Ở kỳ trước, Báo Điên tử Tri thức và Cuộc sống đã có bài viết “Trường Mầm non 17 chỉ định thầu gói thực phẩm gần 2,6 tỷ đồng”. Sau khi thông tin về việc Trường Mầm non 17 ( trực thuộc UBND Phường Gia Định, TPHCM) lựa chọn Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Thực phẩm Phước Thọ thực hiện gói thầu cung cấp thực phẩm gần 2,6 tỷ đồng, nhiều ý kiến đã phân tích vụ việc dưới góc độ chỉ định thầu. Tuy nhiên, rà soát kỹ lưỡng các quy định pháp luật hiện hành cho thấy, gói thầu này thuộc một phạm vi điều chỉnh rất đặc thù.
"Lối đi riêng" cho các gói thầu cung cấp suất ăn học đường
Như đã đề cập ở kỳ 1, Quyết định số 26/QĐ-MN17 ngày 21/8/2025 của Hiệu trưởng Trường Mầm non 17 đã xác định hình thức lựa chọn nhà thầu là "Lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt". Đây là mấu chốt quan trọng của vấn đề.
Khác với các trường hợp chỉ định thầu thông thường quy định tại Điều 78 Nghị định số 214/2025/NĐ-CP , hình thức "lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt" được quy định riêng tại Mục 3, với danh mục các gói thầu cụ thể tại Điều 84.
Điểm đáng chú ý nhất là tại điểm n, khoản 4, Điều 84 của Nghị định này, pháp luật đã quy định rõ một trong các gói thầu được áp dụng hình thức đặc biệt là: "Gói thầu cung cấp suất ăn, bữa ăn học đường hoặc mua thực phẩm, nguyên liệu, nhiên liệu đầu vào để thực hiện việc cung cấp suất ăn, bữa ăn học đường cho học sinh bán trú, nội trú tại cơ sở giáo dục công lập".
Như vậy, gói thầu "Cung cấp hàng hóa thực phẩm cho Trường Mầm non 17" hoàn toàn thuộc đối tượng được áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt theo quy định pháp luật. Việc chủ đầu tư áp dụng hình thức này là có cơ sở pháp lý.
Quy trình rút gọn nhưng đề cao trách nhiệm thương thảo
Vấn đề tiếp theo cần làm rõ là với trường hợp đặc biệt này, quy trình lựa chọn nhà thầu được tiến hành ra sao và chủ đầu tư có tuân thủ đúng hay không?
Câu trả lời nằm tại Điều 85 của Nghị định 214/2025/NĐ-CP. Theo khoản 1, Điều 85, đối với các gói thầu thuộc trường hợp tại điểm n khoản 4 Điều 84 (gói thầu suất ăn học đường), chủ đầu tư sẽ thực hiện theo một quy trình rút gọn gồm các bước chính sau:
- Lập, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu.
- Thương thảo, hoàn thiện hợp đồng với nhà thầu được xác định có đủ năng lực, kinh nghiệm.
- Phê duyệt, công khai kết quả lựa chọn nhà thầu.
- Ký kết và quản lý thực hiện hợp đồng.
Đối chiếu với hồ sơ vụ việc tại Trường Mầm non 17:
- Bước 1: Trường đã lập và phê duyệt Kế hoạch lựa chọn nhà thầu tại Quyết định số 26/QĐ-MN17.
- Bước 2: Trường đã phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Thực phẩm Phước Thọ tại Quyết định số 31/QĐ-MN17.
Quy trình này không yêu cầu phát hành hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu hay đánh giá hồ sơ dự thầu một cách cạnh tranh như đấu thầu rộng rãi. Tuy nhiên, mấu chốt của quy trình lại nằm ở
Bước 3: "Thương thảo, hoàn thiện hợp đồng".
Dưới góc độ chuyên môn, Luật sư Võ Quang Vinh, Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long, tiếp tục có những phân tích sâu hơn:"Việc các nhà làm luật đưa gói thầu cung cấp suất ăn học đường vào danh mục trường hợp đặc biệt tại Điều 84 là một quy định hợp lý, xuất phát từ thực tiễn. Gói thầu này có tính chất lặp lại, ổn định, yêu cầu cao về an toàn vệ sinh thực phẩm và cần sự liên tục để không làm gián đoạn việc học tập, sinh hoạt của học sinh. Việc áp dụng một quy trình rút gọn tại Điều 85 giúp giảm bớt thủ tục hành chính không cần thiết, giúp các trường học chủ động hơn.
Tuy nhiên, quy trình rút gọn không có nghĩa là xem nhẹ hiệu quả kinh tế. Pháp luật đã đặt ra một bước rất quan trọng là 'Thương thảo, hoàn thiện hợp đồng'. Đây chính là khâu để chủ đầu tư, với trách nhiệm của mình, đàm phán với nhà thầu được lựa chọn về các điều khoản, đặc biệt là về giá, để đảm bảo tính cạnh tranh và hiệu quả, tiết kiệm cho nguồn vốn (trong trường hợp này là tiền đóng góp của phụ huynh).
Việc giá trúng thầu của Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Thực phẩm Phước Thọ bằng chính xác giá gói thầu (2.597.388.080 đồng) cho thấy tỷ lệ tiết kiệm là 0%. Mặc dù không vi phạm về quy trình, nhưng điều này đặt ra một câu hỏi về chất lượng và hiệu quả của khâu 'thương thảo' mà pháp luật đã quy định. Liệu chủ đầu tư đã thực sự làm hết trách nhiệm trong việc đàm phán để có được một mức giá tốt nhất có thể hay chưa? Đây là điểm mà chủ đầu tư cần giải trình rõ với phụ huynh học sinh và dư luận để đảm bảo sự minh bạch."
Việc Trường Mầm non 17 áp dụng quy trình lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt cho gói thầu cung cấp thực phẩm là đúng với quy định của Nghị định 214/2025/NĐ-CP. Tuy nhiên, tinh thần của pháp luật, ngay cả trong những quy trình đặc biệt, vẫn luôn hướng tới mục tiêu cao nhất là đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.
Trách nhiệm giải trình của chủ đầu tư về quá trình thương thảo hợp đồng để đạt được hiệu quả cao nhất cho nguồn vốn từ phụ huynh học sinh vẫn là yêu cầu cốt lõi, nhằm xây dựng một thị trường đấu thầu lành mạnh và củng cố niềm tin trong xã hội.
