Giai đoạn đầu của chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine (mật danh Chiến dịch Z), Nga đã mắc một số sai lầm, ít nhất là ở cấp độ chiến lược, chẳng hạn như thông tin tình báo của họ bị rò rỉ khắp nơi.
Vào cuối năm ngoái, cơ quan tình báo của các nước phương Tây do Mỹ đứng đầu, đã bắt đầu liên tục nhắc nhở Ukraine rằng, Quân đội Nga đã tập kết một số lượng lớn quân ở vùng Donbas, sẵn sàng cho chiến dịch quân sự tại Ukraine.
Thứ hai, Quân đội Nga đã đánh giá quá cao sức mạnh quân sự của mình, do điều kiện thông tin hóa của quân đội Nga kém, nên họ không có nhận thức về tình huống chiến trường mạnh mẽ, như Quân đội Mỹ và một số quốc gia phương Tây.
Mặt khác, với sự hỗ trợ của tình báo và vũ khí của NATO, Quân đội Ukraine đã xoay chuyển chiến trường. Mặc dù chưa thể tổ chức các cuộc phản công lớn, nhưng bước đầu đã chặn được đà tiến quân của Quân đội Nga.
Có thể thấy, sức kháng cự của quân đội Ukraine đã vượt ngoài dự tính của Nga, khiến cho các mục tiêu chiến lược mà Moscow đề ra, khó có thể thành hiện thực trong một sớm, một chiều.
Trước tình hình bất lợi của chiến dịch Z, Quân đội Nga đã kịp thời sửa sai, khi chưa chịu tổn thất lớn; họ không cố giành lấy Kiev, thủ đô của Ukraine nữa mà tập trung một số lượng lớn binh lính đã được triển khai cục bộ tại khu vực Donbass. Thực hiện chiến lược từ “Bàn tay xòe”, thành “Nắm đấm”.
Sau khi Nga tuyên bố hoàn thành giai đoạn 1 của Chiến dịch Z, trong khoảng thời gian vừa qua, Quân đội Nga đã không mở một cuộc tấn công quy mô lớn trên bất kỳ mặt trận nào, ngoài việc tiếp tục bao vây và giành quyền kiểm soát Mariupol.
Rõ ràng là Moscow đang thực hiện tổ chức bố trí lại lực lượng, đưa thêm quân, thay tướng chỉ huy chiến trường, tăng cường trinh sát nắm mục tiêu, bổ sung hậu cần chiến dịch; để tránh rơi vào tình trạng trước đó, xe tăng và xe bọc thép bỏ đầy đường.
Theo thông tin mới nhất từ các phương tiện truyền thông Ukraine, bắt đầu từ đêm 19/4, nhiều thành phố lớn ở miền Đông Ukraine đã đồng loạt bị pháo kích hạng nặng của Nga tấn công, điều này có nghĩa là giai đoạn thứ hai của cuộc tấn công của Nga đã bắt đầu.
Nga cũng xác nhận tin này ngay sau đó. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cũng thông báo rằng, hoạt động quân sự đặc biệt của quân đội Nga tại Ukraine đã bước sang giai đoạn tiếp theo. Bộ Tổng tham mưu Ukraine cho rằng, trận chiến quyết định ở Donbass đã bắt đầu.
Để thực hiện chiến dịch này, Quân đội Nga đã tập trung tổng cộng 66 tiểu đoàn chiến thuật; ngoài ra còn có 22 tiểu đoàn chiến thuật ở phía sau (lực lượng dự bị chiến dịch), cộng với một số dân quân của hai nước cộng hòa tự xưng Donetsk và Lugansk, quân Nga tại đây vượt quá 100.000 quân.
Đánh giá thành tích tấn công của Quân đội Nga trong 48 giờ qua, mục tiêu chiến dịch lần này của họ khá rõ ràng, đó là chiếm càng nhiều lãnh thổ càng tốt ở khu vực Donbass càng tốt, trước mắt là chiếm toàn bộ lãnh thổ tỉnh Luhansk.
Hiện tại, Quân đội Nga và phe thân Nga, đã kiểm soát hơn 94% lãnh thổ của tỉnh Luhansk; và chỉ còn hai thành phố lớn vẫn do Quân đội Ukraine kiểm soát, đó là thành phố Lugansk, trung tâm hành chính của tỉnh này và Lisichansk.
Hai địa điểm này rất có thể sẽ là mục tiêu tấn công trọng yếu của quân Nga trong đợt đầu tiên. Hiện tại, có một số đơn vị quân Nga đã tiến về phía nam từ Izum, thành phố cửa ngõ của Kharkov, để kiềm chế Lữ đoàn cơ giới 93 của Quân đội Ukraine ở phía đối diện.
Ngoài ra, một số ít đơn vị quân Nga tiếp tục tấn công vào các cứ điểm chính của Quân đội Ukraine như Avadivka gần Donetsk, tuy nhiên khu vực này vẫn chưa phải là trọng điểm của hướng tấn công của Quân đội Nga, nên tiến bộ đạt được rất ít.
Tình huống tốt nhất cho Quân đội Nga là nhanh chóng loại bỏ quân phòng thủ Ukraine còn sót lại trên hướng Severo-Donetsk và Mariupol, sau đó tiếp tục triển khai quân trên các hướng nam-bắc; tập trung đánh chiếm phần lãnh thổ còn lại của tỉnh Donetsk; trong đó trọng điểm là chiếm thành phố chiến lược quan Slavyansk.
Hiện tại, Quân đội Nga dù không có nhiều ưu thế về sức mạnh quân sự tuyệt đối trước Quân đội Ukraine, nhưng trong tay họ vẫn là một thanh gươm sắc bén đó là lực lượng không quân và pháo binh tầm xa; trong khi đó, sức mạnh không chiến của Quân đội Ukraine đang bị đè bẹp.
Hơn nữa, do khu vực Donbas nằm xa biên giới phía Tây Ukraine, nên không dễ để các máy bay cảnh báo sớm của NATO, có thể trực tiếp hỗ trợ Ukraine.
Với phương châm thận trọng và không sẽ không e dè trong việc sử dụng hỏa lực, hoặc tiến nhanh, thắng nhanh như đầu giai đoạn tiến hành Chiến dịch Z, rất có thể quân Nga sẽ đạt được mục tiêu của đợt hai chiến dịch quân sự này.
