TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội - Đại biểu Quốc hội đoàn TP. Hà Nội khẳng định khi nói về vai trò của báo chí - thực hiện sứ mệnh "bút sắc" tiên phong trong cuộc chiến chống tham nhũng, tiêu cực của xã hội - đòi hỏi trách nhiệm xã hội trong việc kiên định và giữ vững lập trường, tư tưởng của người cán bộ “vừa hồng, vừa chuyên”, phải giữ được cái tâm trong sạch, liêm chính.

Ông đánh giá và nhận định thế nào về định hướng của Trung ương về chống tham nhũng, lãng phí trong chính cơ quan báo chí?

- Chống tham nhũng, lãng phí là một chủ trương lớn, xuyên suốt và nhất quán của Đảng ta, được đẩy mạnh trong những năm qua với nhiều kết quả rất cụ thể, được Nhân dân đồng tình, ủng hộ. Trong bối cảnh đó, việc Trung ương đặt vấn đề chống tham nhũng, lãng phí ngay trong chính các cơ quan báo chí là hoàn toàn đúng đắn, kịp thời và cần thiết, nhất là khi báo chí không chỉ là một thiết chế thông tin, truyền thông, mà còn là lực lượng xung kích trong việc tuyên truyền, cổ vũ công cuộc đấu tranh chống tiêu cực trong toàn xã hội.

Báo chí là tiếng nói của Đảng, Nhà nước và Nhân dân, là cầu nối quan trọng giữa Đảng với dân, giữa chính sách với cuộc sống. Chính vì vậy, báo chí càng cần phải giữ được sự trong sạch, minh bạch, khách quan, không để bị chi phối bởi các lợi ích nhóm, không để xảy ra tình trạng “sáng đăng, trưa gặp, chiều gỡ”, hay lợi dụng vai trò của mình để trục lợi, làm tổn hại đến niềm tin của công chúng.

Một tờ báo nếu để xảy ra tham nhũng, lãng phí, thì đó không chỉ là lỗi của một cá nhân hay tập thể, mà còn làm tổn hại đến uy tín của cả nền báo chí cách mạng, vốn được xây dựng bằng xương máu, bằng sự hy sinh và lòng tận hiến của biết bao thế hệ nhà báo chân chính.

Tôi cho rằng định hướng của Trung ương không chỉ nhằm chấn chỉnh hoạt động nội bộ, mà còn là cách để bảo vệ chính báo chí, giúp báo chí giữ vững vai trò, vị thế và giá trị của mình trong lòng công chúng. Khi báo chí trong sạch, mạnh mẽ và trách nhiệm, thì tiếng nói phản biện, tiếng nói xây dựng xã hội của báo chí mới thực sự có sức nặng và sức lan tỏa. Đây cũng là yêu cầu tất yếu trong quá trình chuyển đổi số, phát triển nền báo chí chuyên nghiệp, hiện đại, nhân văn và phục vụ Nhân dân, như tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định.

Hiện nay Chính phủ đang thực hiện mạnh mẽ về sắp xếp, tinh gọn bộ máy, trong đó có các cơ quan báo chí. Theo ông, việc tinh gọn này sẽ tác động như thế nào trong việc làm trong sạch cơ quan báo chí, loại trừ những nhà báo tiếp tay cho tham nhũng, tiêu cực?

- Chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy báo chí là một phần trong tổng thể nỗ lực đổi mới hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Trong lĩnh vực báo chí, chủ trương này được cụ thể hóa thông qua Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc mà Bộ Chính trị đã ban hành. Đây không chỉ là một giải pháp về tổ chức bộ máy, mà còn là một bước đi cần thiết để lành mạnh hóa môi trường báo chí, nâng cao chất lượng nội dung, quản trị và đạo đức nghề nghiệp trong hoạt động báo chí.

Trên thực tế, thời gian qua đã xuất hiện tình trạng một số tạp chí hoạt động không đúng tôn chỉ, mục đích; buông lỏng quản lý phóng viên; để xảy ra tình trạng lợi dụng danh nghĩa báo chí để gây áp lực, vòi vĩnh, tiêu cực… gây ảnh hưởng xấu đến hình ảnh người làm báo chân chính và làm suy giảm lòng tin của xã hội vào báo chí cách mạng. Việc sáp nhập, dừng hoạt động các cơ quan báo chí hoạt động kém hiệu quả, sai tôn chỉ là cách để “thanh lọc” hệ thống, loại bỏ những “con sâu làm rầu nồi canh”.

Khi số lượng cơ quan báo chí được tinh gọn, tập trung vào các đơn vị có năng lực thực chất, được quản lý chặt chẽ, thì không gian cho những hành vi lệch chuẩn, tiếp tay cho tham nhũng, tiêu cực sẽ ngày càng bị thu hẹp. Đồng thời, việc tinh gọn còn giúp tập trung nguồn lực đầu tư cho báo chí chất lượng cao, nâng cao vai trò của đội ngũ làm báo chuyên nghiệp, đạo đức và bản lĩnh. Qua đó, tạo ra một môi trường báo chí lành mạnh, cạnh tranh tích cực trên nền tảng chất lượng và chuẩn mực đạo đức.

Tôi cho rằng, đây không chỉ là câu chuyện về tổ chức, mà còn là một cuộc “cải tổ” có tính căn cơ nhằm tái định vị lại vai trò, chức năng và giá trị cốt lõi của báo chí trong thời đại mới. Khi hệ thống báo chí mạnh lên, trong sạch hơn, được dẫn dắt bởi những nhà báo tử tế, có lý tưởng và trách nhiệm, thì chắc chắn báo chí sẽ trở lại đúng với sứ mệnh cao quý của mình: là người tuyên truyền gương mẫu, là chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng – văn hóa, là người bạn tin cậy của Nhân dân trong hành trình dựng xây và bảo vệ đất nước.

Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân của Bộ Chính trị nêu rõ: “Các cơ quan truyền thông, báo chí cần nâng cao chất lượng, hiệu quả thông tin tuyên truyền, bảo đảm khách quan, trung thực, đầy đủ, cổ vũ, lan toả những mô hình tốt, cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả, khích lệ tinh thần kinh doanh trong toàn xã hội. Nghiêm cấm các hành vi nhũng nhiễu, tiêu cực, đưa thông tin sai lệch, không chính xác, ảnh hưởng đến doanh nghiệp, doanh nhân”. Ông đánh giá thế nào về sự đồng hành của báo chí đối với sự phát triển kinh tế nói chung và kinh tế tư nhân nói riêng thế nào?

- Chúng ta đang sống trong một giai đoạn lịch sử đặc biệt – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, với khát vọng trở thành quốc gia phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045. Trong hành trình đó, không một lực lượng nào có thể đứng ngoài cuộc. Báo chí – với tư cách là “người dẫn dắt dư luận”, “kênh truyền cảm hứng” và “cầu nối niềm tin” – giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc kiến tạo đồng thuận xã hội, truyền tải khát vọng phát triển, và cổ vũ tinh thần đổi mới sáng tạo trong toàn dân.

Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị đã chỉ rõ vai trò của báo chí trong đồng hành cùng kinh tế tư nhân – một trụ cột quan trọng của nền kinh tế đất nước. Khi môi trường truyền thông lành mạnh, khi báo chí đưa tin khách quan, trung thực, kịp thời, thì niềm tin của doanh nghiệp được củng cố, tinh thần khởi nghiệp được lan tỏa, và xã hội sẽ hình thành một hệ sinh thái phát triển dựa trên những giá trị tích cực.

Báo chí có thể khơi dậy khát vọng làm giàu chính đáng, tôn vinh những tấm gương doanh nhân bản lĩnh – sáng tạo – tử tế, đồng thời phản ánh những vướng mắc về thể chế, cơ chế để thúc đẩy cải cách môi trường đầu tư kinh doanh. Mỗi bài viết, mỗi bản tin nếu được làm bằng tâm huyết và trách nhiệm đều có thể trở thành một “cú hích” cho chính sách, một động lực cho cải cách, và một ngọn lửa cho tinh thần doanh nhân Việt Nam.

Ngược lại, nếu báo chí bị lợi ích chi phối, thiếu kiểm chứng, hay thậm chí bị sử dụng như công cụ gây sức ép không chính đáng đối với doanh nghiệp, thì không chỉ doanh nhân chịu thiệt, mà niềm tin vào báo chí cũng bị tổn hại – điều đó sẽ cản trở sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Vì vậy, yêu cầu "nghiêm cấm nhũng nhiễu, tiêu cực, đưa thông tin sai lệch" trong Nghị quyết 68 là lời nhắc nhở rất rõ ràng, thể hiện quyết tâm của Đảng trong việc xây dựng một nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, gắn với phát triển kinh tế đất nước.

Tôi cho rằng, báo chí không chỉ là người phản ánh, mà còn là người kiến tạo. Muốn đồng hành cùng kinh tế tư nhân, báo chí cần đổi mới mạnh mẽ hơn nữa cả về nội dung, hình thức, công nghệ và đạo đức nghề nghiệp. Cần coi trọng chất lượng điều tra – phân tích – phản biện, tăng cường chuyên mục hỗ trợ khởi nghiệp, chuyển đổi số, hội nhập quốc tế. Cần lắng nghe tiếng nói doanh nghiệp một cách khách quan, đồng thời phát huy vai trò giám sát xã hội để các doanh nghiệp phát triển đúng hướng, đúng pháp luật, đúng đạo lý.

Trong kỷ nguyên vươn mình, khi niềm tin là tài sản quý giá nhất, báo chí chính là người “gìn giữ niềm tin” cho công cuộc phát triển. Một nền kinh tế mạnh phải có một nền báo chí mạnh. Và khi báo chí thực sự đồng hành cùng doanh nghiệp bằng sự hiểu biết, trung thực và dấn thân, thì chắc chắn kinh tế tư nhân Việt Nam sẽ có thêm nguồn lực tinh thần to lớn để vượt qua thử thách, tự tin hội nhập, và góp phần thực hiện khát vọng hùng cường của đất nước.

Xin cảm ơn ông!