Những ngày qua, Hệ thống theo dõi chất lượng không khí PAM Air ghi nhận diễn biến chất lượng không khí xấu đi tại nhiều điểm đo của Hà Nội cũng như các tỉnh miền Bắc, miền Trung, đặc biệt là khu vực ngoại thành Hà Nội như Đông Anh, Sóc Sơn.

Ô nhiễm không khí Hà Nội  nghiêm trọng nhất vào chiều tối và đêm muộn. Vào buổi sáng, chất lượng không khí được cải thiện. Tuy nhiên, ngày hôm qua (6/6), do việc đốt rơm rạ nhiều kết hợp với điều kiện thời tiết lặng gió khiến chất ô nhiễm không phát tán được, Hà Nội và nhiều tỉnh phía Bắc ô nhiễm cả ngày ở mức xấu và rất xấu, cá biệt một vài điểm ở ngưỡng nguy hại. Cùng với PAM Air, hệ thống giám sát chất lượng không khí của Tổng cục Môi trường cũng ghi nhận tình trạng ô nhiễm không khí nhiều nơi ở miền Bắc như tại Hà Nội, Bắc Ninh, Thái Nguyên.

Theo các chuyên gia, việc đốt rơm rạ ngoài trời sinh ra các chất khí bụi, CO2, CO, NOx. Khi rơm rạ cháy không hết có thể tạo ra Aldehyde và bụi mịn là những chất gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Chỉ riêng tỉnh Thái Bình, theo một nghiên cứu từng được Đại học Quốc gia Hà Nội thực hiện, lượng khí CO2 phát ra từ đốt rơm rạ lên tới 738,8 nghìn tấn/năm, lượng CO thải ra môi trường lên tới 58,3 nghìn tấn.

Nên cấp kinh phí, tạo thị trường để người dân bán rơm rạ

Chỉ thị 03 của Thủ tướng Chính phủ về Tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí đã giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng như UBND các tỉnh, thành phố hướng dẫn triển khai việc thu gom, xử lý, chế biến phụ phẩm sau thu hoạch thành các sản phẩm có ích, tăng cường công tác tuyên truyền tới người dân không đốt phụ phẩm nông nghiệp và xử lý đúng quy định bảo vệ môi trường.

Riêng tại thành phố Hà Nội, Chỉ thị 15 của Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội về việc tăng cường các biện pháp quản lý nhà nước với hoạt động đốt rơm rạ còn yêu cầu cơ quan chức năng thi hành các chế tài xử lý vi phạm đối với hành vi đốt rơm rạ và phụ phẩm cây trồng.

Tuy nhiên, theo TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, các giải pháp đưa ra nhưng khó triển khai trong thực tế, ví dụ như cấm đốt và xử phạt nhưng thực tế việc xử phạt những người nông dân đốt rơm rạ rất khó. Một số giải pháp khác kỹ thuật, kinh tế cũng được đề ra nhưng không bền vững, không cụ thể với từng xã, thôn. “Thật khó thuyết phục bà con bỏ tiền ra mua chế phẩm sinh học để ủ rơm ngoài đồng, hay thuê người thu gom rơm rạ về nhà làm nấm trong khi thu nhập từ lúa rất ít”, TS Tùng chia sẻ và cho biết thêm, chừng nào nông dân không bán được rơm rạ, không bán được nấm trong khi phải giải phóng ruộng cho vụ sau thì họ còn đốt vì đó là biện pháp nhanh, hiệu quả và không tốn kém.