Cục Cảnh sát hình sự Bộ Công an vừa triệt phá đường dây mang thai hộ xuyên quốc gia quy mô lớn do Wang – đối tượng người Trung Quốc cầm đầu. Cảnh sát đã giải cứu 11 trẻ sơ sinh từ 9 ngày tuổi đến 3 tháng tuổi.

Thủ đoạn tinh vi

Quách Thị Thương (40 tuổi, quê Lâm Đồng), Phạm Thị Hoài Thu (38 tuổi) cùng 5 đối tượng khác đã bị Công an tỉnh Ninh Bình khởi tố về tội Tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại.

Cuối năm 2021, Thương được Wang qua mạng xã hội Zalo đề nghị tìm phụ nữ người Việt Nam, dưới 35 tuổi, có sức khoẻ tốt để mang thai hộ. Thương cũng được giao tìm người quản lý, chăm sóc trẻ sơ sinh và làm thủ tục khai sinh, xét nghiệm ADN, làm thủ tục cho bố nhận con và giấy thông hành cho các cháu bé.

Wang cũng thuê Hoài Thu, người từng mang thai hộ trong đường dây của Wang, đưa các phụ nữ mang thai hộ đi khám thai định kỳ, làm thủ tục nhập viện, xuất viện tại các bệnh viện ở Việt Nam.

Với người đồng ý mang thai hộ, Wang chỉ đạo Thương hướng dẫn họ làm thủ tục sang Trung Quốc hoặc Campuchia để cấy phôi thai. Sau khi có tim thai, sức khỏe ổn định họ sẽ quay về Việt Nam để dưỡng thai, khám định kỳ và sinh con.

Wang trả cho Thương 1.000 USD một tháng và Thu 500 USD. Mỗi phụ nữ mang thai hộ được nhận khoảng từ 300-400 triệu đồng/ca mang thai.

Tại cơ quan điều tra, Thương khai đã tổ chức thành công khoảng 60 ca mang thai hộ, hưởng lợi 575 triệu đồng. Còn thu tham gia 40 ca, hưởng lợi 345 triệu đồng.

C02 cũng xác định 11 phụ nữ Việt từng mang thai hộ trong đường dây, sau đó được Thương thuê làm bảo mẫu, chăm sóc trẻ sơ sinh. Họ được trả công từ 570.000 đến 750.000 đồng một ngày. Những người trong đường dây này sinh sống phân tán ở nhiều chung cư cao cấp có kiểm soát an ninh chặt chẽ và thường xuyên di chuyển chỗ ở để tránh bị cảnh sát phát hiện.

vụ án hình sự đặc biệt nghiêm trọng

Trao đổi với PV Tri thức và Cuộc sống, Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường, Ủy viên ban chấp hành, Hội bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam cho rằng, đây là vụ án hình sự đặc biệt nghiêm trọng. Cơ quan điều tra bắt giữ nhiều đối tượng, xác định đối tượng cầm đầu là người nước ngoài, hoạt động tội phạm có tổ chức, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội. Việc xem xét xử lý là cần thiết, để bảo vệ trẻ em, đảm bảo chính sách mang thai hậu vì mục đích nhân đạo không bị lợi dụng trở thành công cụ để trục lợi.

Mang thai hộ vì mục đích thương mại là hành vi bị pháp luật Việt Nam nghiêm cấm. Nếu tổ chức cho người khác mang thai hộ vì mục đích thương mại là nguy hiểm cho xã hội, người thực hiện hành vi sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Hiện nay pháp luật Việt Nam cho phép thủ tục mang thai hộ vì mục đích nhân đạo và nghiêm cấm hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại.

Để thực hiện hoạt động mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, pháp luật quy định rất rõ ràng về căn cứ, điều kiện, trình tự thủ tục để thực hiện các hoạt động mang thai hộ về mục đích nhân đạo, đồng thời quy định chế tài hình sự để xử lý đối với các đối tượng tổ chức mang lại hậu về mục đích thương mại.

Việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo này được thực hiện bằng việc lấy noãn của người vợ và tinh trùng của người chồng để thụ tinh trong ống nghiệm, sau đó cấy vào tử cung của người phụ nữ tự nguyện mang thai để người này mang thai và sinh con.

Khác với mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, mang thai hộ vì mục đích thương mại là việc một người phụ nữ mang thai cho người khác bằng việc áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản để được hưởng lợi về kinh tế hoặc lợi ích khác.

Việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo phải được thực hiện trên cơ sở tự nguyện của các bên và được lập thành văn bản. Khi đó, để có thể tiến hành việc mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, các bên thực hiện phải đáp ứng các điều kiện cụ thể theo quy định tại khoản 2 Điều 95 Luật Hôn nhân và gia đình 2014. Người được nhờ mang thai hộ phải có đủ các điều kiện theo khoản 3 Điều 95 Luật Hôn nhân và gia đình 2014.

Trường hợp không đủ điều kiện mang thai hộ về mục đích nhân đạo mà cố tình thực hiện hành vi mang thai hộ vì mục đích thương mại, có trả tiền, là giao dịch mua bán, đổi trác, đây là hành vi vi phạm pháp luật, người tổ chức mang thai hộ về mục đích thương mại sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Điều 187 Bộ luật Hình sự 2015 quy định tội tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại như sau: Người nào tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 1 năm đến 5 năm: Đối với 2 người trở lên; Phạm tội 2 lần trở lên; Lợi dụng danh nghĩa của cơ quan, tổ chức; Tái phạm nguy hiểm.

Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

Cơ quan điều tra sẽ tiếp tục mở rộng điều tra vụ án này để làm rõ hành vi của các đối tượng tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại để xử lý theo quy định của pháp luật, chế tài có thể tới 5 năm tù.

Ngoài ra khi có được trẻ em rồi các đối tượng thực hiện các hành vi tổ chức cho người khác trốn đi nước ngoài trái phép hoặc thực hiện hành vi chuyển giao trẻ em để lấy tiền còn bị xử lý hình sự về tội tổ chức cho người khác trốn đi nước ngoài hoặc ở lại nước ngoài trái phép, tội mua bán người dưới 16 tuổi.

Cùng với đó, hành vi làm giả giấy tờ tài liệu của cơ quan tổ chức cũng là hành vi vi phạm pháp luật đến mức có thể bị xử lý hình sự theo quy định tại điều 341 bộ luật hình sự. Cơ quan điều tra sẽ tiếp tục làm rõ các hành vi vi phạm pháp luật của các đối tượng có liên quan để xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.

Về nguyên tắc là mỗi hành vi vi phạm pháp luật sẽ bị xử lý một lần, nếu hành vi thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm của nhiều tội danh sẽ xử lý về nhiều tội danh trong đó có tội tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại và còn có thể xử lý thêm mua bán người dưới 16 tuổi, tội làm ra tài liệu dấu của cơ quan tổ chức…

Cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ trách nhiệm của các cơ quan tổ chức cá nhân có liên quan trong việc thực hiện các thủ tục mang thai hộ vì mục đích thương mại, làm rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc quản lý địa bàn, quản lý cơ sở, trường hợp xác định hành vi vi phạm trong công tác quản lý gây hậu quả nghiêm trọng thì sẽ xem xét xử lý đối với các cán bộ có liên quan theo quy định của pháp luật.