Máy bay chiến đấu tấn công đa năng F-15EX, sử dụng một loạt công nghệ thế hệ tiếp theo bao gồm: tác chiến điện tử tiên tiến, radar mảng pha quét điện tử chủ động (AESA), máy tính xử lý tốc độ cực cao và có thể cả vũ khí siêu thanh…nhằm hỗ trợ các hoạt động chiến đấu trong tương lai.
Tất cả điều đó có vẻ khá ấn tượng, tuy nhiên chiến đấu cơ F-15EX chỉ là loại máy bay thế hệ thứ tư, được nâng cấp bằng một số công nghệ của máy bay thế hệ thứ năm. Nhưng tính năng quan trọng nhất là tàng hình, thì F-15EX lại không có; do vậy nó không thể xếp cùng F-22 Raptor và F-35 Lightning II, những chiến đấu cơ thế hệ 5 thực sự.
Trong khi những người ủng hộ vai trò của F-15 lập luận rằng, có một số cải tiến chưa từng thấy, được áp dụng trên máy bay F-15EX; như vậy cũng đủ giúp F-15EX phát huy lợi thế trong các cuộc chiến tranh tổng lực.
Nhưng việc thiếu khả năng tàng hình và một số tính năng chỉ có ở máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm, khiến F-15EX không phải là loại chiến đấu cơ được lựa chọn đầu tiên trong một cuộc chiến với những đối thủ mạnh như Nga hay Trung Quốc, thậm chí cả ngay với Iran và Triều Tiên.
Vậy F-15EX có vai trò như thế nào trong chiến tranh hiện đại? Trước hết về lịch sử, F-15EX là phiên bản cao nhất của F-15, được ra đời từ đầu thập niên 1970, F-15 cũng là một thế hệ máy bay chiến đấu hoàn toàn khác so với những thế hệ trước.
Các thành phần của cấu trúc khung máy bay F-15EX, về cơ bản không thay đổi so với đầu những thập kỷ trước; tuy nhiên F-15EX có thể sử dụng vũ khí siêu thanh, trang bị radar và hệ thống tác chiến điện tử mới; đồng thời máy tính của F-15EX có khả năng thực hiện 87 tỷ phép tính một giây.
Việc F-15EX không có khả năng tàng hình, có ảnh hưởng như thế nào đến khả năng chiến đấu? Các nhà phát triển F-15EX đã đưa ra câu trả lời, bằng việc bù đắp bằng các loại công nghệ dẫn đường của vũ khí, tăng phạm vi tấn công xa hơn; tăng độ nhạy và độ trung thực của cảm biến và phát hiện cảnh báo mối đe dọa.
Với việc “đắp” hàng loạt công nghệ mới, vậy F-15EX có thể cạnh tranh với những chiến đấu cơ tàng hình như J-20 của Trung Quốc hoặc Su-57 của Nga? Trong khi đó, về lý thuyết, F-35 hay F-22 đều là những chiến đấu cơ “đồng cân, đồng lạng” với J-20 hay Su-57.
Việc bù đắp về việc thiếu khả năng tàng hình qua một số công nghệ trên F-15EX, như cảm biến tầm xa, hệ thống dẫn đường, hệ thống tính toán tiên tiến, dữ liệu nhận dạng mối đe dọa đa dạng… vậy F-15EX có thể tiêu diệt hệ thống phòng không hoặc máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm, trong tầm sát thương của các loại vũ khí này?
Như vậy về khả năng chiến đấu cũng như việc tiếp cận gần mục tiêu của F-15EX, đều kém xa một máy bay chiến đấu thế hệ 5 thực thụ. Vậy tại sao Không quân Mỹ lại quyết định giảm số lượng mua F-35, để tiếp tục đầu tư mua F-15EX có tính năng kém hơn, thậm chí giá còn đắt hơn?
Theo một số chuyên gia quân sự Mỹ, việc trang bị máy bay chiến đấu trong Quân đội Mỹ, nhiều lúc chưa phải là những kết luận khoa học, hay do yêu cầu và tình huống thực tế, mà là do sự vận động hành lang. Việc chấp nhận tiếp tục mua F-15EX, là một kịch bản chiến tranh quyền lực lớn.
Thực tế cho thấy, F-15EX thua kém rất nhiều so với máy bay chiến đấu F-35 về khả năng tàng hình, tính toán, phân tích dữ liệu và cảm biến. Nhưng quan trọng hơn, bước sang thế kỷ 21, đó là thời đại của máy bay chiến đấu tàng hình, mà Mỹ là quốc gia khởi xướng và dẫn đầu từ lâu.
Bất kể các nâng cấp và có thể sử dụng nhiều công nghệ được cho là tiên tiến nhất hiện nay, nhưng F-15EX rất có thể sẽ gặp rất nhiều bất lợi trong bất kỳ cuộc chiến tổng lực nào; nhất là với những đối thủ có hệ thống phòng không mạnh.
Và điều này đã khiến một số người đặt câu hỏi về lý do tồn tại của F-15EX trong Không quân Mỹ; đặc biệt là giá thành của nó, liệu có xứng đáng với giá trị, khi nó có giá còn cao hơn cả tiêm kích tàng hình thứ thiệt như F-35?
Vậy có thực sự còn chỗ đứng cho một chiếc tiêm kích thế hệ thứ tư như F-15EX, mặc dù được nâng cấp sâu, có thể hoạt động trong một môi trường bị đe dọa ngày nay, với các máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm của Nga và Trung Quốc không?
Nhưng trước các hệ thống phòng không rất mạnh như S-400 và S-500 của Nga và những chiến đấu cơ tàng hình thế hệ 5, những ưu thế của F-15EX sẽ không còn, và những công nghệ tiên tiến trên F-15EX cũng trở lên vô nghĩa. Nguồn: QQ.
