Gói thầu "Cung cấp hàng hóa thực phẩm cho Trường Mầm non 17" có giá trị gần 2,6 tỷ đồng đã được phê duyệt cho Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Thực phẩm Phước Thọ thực hiện theo hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt. Quá trình lựa chọn nhà thầu diễn ra nhanh chóng, tuy nhiên, việc áp dụng hình thức này cần được xem xét kỹ lưỡng dưới góc độ pháp lý để đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Phê duyệt thần tốc, nhà thầu trúng thầu với giá "sát nút"

Ngày 21/8/2025, bà Phạm Kiên Trinh, Hiệu trưởng Trường Mầm non 17 (trực thuộc UBND Phường Gia Định), đã ký Quyết định số 26/QĐ-MN17 về việc phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu cho gói thầu "Cung cấp hàng hóa thực phẩm cho Trường Mầm non 17".

Theo kế hoạch được duyệt, gói thầu này có giá trị là 2.597.388.080 đồng. Nguồn vốn để thực hiện gói thầu đến từ "Các khoản thu cho cá nhân học sinh". Hình thức lựa chọn nhà thầu được xác định là "Lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt", với thời gian tổ chức lựa chọn là 5 ngày, bắt đầu từ tháng 8/2025. Thời gian thực hiện hợp đồng là 9 tháng theo loại hợp đồng đơn giá cố định.

Chỉ 5 ngày sau, vào ngày 26/8/2025, Hiệu trưởng Phạm Kiên Trinh tiếp tục ký Quyết định số 31/QĐ-MN17 phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói thầu nói trên.

Đơn vị được chỉ định thực hiện gói thầu là Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Thực phẩm Phước Thọ, có địa chỉ tại 61/12 Bình Giã, Phường Tân Bình, TP.HCM.

Giá trúng thầu của doanh nghiệp này là 2.597.388.080 đồng, bằng đúng giá gói thầu đã được phê duyệt trong kế hoạch. Điều này có nghĩa, tỷ lệ tiết kiệm của gói thầu là 0 đồng.

Việc một gói thầu cung cấp thực phẩm cho trường học, sử dụng nguồn vốn từ phụ huynh học sinh, được thực hiện theo hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt với tiến độ nhanh chóng và không có yếu tố cạnh tranh về giá đặt ra nhiều vấn đề cần được làm rõ dưới góc độ pháp luật về đấu thầu.

Để làm rõ hơn về quy trình lựa chọn nhà thầu trong các trường hợp đặc biệt, PV đã có cuộc trao đổi với Luật sư Võ Quang Vinh, Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long.

Dưới góc độ pháp lý, Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định số 214/2025/NĐ-CP ngày 04/8/2025 đã quy định rất chi tiết về các trường hợp và quy trình chỉ định thầu, cũng như lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, nhằm tạo ra một hành lang pháp lý linh hoạt nhưng vẫn phải đảm bảo các nguyên tắc cơ bản của đấu thầu.

Tại Điều 78 của Nghị định 214/2025/NĐ-CP có liệt kê 7 nhóm trường hợp được áp dụng chỉ định thầu, bao gồm các gói thầu cấp bách, khẩn cấp ; gói thầu cần đẩy nhanh tiến độ ; gói thầu thuộc lĩnh vực chiến lược, công nghệ cao ; gói thầu có yêu cầu, điều kiện đặc thù về chuyên môn, kỹ thuật ; gói thầu liên quan đến bí mật nhà nước ; hay các gói thầu thuộc dự án quan trọng quốc gia.

Đối với gói thầu "Cung cấp hàng hóa thực phẩm cho Trường Mầm non 17", với giá trị hơn 2,5 tỷ đồng, gói thầu này không thuộc trường hợp chỉ định thầu theo hạn mức (dưới 02 tỷ đồng đối với gói thầu hàng hóa thuộc dự án) quy định tại khoản 4, Điều 78. Do đó, để áp dụng hình thức "lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt" (về bản chất là một hình thức chỉ định thầu), chủ đầu tư là Trường Mầm non 17 phải chứng minh được gói thầu của mình thuộc một trong các trường hợp đặc biệt khác được quy định.

Ví dụ, liệu đây có phải là gói thầu mà hàng hóa chỉ do một cơ sở sản xuất hoặc cung cấp duy nhất (điểm a, khoản 5, Điều 78)? Hay đây có phải là gói thầu cần triển khai ngay để tránh gây nguy hại đến sức khỏe học sinh (tương tự điểm c, khoản 1, Điều 78)? Việc làm rõ căn cứ áp dụng là vô cùng quan trọng để đảm bảo tính pháp lý và minh bạch của quyết định.

Về quy trình, Điều 80 Nghị định 214/2025/NĐ-CP quy định về quy trình chỉ định thầu rút gọn , cho phép chủ đầu tư chuẩn bị và gửi thẳng dự thảo hợp đồng cho nhà thầu dự kiến. Quy trình này giúp đẩy nhanh tiến độ, phù hợp với các gói thầu cấp bách. Tuy nhiên, ngay cả trong quy trình rút gọn, pháp luật vẫn yêu cầu các bên "thương thảo về giá, bảo đảm giá đề nghị trúng thầu tiết kiệm, hiệu quả kinh tế". Việc giá trúng thầu bằng chính xác giá gói thầu cho thấy quá trình thương thảo về giá có thể chưa đạt được hiệu quả tiết kiệm như tinh thần của luật pháp.

Đảm bảo cạnh tranh và hiệu quả - Yêu cầu cốt lõi của công tác đấu thầu

Luật Đấu thầu ra đời với mục tiêu cao nhất là tạo ra một môi trường cạnh tranh, công bằng, minh bạch và mang lại hiệu quả kinh tế cho việc sử dụng các nguồn vốn, dù là vốn ngân sách nhà nước hay các nguồn vốn hợp pháp khác. Đấu thầu rộng rãi luôn là hình thức được ưu tiên hàng đầu.

Việc áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu đặc thù như chỉ định thầu là cần thiết trong một số tình huống nhất định, tuy nhiên cần được thực hiện một cách chặt chẽ, có giải trình rõ ràng và minh bạch. Đặc biệt đối với các gói thầu ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống dân sinh, như cung cấp thực phẩm cho học sinh, nguồn vốn lại đến từ sự đóng góp của phụ huynh, thì tính minh bạch và hiệu quả càng phải được đặt lên hàng đầu.

Dư luận có quyền kỳ vọng rằng, chủ đầu tư là Trường Mầm non 17 sẽ cung cấp các thông tin đầy đủ, giải trình rõ lý do và căn cứ pháp lý cho việc lựa chọn Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Thực phẩm Phước Thọ thông qua hình thức đặc biệt này, cũng như hiệu quả của quá trình thương thảo hợp đồng, nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng cho học sinh và củng cố niềm tin của phụ huynh.