 |
| Đường sắt đô thị Hà Nội: Năng lực quản lý kém làm đội giá. |
Về vấn đề đội giá 339 triệu USD của Dự án Đường sắt đô thị Hà Nội (tuyến Cát Linh - Hà Đông) được Bộ Giao thông Vận tải giao Cục Đường sắt Việt Nam làm chủ đầu tư, tôi cho rằng, tình trạng dự án đầu tư thay đổi giá thanh toán với giá dự thầu vì nhiều lý do. Đó là, giá thay đổi do thời gian thực hiện kéo dài, các ảnh hưởng tác động như đền bù giải phóng mặt bằng lâu, thời tiết, những bổ sung thay đổi thiết kế...
Nhưng tất cả những lý do đều thể hiện: Tư vấn kém, không lường hết được các tình huống xảy ra trong quá trình thực hiện dự án. Nhà thầu kém, đưa ra các giá bỏ thầu trong hoàn cảnh thuận lợi, gặp các điều kiện thay đổi là xin điều chỉnh, trong đó hầu hết là điều chỉnh tăng lên. Thể hiện năng lực quản lý dự án kém, bởi hầu hết những dự án này không thuộc khối tư nhân nên có thể trách nhiệm không cao, dễ thỏa hiệp.
Tôi có thể dẫn chứng bằng thời điểm đầu thế kỷ XX, cầu Long Biên được xây dựng rất lớn, trong hoàn cảnh khá khó khăn so với điều kiện kinh tế xã hội Việt Nam, nhưng công trình đã hoàn thành với thời gian 3 năm 7 tháng (trong khi hạn định là 5 năm) với chi phí thấp hơn tín dụng đã duyệt là 6,2 triệu frances, trích từ công trái Đông Dương. Đây là bài học mà một thế kỷ sau ngành xây dựng - giao thông Việt Nam cần học tập.
Việc đội giá thành và chấp nhận đội giá là một quy trình cần minh bạch. Qua các cuộc hội thảo quy hoạch vùng Thủ đô, các nhà tư vấn Pháp (vùng Ile -de France) đã đưa ra bảng so sánh các loại đường sắt đô thị bao gồm thông tin cơ bản giá thành một km các loại đường sắt đô thị từ trên cao, dưới ngầm, tốc độ nhanh, chậm. Kèm với đó là các loại chiều rộng đường ray, năng lực vận chuyển, những điều kiện cần thiết để bố trí, lựa chọn tuyến đường cần đi qua các khu vực dân cư... Dường như những đơn giá này phổ biến khắp thế giới, nó chỉ thực sự trở thành của hiếm, khó tìm hiểu thông tin, đôi khi tới mức bí hiểm tại ta.
Để giải quyết vấn đề này rất đơn giản, theo tôi hãy thuê tư vấn đánh giá độc lập, chi phí này thấp hơn nhiều khi bị tăng giá. Hay đơn giản hơn, công bố tường minh các khoản tính toán, lúc này các chuyên gia Việt Nam sẽ cho ý kiến bình luận để các chủ đầu tư thực sự lựa chọn con số tin cậy nhất.
