Thị trường đấu thầu mua sắm công, đặc biệt là các gói thầu phục vụ an sinh xã hội như cung cấp suất ăn học đường, luôn đòi hỏi sự minh bạch và hiệu quả trong từng đồng vốn. Gần đây, dữ liệu đấu thầu ghi nhận một trường hợp đáng chú ý: Hộ kinh doanh Cơ sở cung cấp hàng nông sản Nguyên Thành Đạt (HKD Nguyên Thành Đạt) với một "bảng vàng" thành tích ấn tượng, dấy lên những phân tích đa chiều từ các chuyên gia.

Gói thầu hơn 5,8 tỷ tại Trường Tiểu học Kim Đồng và hình thức lựa chọn "đặc biệt"

Mới đây nhất, ngày 03/09/2025, bà Lê Thị Thanh Thủy - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Kim Đồng (phường Bến Cát, TP. Hồ Chí Minh) đã ký Quyết định số 48/QĐ-THKĐ phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói thầu "Cung cấp thực phẩm, nguyên liệu, nhiên liệu phục vụ suất ăn học đường cho học sinh bán trú".

Đơn vị trúng thầu là Hộ kinh doanh cơ sở cung cấp hàng nông sản Nguyên Thành Đạt, có mã số thuế 8096312410, do bà Đỗ Thị Hải làm đại diện. Giá trúng thầu của gói thầu này là 5.814.000.000 đồng, đúng bằng giá gói thầu đã được phê duyệt trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu tại Quyết định số 44/THKĐ ngày 29/8/2025.

Một điểm đáng chú ý, gói thầu được thực hiện theo hình thức "Lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt". Thời gian thực hiện hợp đồng kéo dài 9 tháng, phục vụ cho năm học 2025-2026.

Việc một gói thầu trị giá gần 6 tỷ đồng được thực hiện qua hình thức lựa chọn đặc biệt, với giá trúng thầu bằng giá dự toán, tự nó đã đặt ra những câu hỏi ban đầu về năng lực thực sự của nhà thầu và tính cạnh tranh của gói thầu. Liệu HKD Nguyên Thành Đạt có phải là lựa chọn tối ưu duy nhất?

Hành trình "trăm trận trăm thắng" và mối quan hệ với 25 bên mời thầu

Để có cái nhìn toàn cảnh, phóng viên đã tiến hành phân tích sâu dữ liệu hoạt động của HKD Nguyên Thành Đạt trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Các con số thống kê thực sự ấn tượng và cho thấy một quy luật rõ ràng.

Theo dữ liệu cập nhật đến ngày 03/09/2025, nhà thầu này đã tham gia tổng cộng 25 gói thầu và trúng tuyệt đối cả 25 gói, không trượt gói nào. Tổng giá trị trúng thầu với vai trò độc lập lên tới 59.425.603.245 đồng. Đáng chú ý hơn, nhà thầu này chưa từng tham gia với tư cách liên danh và cũng chưa từng phải đối đầu với bất kỳ nhà thầu nào khác trong cả 25 gói thầu đã tham gia.

Toàn bộ 25 gói thầu mà HKD Nguyên Thành Đạt trúng đều nằm trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh. Đơn vị này có quan hệ với 25 bên mời thầu khác nhau, phần lớn là các trường mầm non và tiểu học trên địa bàn. Một số gói thầu có giá trị lớn có thể kể đến như:

• - Gói thầu "Cung cấp thực phẩm, nguyên liệu phục vụ nấu ăn học đường cho học sinh bán trú" tại Trường tiểu học Bàu Bàng trị giá 7.656.000.000 đồng.
• - Gói thầu "Mua nguyên liệu thực phẩm nấu ăn cho trẻ năm học 2025-2026" tại Trường mầm non Ánh Dương trị giá 4.317.200.000 đồng.
• - Gói thầu "Cung cấp thực phẩm, nguyên liệu, nhiên liệu phục vụ bữa ăn cho trẻ em bán trú" tại Trường Mầm non Hoạ Mi trị giá 3.672.000.000 đồng.

Điểm chung lớn nhất là tỷ lệ trung bình giá trúng thầu so với giá dự toán của nhà thầu này là 100%, đồng nghĩa với việc không có sự tiết kiệm chi phí cho ngân sách (trong trường hợp này là nguồn vốn từ các khoản thu hộ, chi hộ của phụ huynh học sinh) qua đấu thầu.

Góc nhìn pháp lý: "Trường hợp đặc biệt" có thực sự đặc biệt?

Để làm rõ hơn về cơ sở pháp lý của hình thức lựa chọn nhà thầu này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Luật sư Võ Quang Vinh, Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long.

Luật sư Vinh cho biết: "Việc các cơ sở giáo dục công lập áp dụng hình thức "Lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt" cho các gói thầu cung cấp suất ăn học đường là hoàn toàn có cơ sở pháp lý. Cụ thể, tại Điểm n, Khoản 4, Điều 84 của Nghị định 214/2025/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Đấu thầu đã nêu rõ các gói thầu áp dụng hình thức này bao gồm: 'Gói thầu cung cấp suất ăn, bữa ăn học đường hoặc mua thực phẩm, nguyên liệu, nhiên liệu đầu vào để thực hiện việc cung cấp suất ăn, bữa ăn học đường cho học sinh bán trú, nội trú tại cơ sở giáo dục công lập'.

Quy trình thực hiện cũng được đơn giản hóa theo Khoản 1, Điều 85 của Nghị định này, chủ yếu bao gồm các bước: Lập, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu; thương thảo, hoàn thiện hợp đồng với nhà thầu được xác định đủ năng lực; phê duyệt và công khai kết quả; ký kết hợp đồng.

Tuy nhiên, Luật sư Vinh nhấn mạnh: "Mặc dù quy trình được đơn giản hóa, nhưng bản chất của Luật Đấu thầu (Luật số 22/2023/QH15 và các luật sửa đổi) vẫn là đảm bảo bốn mục tiêu cốt lõi: cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Việc một hộ kinh doanh trúng tuyệt đối 25/25 gói thầu mà không có đối thủ cạnh tranh, và giá trúng thầu luôn bằng 100% giá dự toán, là một hiện tượng rất đáng để các cơ quan quản lý xem xét. Chủ đầu tư, trong trường hợp này là các trường học, phải có trách nhiệm giải trình về việc tại sao lại lựa chọn nhà thầu này mà không phải đơn vị khác, và làm thế nào để đảm bảo mức giá đó là cạnh tranh và hiệu quả nhất, ngay cả khi không tổ chức đấu thầu rộng rãi."

Hoạt động đấu thầu được sinh ra để tìm kiếm nhà thầu tốt nhất với chi phí hợp lý nhất. Việc HKD Nguyên Thành Đạt đáp ứng được yêu cầu của 25 cơ sở giáo dục và liên tiếp được lựa chọn cho thấy năng lực nhất định của đơn vị này. Tuy nhiên, một bức tranh đấu thầu thiếu vắng hoàn toàn yếu tố cạnh tranh, với tỷ lệ tiết kiệm bằng không, sẽ khó có thể được coi là một bức tranh lý tưởng.

Để thị trường đấu thầu thực sự công bằng, minh bạch và hiệu quả, cần có sự giám sát chặt chẽ hơn từ các cơ quan chức năng và cộng đồng, đảm bảo rằng việc áp dụng các quy định "đặc biệt" không trở thành thông lệ làm giảm tính cạnh tranh, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng nguồn vốn xã hội.