Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) vừa có văn bản gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Kinh tế - Tài chính Quốc hội cùng các bộ, ngành liên quan, đề xuất giảm 80% tiền sử dụng đất đối với hộ dân tái định cư. Theo đề xuất, giá đất tái định cư chỉ bằng 20% giá đất trong bảng giá đất nhân hệ số điều chỉnh, thay vì áp dụng toàn phần như hiện nay.
HoREA cho rằng mức giảm này phản ánh đúng khả năng chi trả của người dân, đặc biệt là các hộ bị giải tỏa, mất đất sản xuất hoặc nhà ở nhưng chỉ được bồi thường phần xây dựng. Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, nhấn mạnh phần lớn người dân sống trên và ven kênh rạch không đủ điều kiện được bồi thường đất ở, nên số tiền họ nhận rất thấp. Nếu tiếp tục phải nộp hàng trăm triệu đồng tiền sử dụng đất để được cấp sổ đỏ, nhiều hộ sẽ vượt quá khả năng chi trả.
“Chính sách tái định cư cần nhân văn hơn, để người dân thực sự an cư, qua đó đẩy nhanh tiến độ di dời 20.000 căn nhà trên và ven kênh rạch giai đoạn 2026 - 2030,” ông Châu nêu rõ.
Hiện TP HCM còn hơn 39.600 căn nhà nằm trên và ven 398 tuyến sông, kênh, rạch, với khoảng 65.000 hộ dân, chủ yếu ở các quận 4, 7, 8, Bình Thạnh, Gò Vấp, Bình Tân và TP Thủ Đức (cũ). Phần lớn các căn nhà này nhỏ hẹp, diện tích chỉ 20 - 30 m², được dựng tạm trên đất lấn chiếm, thiếu hạ tầng và tiện ích cơ bản. Người dân thường chỉ được bồi thường phần xây dựng, trong khi vẫn phải nộp tiền sử dụng đất tái định cư để được cấp sổ đỏ.
Theo HoREA, nhóm hộ tái định cư là đối tượng yếu thế, cần được hỗ trợ bằng chính sách hợp lý hơn. Ông Lê Hoàng Châu cho rằng đất đai không chỉ là vấn đề tài chính, mà còn là vấn đề xã hội và nhân đạo. Quan điểm của Đảng và Nhà nước đã khẳng định: người dân ở khu tái định cư phải có cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.
So với đề xuất của Bộ Tài chính — cho phép hộ chuyển đất nông nghiệp sang đất ở chỉ nộp 30% giá đất trong hạn mức và 50% phần vượt hạn mức — HoREA cho rằng người bị thu hồi đất phải được hỗ trợ nhiều hơn. Việc chỉ nộp 20% giá đất sẽ đảm bảo công bằng, đồng thời góp phần thúc đẩy giải phóng mặt bằng cho các dự án hạ tầng trọng điểm.
Ngoài ra, HoREA cũng kiến nghị quy định thời điểm ký hợp đồng BT là thời điểm xác định giá đất thanh toán cho dự án. Kiến nghị này phù hợp với hướng dẫn của UBND TP HCM trong văn bản số 3257/UBND-TH ngày 27/10 và nguyên tắc của Nghị định 91/2025/NĐ-CP về dự án BT tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm.
