Việc Chính phủ ban hành Nghị định 181/2025/NĐ-CP, chính thức hạ ngưỡng thanh toán không dùng tiền mặt để được khấu trừ thuế GTGT từ 20 triệu xuống còn 5 triệu đồng, được xem là bước đi quyết liệt nhất từ trước đến nay nhằm minh bạch hóa dòng tiền và thúc đẩy kinh tế số. Tuy nhiên, quy định này cũng đang tạo ra những áp lực không nhỏ, buộc cộng đồng doanh nghiệp phải thay đổi để thích ứng.

Áp lực thay đổi thói quen và bài toán chi phí

Đối với hàng triệu doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs) cùng các hộ kinh doanh cá thể, quy định mới này tác động trực tiếp đến thói quen vận hành đã tồn tại hàng chục năm.

"Hầu hết các giao dịch vật tư, phụ tùng của xưởng tôi đều dưới 20 triệu và thường trả tiền mặt cho nhanh gọn. Giờ quy định còn 5 triệu, gần như mọi hóa đơn đều phải chuyển khoản. Việc này vừa tốn thêm phí giao dịch, vừa phải cử người ra ngân hàng hoặc loay hoay với app, khá bất tiện", anh Trần An, chủ một xưởng cơ khí tại Đồng Nai, chia sẻ.

Nỗi lo của anh An cũng là tâm trạng chung của nhiều chủ kinh doanh khác. Các thách thức trước mắt có thể kể đến:

Gia tăng chi phí: Các khoản phí giao dịch, phí duy trì tài khoản, chi phí đầu tư máy POS... sẽ trở thành một khoản chi thường xuyên, ảnh hưởng đến lợi nhuận.

Thay đổi tập quán: Thay đổi thói quen sử dụng tiền mặt của cả người bán và người mua, đặc biệt ở khu vực nông thôn, là một rào cản lớn.

Gánh nặng hành chính: Doanh nghiệp phải lưu trữ, đối soát chứng từ ngân hàng cẩn thận hơn, đòi hỏi quy trình kế toán chặt chẽ hơn.

Cơ hội "vàng" để chuyên nghiệp hóa và bứt phá

Dù tạo ra áp lực trước mắt, giới chuyên gia nhận định đây chính là đòn bẩy bắt buộc để doanh nghiệp tự nâng cấp và phát triển bền vững.

Dưới góc nhìn pháp lý tài chính, luật sư Nguyễn Văn Lập cho rằng, đây là một quy định tiến bộ và cần thiết. "Khi dòng tiền được minh bạch hóa qua ngân hàng, doanh nghiệp sẽ tự xây dựng được một 'bộ hồ sơ năng lực' tài chính rõ ràng nhất. Đây là cơ sở để tăng uy tín với đối tác và là 'tấm vé thông hành' để tiếp cận các nguồn vốn tín dụng chính thức dễ dàng hơn, thay vì phải phụ thuộc vào vốn vay phi chính thức", ông Lập phân tích.

Việc chuyển đổi sang thanh toán không dùng tiền mặt sẽ mở ra nhiều cơ hội: Quản trị hiệu quả: Chủ doanh nghiệp có thể quản lý doanh thu, chi phí chính xác, từ đó đưa ra quyết định kinh doanh tối ưu. Giảm thiểu rủi ro: Hạn chế lưu trữ tiền mặt giúp giảm nguy cơ mất cắp, thất thoát và các tranh chấp liên quan đến giao dịch. Mở rộng kinh doanh: Dễ dàng kết nối với các nền tảng thương mại điện tử, tiếp cận tệp khách hàng rộng lớn hơn trong kỷ nguyên số.

Rõ ràng, "luật chơi" mới về thuế GTGT đang đặt các doanh nghiệp trước một sự lựa chọn: hoặc nhanh chóng thay đổi để nắm bắt cơ hội, hoặc đối mặt với nguy cơ bị tụt lại phía sau. Sự thành công của chính sách này sẽ cần sự vào cuộc đồng bộ của cả cơ quan quản lý, hệ thống ngân hàng với các giải pháp hỗ trợ thiết thực, và đặc biệt là sự chủ động thích ứng của chính cộng đồng doanh nghiệp.