Khái niệm “năng khiếu” đang trở thành chủ đề gây tranh cãi trong lĩnh vực khoa học. Các nhà thần kinh học và tâm lý học cho rằng chỉ những trẻ em có chỉ số thông minh (IQ) trên mức trung bình mới được coi là có năng khiếu.
1/100 trẻ đạt ACI, trong khi chỉ có 1/1 triệu trẻ có điểm IQ vượt ngưỡng 180.
Theo Thang đo thông minh Stanford-Binet do nhà tâm lý học Lewis Terman phát triển, người có năng khiếu là những người đạt từ 180 điểm trở lên trong bài kiểm tra IQ, trong khi những người có điểm số trên 130 được xem là có khả năng trí tuệ cao (ACI). Tiến sĩ nhi khoa Esther Martínez cho biết chỉ có 1 trong 100 trẻ em đạt ACI và 1 trong 1 triệu trẻ có điểm IQ vượt quá 180.
Mặc dù vậy, các nhà tâm lý giáo dục và huấn luyện viên thể thao cho rằng trẻ em có năng khiếu cao trong một số lĩnh vực cũng có thể được coi là có năng khiếu. Theo quan điểm phổ biến, trẻ đạt ACI thường nổi bật hơn những trẻ khác nhờ khả năng tiếp thu kiến thức nhanh chóng. Ngoài ra, chúng còn có những đặc điểm nổi bật như sự tò mò, năng động, óc quan sát, cầu toàn và tự chủ. Một trong những dấu hiệu rõ ràng cho thấy trẻ có ACI cao là thói quen đọc sách khác thường, đặc biệt là việc đọc từ điển.
Trẻ có khả năng trí tuệ cao thường quan tâm đến các cuộc trò chuyện của người lớn.
Đọc sách là một công cụ quan trọng giúp phát triển các chức năng điều hành của não như trí nhớ, lập kế hoạch và tự chủ. Theo nghiên cứu của Đại học Cambridge, có mối liên hệ tích cực giữa việc đọc sách giải trí trong thời thơ ấu với khả năng nhận thức, sức khỏe tâm thần và thành tích giáo dục tốt hơn ở tuổi thiếu niên. Đối với trẻ đạt ACI, thói quen đọc sách thường được thúc đẩy bởi sự khao khát mở rộng vốn từ vựng, một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất của tình trạng này. Điều thú vị là, nhiều trẻ thường chọn đọc từ điển.
Pauline de Saboulin Bollèna, nhà tâm lý học và tác giả cuốn sách “Surdoué, et après?: Vivre heureux avec un haut potentiel”, khuyên các bậc phụ huynh nên chú ý đến vốn từ vựng của trẻ từ khi còn nhỏ. Bà cho rằng việc tiếp thu từ vựng là một quá trình đa yếu tố, xuất phát từ mong muốn thể hiện bản thân một cách chính xác và hiểu mọi thứ một cách rõ ràng. Do đó, trẻ có xu hướng đọc nhiều hơn và thường thích những cuốn sách không phải dành cho trẻ em, như từ điển.
Đọc sách là các giúp trẻ phát triển các chức năng điều hành của não như trí nhớ, lập kế hoạch và tự chủ.
Theo Nelly Dussause, giám đốc trường Georges Gusdorf ở Paris (Pháp), nơi chuyên hỗ trợ học sinh phát triển trí tuệ, trẻ đạt ACI thường rất quan tâm đến nghĩa của từ ngay từ nhỏ và có khả năng hòa nhập vốn từ vựng bền vững. Sự khao khát từ vựng này cũng có thể liên quan đến sự tò mò của trẻ khi trò chuyện với người lớn hơn là với bạn bè cùng trang lứa. Florence Pâris, một chuyên gia về trẻ ACI, cho biết sự quan tâm đến các cuộc trò chuyện của người lớn giải thích nhu cầu của trẻ trong việc mở rộng vốn từ vựng để có thể tham gia vào những cuộc trò chuyện này.
Việc trẻ sử dụng từ điển như một công cụ để hiểu và sử dụng nhiều từ vựng hơn cho thấy một số trẻ thậm chí biết chính xác từ đó nằm ở trang nào. Florence Pâris đã gặp những trẻ “có thể cho biết chính xác định nghĩa của từ mà tôi đã hỏi chúng ở trang nào và dòng nào”. Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết không phải tất cả trẻ có hành vi này đều có khả năng trí tuệ cao và không phải tất cả trẻ đạt ACI đều cảm thấy thoải mái với ngôn ngữ và lời nói.