Tổng thống Nga Vladimir Putin trong một chuyến thăm căn cứ Nga ở Syria. Ảnh: DW.
Theo báo Đức DW, việc quân đội chính phủ Syria kiểm soát Aleppo vào năm 2016 từng được coi là dấu ấn cho thấy sức mạnh quân sự của Nga. Aleppo trước đó là thành trì kiên cố của phiến quân. Quân đội Syria mất 4 năm để kiểm soát hoàn toàn thành phố này.
Nhưng hiện tại, các nhóm phiến quân Syria, dẫn đầu là Hayat Tahrir al-Sham (HTS), đã tái kiểm soát Aleppo chỉ trong vài ngày kể từ khi phát động cuộc tiến công vào ngày 27/11.
Ruslan Suleimanov, nhà nghiên cứu người Nga tại Đại học ADA ở thủ đô Baku của Azerbaijan, nói với DW: "Nga không còn có thể hỗ trợ chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad như cách đây 10 năm".
Mặc dù Nga đã tiến hành các cuộc không kích nhằm hỗ trợ lực lượng chính phủ Syria, nhưng theo Suleimanov, điều đó vẫn chưa đủ để ngăn bước tiến của HTS.
Sự khác biệt so với gần 10 năm trước là Nga đang tập trung nhiều hơn cho xung đột ở ở Ukraine. "Rõ ràng là sự hiện diện của Nga ở Syria bắt đầu thu hẹp sau đó", ông Suleimanov nói với DW.
Sức mạnh của Nga tại Syria nằm ở không quân
Tuy vậy, lực lượng Nga hiện diện tại Syria luôn tương đối nhỏ. Năm 2015, khi quyết định can thiệp vào xung đột ở Syria, Nga chủ yếu sử dụng không quân.
Theo ước tính, chỉ có khoảng 2.000 đến 4.000 binh sĩ được triển khai ở Syria. Hiện tại, con số này dường như vẫn giữ nguyên. Nhưng Nga không còn nhóm đánh thuê Wagner tham gia chiến đấu trên mặt đất. Wagner chỉ còn vai trò ở châu Phi và phần lớn các chiến binh đánh thuê Wagner đã gia nhập các nhóm khác.
"Chiến lược của Nga là để lực lượng dân quân Syria, Iran và Shia chiến đấu và Nga hỗ trợ bằng không quân", hai nhà phân tích người Mỹ, Michael Kofman và Matthew Rojansky đưa ra nhận định vào năm 2018.
Trong khi đó, Iran và các lực lượng dân quân đồng minh như Hezbollah đã bị suy yếu do xung đột với Israel. Phiến quân HTS đã nắm bắt cơ hội để kiểm soát thêm hơn 8.000km2 lãnh thổ Syria.
Nga khó có thể triển khai bộ binh
Chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad đang lâm nguy. Ảnh: Kyodo News.
Theo DW, vẫn chưa rõ Nga có thể triển khai bộ binh tới Syria hay không. "Sẽ rất khó để tăng viện cho Syria mà không làm suy yếu hoạt động chiến sự ở Ukraine", Pavel Luzin, một chuyên gia về lực lượng vũ trang Nga, nói với DW.
Trong nhiều năm, Nga đã phủ nhận kế hoạch rút quân khỏi Syria. Có thông tin Nga rút các máy bay chiến đấu và hệ thống phòng không từ Syria về nước. Tuy nhiên, đây có thể là hoạt động luân chuyển vũ khí để phục vụ bảo trì, bảo dưỡng.
Theo Suleimanov, Nga vẫn còn lính đánh thuê ở Syria “nhưng họ không chuyên về các nhiệm vụ chiến đấu, mà đóng vai trò giám sát, ví dụ như giám sát các cơ sở sản xuất dầu”.
Nga không muốn từ bỏ Syria
Trong khi cuộc chiến ở Ukraine vẫn là ưu tiên hàng đầu, “Nga chắc chắn sẽ không từ bỏ Syria", ông Suleimanov nói.
Sau cùng, Moscow có hai địa điểm quan trọng đang bị đe dọa ở Syria. Đó là căn cứ hải quân ở Tartus đảm bảo quyền tiếp cận Địa Trung Hải và căn cứ không quân Hmeimim.
Syria cũng đóng vai trò quan trọng đối với Điện Kremlin trong việc duy trì hình ảnh siêu cường. Sau các cuộc can thiệp thất bại của phương Tây vào Iraq và Libya, Nga muốn thể hiện là một nhân tố ổn định trong khu vực và thành công trong việc khẳng định vị thế ở Trung Đông.
Chú trọng đàm phán
Phản ứng ban đầu của Nga đối với cuộc tấn công của phiến quân cho thấy Moscow không muốn triển khai thêm nguồn lực quân sự tới Syria, các chuyên gia nói với DW.
Tuy nhiên, các cuộc không kích của Nga vẫn đang được tăng cường. Theo kênh truyền thông Rybar có liên hệ với Bộ Quốc phòng Nga, trung tướng Alexander Chaiko, người từng chỉ huy các lực lượng Nga ở Syria, đã có mặt trên thực địa.
Mặt khác, Nga cũng đang xúc tiến các giải pháp ngoại giao, bao gồm liên lạc với Thổ Nhĩ Kỳ - quốc gia có ảnh hưởng với các nhóm phiến quân.
Ông Putin đã điện đàm với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Đại diện của Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ dự kiến sẽ gặp nhau vào cuối tuần tới.
"Đây sẽ là những cuộc đàm phán rất khó khăn đối với Điện Kremlin, ông Suleimanov cho biết. Nga có thể thuyết phục Thổ Nhĩ Kỳ kiềm chế các nhóm phiến quân nhưng không rõ lợi ích mà Moscow muốn trao đổi với Ankara là gì.