Theo hãng thông tấn Sputnik của Nga, Bộ Quốc phòng Nga đã công bố tình hình chiến sự ngày 23/2 cho biết, trong “chiến dịch quân sự đặc biệt” tại Ukraine, tên lửa đạn đạo chiến thuật Iskander-M của Nga đã tấn công và phá hủy thành công 1.400 mục tiêu của Ukraine.
Xét về toàn bộ cuộc chiến tranh Nga-Ukraine, hiệu suất chiến đấu của tên lửa đạn đạo Iskander tốt hơn 90% vũ khí của Nga hiện có. Hiện tên lửa Iskander-M được quân đội Nga (RFAF) không chỉ được dùng trong tấn công các mục tiêu theo kiểu “phẫu thuật”, mà còn tập kích cả những mục tiêu theo kiểu “giết gà dùng dao mổ trâu”. Quân đội Ukraine (AFU) thực sự bất lực với loại tên lửa này.
Iskander-M đã được RFAF dùng tấn công các mục tiêu có giá trị cao, như phá hủy thành công một hệ thống tên lửa phòng không Patriot 2, do Đức hỗ trợ Ukraine tại khu vực thành phố Pokrovsk, vào ngày 9/3/2024. Hai tên lửa đạn đạo Iskander đã phá hủy toàn bộ đoàn xe.
Vào ngày 23/11/2024, RFAF dùng tên lửa đạn đạo Iskander-M tấn công chính xác vào căn cứ Không quân Kamenka ở tỉnh Dnieper, miền trung Ukraine, phá hủy một máy bay chiến đấu MiG-29 đỗ trên mặt đất. Vào ngày 2/11/2024, một tên lửa Iskander-M đã tấn công căn cứ Không quân Mirgorod ở tỉnh Poltava, cách biên giới Nga khoảng 150 km, phá hủy năm máy bay chiến đấu Su-27 của Không quân Ukraine trên mặt đất.
RFAF còn sử dụng Iskander-M tấn công vào các vị trí tập kết của quân đội Ukraine. Vào ngày 20/2/2025, bốn tên lửa đạn đạo Iskander-M mang theo đầu đạn chùm, đã tấn công bất ngờ vào một vị trí trú quân của AFU tại một khu rừng ở tỉnh Sumy, để chuẩn bị tiến vào khu vực Kursk chiếm đóng, khiến hàng trăm quân Ukraine thương vong.
Vào ngày 29/6/2024, một trận địa tên lửa phòng không S-300PS của AFU ở khu vực Odessa đã bị tên lửa Iskander-M phá hủy chính xác. Vào ngày 30/6/2024, một nhà ga hàng hóa đường sắt và đoàn tàu quân sự của AFU ở tỉnh Zaporizhia, đã bị RFAF dùng tên lửa Iskander-M tập kích, phá hủy nhiều xe bọc thép M-113, hệ thống phòng không Buk-M1…
Vào ngày 3/7/2024, RFAF dùng tên lửa đạn đạo Iskander-M, phá hủy một trực thăng tấn công Mi-24 của AFU tại sân bay ở tỉnh Poltava, Ukraine. Ngày 7/7/2024, RFAF sử dụng Iskander-M, phá hủy hai bệ phóng tên lửa Patriot và một đài radar cơ động tại khu vực Yuzhnoye, ở tỉnh Odessa.
AFU hiện đang chiến đấu ngày càng yếu kém và một yếu tố quan trọng là họ thiếu vũ khí hạng nặng. Tên lửa Iskander-M đã bắn trúng 1.400 mục tiêu, điều này cũng có nghĩa là ít nhất hàng nghìn vũ khí hạng nặng như bệ phóng tên lửa phòng không, pháo tự hành, hệ thống radar, máy bay chiến đấu, trực thăng và kho đạn của Ukraine đã bị phá hủy.
Tuy nhiên tên lửa Iskander-M không phải là “bất bại”. Vào đêm ngày 16/2 vừa qua, RFAF đã dùng tên lửa Iskander-M tấn công cầu Zatoka, một cây cầu quan trọng trên tuyến đường quan trọng giữa Odessa và khu vực Budjak, đóng vai trò là tuyến đường chiến lược để phương Tây vận chuyển vũ khí từ Romania vào Ukraine.
Nga đã tấn công cây cầu bằng hai tên lửa Iskander-M. Tên lửa đầu tiên được cho là đã bắn trúng các cấu trúc hỗ trợ của nhịp cầu, gây hư hỏng kết cấu. Theo kênh Telegram Iznanka thân Nga, đánh giá ban đầu cho thấy khung cầu đã bị yếu đi, cần phải tiến hành công tác sửa chữa lớn.
Đáng chú ý là quả tên lửa Iskander-M thứ hai không trúng cầu, mà rơi xuống khu vực Biển Đen, cũng gần cây cầu. Đây không biết có phải là do tác chiến điện tử của AFU gây nhiễu, hay do tên lửa bắn trượt mục tiêu?
Tên lửa Iskander-M đã chứng minh là một trong những vũ khí hiệu quả nhất trong cuộc xung đôt Ukraine. Quỹ đạo bán đạn đạo của nó làm chậm quá trình phát hiện radar, trong khi tốc độ đầu cuối siêu thanh của nó, giảm thiểu khả năng đánh chặn. Ngoài ra, các động tác né tránh của tên lửa ở giai đoạn cuối, cũng làm giảm đáng kể khả năng đánh chặn thành công.
Vào tháng 3/2023, người phát ngôn của Không quân Ukraine Yuriy Ignat thừa nhận rằng, hệ thống phòng không của Ukraine như S-300, không thể đánh chặn các tên lửa đạn đạo Iskander-M. Các quan chức Ukraine kể từ đó đã nhiều lần nhấn mạnh đến khó khăn trong việc đánh chặn loại tên lửa này.
Vào tháng 8/2024, Đại tướng Oleksandr Syrsky, Tổng tư lệnh AFU, cho biết tỷ lệ đánh chặn tên lửa đạn đạo, bao gồm Iskander-M, Tochka-U và KN-23, chỉ ở mức khoảng 4,5%. Tuy nhiên, đã có những trường hợp hệ thống phòng không của Ukraine, được cho là đã đánh chặn thành công tên lửa Iskander-M.
Vào ngày 20/12/2024, sau cuộc không kích của Nga vào thủ đô Kiev, phòng không AFU tuyên bố đã bắn hạ cả năm tên lửa đạn đạo Iskander-M/KN-23. Nếu thông tin này là đúng, đây sẽ là một thành công phòng không “hiếm hoi” và đáng kể của Ukraine.
Tuy nhiên, tên lửa đạn đạo Iskander-M cũng không phải là “bất bại”, nó cũng đã lộ “gót chân Achilles”. Đặc điểm bay của Iskander-M khiến nó cực kỳ khó bị đánh chặn bằng hệ thống tên lửa phòng không; nhưng Iskander-M lại có điểm yếu tiềm ẩn, đó chính là hệ thống dẫn đường hình ảnh radar đầu cuối.
Iskander-M sử dụng phương pháp dẫn đường kết hợp giữa dẫn đường quán tính (INS) và dẫn đường vệ tinh (SATNAV), chẳng hạn như GPS hoặc GLONASS, để tiếp cận khu vực mục tiêu. Việc gây nhiễu các tín hiệu vệ tinh này có thể phá vỡ khả năng xác định vị trí chính xác của tên lửa, điều này rất quan trọng để thực hiện các cuộc tấn công chính xác.
Mặc dù AFU “thỉnh thoảng” thành công trong việc chống lại tên lửa Iskander-M thông qua tác chiến điện tử (EW), nhưng hiệu quả chung của các hệ thống EW của Ukraine đối với Iskander-M vẫn chưa được chứng minh. Mặc dù Ukraine đã tuyên bố đánh chặn được một số tên lửa Iskander-M, nhưng tỷ lệ đánh chặn nhìn chung vẫn còn tương đối thấp. (nguồn ảnh Topwar, TASS, Sputnik, Ukrinform).
