hang động núi đá nguyên sơ với nhiều nhũ đá độc đáo. Hang động này được nhiều người biết đến vì gắn liền với câu chuyện Từ Thức gặp tiên nổi tiếng trong tác phẩm Truyền kỳ mạn lục của Nguyễn Dữ.
Theo các khảo sát, động Từ Thức có rất nhiều ngóc ngách, trong đó động chính gồm có 2 phần ngăn cách bởi một vách hang. Càng vào sâu, lòng động càng rộng ra.
Suốt chiều sâu của động, có rất nhiều nhũ đá tạo thành những hình thù độc đáo và được gắn liền với truyền thuyết về Từ Thức và nàng Giáng Hương.
Những nhũ đá này được ví như những bông hoa, những quả đào tiên, vầng trăng, đôi chim... và đánh dấu các địa điểm trong truyền thuyết xưa như buồng tắm của Giáng Hương, thư phòng của Từ Thức...
Có nhiều đụn nhũ thạch lấp lánh được ví như những kho chứa khác nhau như kho tiền, kho vàng, kho muối, kho gạo...
Trong dộng có cả những thanh đá thiên cầm (đàn trời), khi gõ vào sẽ phát ra những thanh âm trẩm bổng như nhạc cụ.
Không khí mát lạnh cùng không gian huyền ảo trong hang khiến du khách như chìm vào cõi mộng của câu chuyện Từ Thức gặp tiên.
Theo câu chuyện của Nguyễn Dữ, Từ Thức người Tống Sơn (nay là huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hoá) làm tri huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh, nhân đi chơi hội đã cởi áo gấm giúp một cô gái xinh đẹp gặp tình huống éo le.
Thời gian sau chàng từ quan, tìm thú vui nhàn tản. Một lần ra cửa biển Thần Phù, Từ Thức đi qua núi và thấy một chiếc động. Tại đây, chàng gặp nàng tiên Giáng Hương, chính là cô gái chàng đã cứu thuở nào.
Do duyên trời, hai người kết hôn và sống với nhau trong động được một năm. Dù thuận hoà, êm ấm, Từ Thức chợt nhớ nhà, xin được về thăm. Cảm thông nỗi niềm của chồng, Giáng Hương sắm xe và gài sẵn phong thư kín nói lời ly biệt.
Khi chàng về đến quê, tất cả đều đổi thay. Từ Thức hỏi một cụ già râu tóc bạc phơ thì mới biết đó là cháu nội của mình. Khi Từ Thức trở lại cõi tiên với vợ, động Từ Thức đã trở thành nơi hoang vắng, dây leo chằng chịt đan kết thành những chiếc võng...
Thế kỷ 18, nhà sử học Lê Quý Đôn khi vãn cảnh động Từ Thức đã đề tặng bài thơ tạc vào núi đá ngay cửa động.
Bài thơ được dịch như sau: Thần tiên vẫn bảo chuyện mơ màng, Động Bích Đào kia cỏ mọc hoang. Trời bể tìm tòi, mê huyện Thức! Nước mây chờ đợi, mệt nàng Hương! Vang om thạch động trăng gần sáng, Nhạt nhẽo diêm điền muối đẵm sương, Giấc mộng Thiên Thai mong mỏi mãi, Ai hay cũng chỉ hí du trường!
