Mới đây, ngày 10/09/2025, bà Lê Thị Thanh Thủy, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tân Hương (phường Phú Thọ Hòa, TP HCM), đã ký Quyết định số 91/QĐ-TH phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói thầu mua sắm thực phẩm và hàng hóa phục vụ suất ăn bán trú năm học 2025-2026. Theo đó, đơn vị trúng thầu là Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Tâm Tuấn Phát (MST: 0304806793), với giá trúng thầu là 4.758.257.910 đồng.

Đáng chú ý, hình thức lựa chọn nhà thầu được áp dụng là "Lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt", một hình thức được quy định cụ thể trong pháp luật về đấu thầu. Quyết định này được đưa ra dựa trên Kế hoạch lựa chọn nhà thầu điều chỉnh, bổ sung số 84/QĐ-TH ngày 08/09/2025.

Việc Công ty Tâm Tuấn Phát được lựa chọn tại Trường Tiểu học Tân Hương có thể chỉ là một hoạt động mua sắm công thông thường nếu không nhìn vào bức tranh toàn cảnh về lịch sử đấu thầu của doanh nghiệp này. Dữ liệu cho thấy một tỷ lệ trúng thầu gần như không tưởng, dấy lên những câu hỏi về năng lực thực sự, tính cạnh tranh và sự minh bạch trong các gói thầu mà doanh nghiệp tham gia.

Chân dung nhà thầu và "bộ sưu tập" 80 gói thầu toàn thắng

Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Tâm Tuấn Phát (gọi tắt là Tâm Tuấn Phát) có mã số thuế 0304806793, do ông Trần Minh Mẫn làm Giám đốc, địa chỉ trụ sở tại số 171 Bàu Cát 1, Phường 12, Quận Tân Bình, TP.Hồ Chí Minh cũ. Theo thông tin đăng ký, quy mô doanh nghiệp ở mức "vừa" với số lượng nhân viên là 5 người.

Mặc dù có quy mô nhân sự khiêm tốn, nhưng "thành tích" trên thị trường đấu thầu của Tâm Tuấn Phát lại vô cùng ấn tượng. Theo dữ liệu đấu thầu, tính đến ngày 11/09/2025, Tâm Tuấn Phát đã tham gia 80 gói thầu và trúng cả 80 gói, không trượt gói nào, đạt tỷ lệ thắng 100%.

Tổng giá trị các gói thầu đã trúng (với vai trò độc lập) lên tới 188.184.791.624 đồng. Một điểm đáng lưu ý là tỷ lệ trung bình giá trúng thầu so với giá dự toán là 91,62%, đồng nghĩa với tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước đạt khoảng 8,38%. Con số này đặt ra nghi vấn về hiệu quả kinh tế trong các gói thầu mà Tâm Tuấn Phát được lựa chọn. Thêm vào đó, toàn bộ 80 gói thầu này đều tập trung tại một địa bàn duy nhất là TP.Hồ Chí Minh.

"Bội thu" năm 2025 và những chủ đầu tư "thân quen"

Riêng trong năm 2025, hoạt động đấu thầu của Tâm Tuấn Phát diễn ra đặc biệt sôi nổi. Doanh nghiệp này đã tham gia và trúng liên tiếp 40 gói thầu, với tổng giá trị lên đến 129.837.942.245 đồng. Hầu hết các gói thầu này đều có một điểm chung: cung cấp suất ăn, thực phẩm tươi sống, hàng hóa cho các trường học trên địa bàn TP.HCM.

Phân tích dữ liệu cho thấy một mối quan hệ khăng khít giữa Tâm Tuấn Phát và một số chủ đầu tư. Nổi bật nhất là Trường tiểu học Duy Tân và Trường tiểu học Tân Sơn Nhì. Tại mỗi đơn vị này, Tâm Tuấn Phát đã tham gia và trúng toàn bộ 11 gói thầu. Tương tự, tại Trường tiểu học Tân Hương, nhà thầu này cũng toàn thắng ở cả 8 gói thầu đã tham gia. Tại Trường Tiểu học Âu Cơ, con số là 7/7 gói thầu trúng.

Sự lặp lại của một nhà thầu tại cùng một chủ đầu tư với tần suất dày đặc và tỷ lệ thắng tuyệt đối khiến dư luận không khỏi đặt câu hỏi: Liệu có sự cạnh tranh thực sự trong các gói thầu này, hay Tâm Tuấn Phát là một lựa chọn mặc định? Năng lực của một doanh nghiệp 5 người có đủ để thực hiện cùng lúc hàng chục hợp đồng cung cấp suất ăn cho các trường học với tổng giá trị hàng trăm tỷ đồng hay không?

Lựa chọn "trường hợp đặc biệt": Tấm khiên pháp lý?

Quay lại với gói thầu tại Trường Tiểu học Tân Hương, việc áp dụng hình thức "Lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt" là mấu chốt của vấn đề. Căn cứ pháp lý được các bên mời thầu viện dẫn là Điều 84 của Nghị định 214/2025/NĐ-CP.

Cụ thể, tại điểm n, khoản 4, Điều 84 của Nghị định này quy định các gói thầu "cung cấp suất ăn, bữa ăn học đường hoặc mua thực phẩm, nguyên liệu, nhiên liệu đầu vào để thực hiện việc cung cấp suất ăn, bữa ăn học đường cho học sinh bán trú, nội trú tại cơ sở giáo dục công lập" được áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt.

Quy trình cho trường hợp này được nêu tại Điều 85, cho phép chủ đầu tư sau khi lập và phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu, có thể tiến hành "thương thảo, hoàn thiện hợp đồng với nhà thầu được xác định có đủ năng lực, kinh nghiệm" mà không cần thông qua các bước đấu thầu rộng rãi.

Rõ ràng, việc các trường học chỉ định Tâm Tuấn Phát cho các gói thầu cung cấp suất ăn là có cơ sở pháp lý. Tuy nhiên, việc áp dụng quy định này một cách đại trà và lặp đi lặp lại ở nhiều trường học cho cùng một nhà thầu, với những gói thầu có giá trị lớn lên tới hàng tỷ, thậm chí hàng chục tỷ đồng, liệu có đi đúng với tinh thần cốt lõi của Luật Đấu thầu là cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế?

Góc nhìn chuyên gia: Cần sự minh bạch và trách nhiệm giải trình

Chia sẻ về vấn đề này với Báo Tri thức và Cuộc sống, Luật sư Võ Quang Vinh, Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long, nhận định: “Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025/NĐ-CP đã tạo ra một hành lang pháp lý đầy đủ. Việc quy định các trường hợp đặc biệt như cung cấp suất ăn học đường là nhằm tạo sự linh hoạt, đảm bảo ổn định việc học tập cho học sinh. Tuy nhiên, linh hoạt không có nghĩa là tùy tiện. Nguyên tắc cơ bản của đấu thầu là cạnh tranh và minh bạch vẫn phải được đề cao. Chủ đầu tư cần có trách nhiệm giải trình vì sao lại lựa chọn một nhà thầu cụ thể mà không phải đơn vị khác, đặc biệt khi việc lựa chọn này diễn ra liên tục trong nhiều năm”.

Đồng quan điểm, chuyên gia đấu thầu Lê Tấn Việt cho rằng hiệu quả kinh tế là thước đo quan trọng nhất của hoạt động mua sắm công. "Một tỷ lệ tiết kiệm trung bình chỉ hơn 8% là con số đáng suy ngẫm. Nó cho thấy giá trúng thầu rất sát với giá dự toán do chủ đầu tư đưa ra. Khi thiếu vắng sự cạnh tranh, rất khó để có được mức giá tốt nhất. Ngay cả trong quy trình lựa chọn đặc biệt, để đảm bảo hiệu quả, chủ đầu tư vẫn nên yêu cầu báo giá từ nhiều nhà cung cấp khác nhau để làm cơ sở so sánh, thương thảo, thay vì chỉ làm việc với một đối tác 'quen mặt'. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn tăng cường tính minh bạch, tránh các nghi ngại không đáng có từ dư luận", ông Việt phân tích.

Câu chuyện của Công ty Tâm Tuấn Phát và chuỗi thắng thầu tuyệt đối tại các trường học ở TP.HCM là một ví dụ điển hình cho thấy những kẽ hở trong việc áp dụng pháp luật, nơi một quy định vốn được tạo ra cho sự linh hoạt có thể trở thành công cụ làm giảm tính cạnh tranh. Để thị trường đấu thầu thực sự công bằng và hiệu quả, cần có sự giám sát chặt chẽ hơn từ các cơ quan quản lý và một tinh thần trách nhiệm cao hơn từ các chủ đầu tư trong việc sử dụng nguồn kinh phí, dù đó là ngân sách nhà nước hay các nguồn thu thỏa thuận.