Musk đang có ảnh hưởng thế nào đến chính phủ Mỹ?
Chỉ trong hai tuần, Musk đã trở thành một trong những nhân vật quyền lực nhất trong chính phủ Mỹ. Ông đã gửi email đến hơn 2 triệu nhân viên liên bang đề nghị họ nghỉ hưu sớm, thuyết phục Tổng thống Trump hạn chế hoặc đóng cửa Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) trị giá 40 tỷ USD, và đội ngũ của ông có quyền tiếp cận hệ thống thanh toán của Bộ Tài chính Mỹ.
Ban đầu, không ai rõ Musk có thẩm quyền hợp pháp nào để thực hiện những hành động này. Tuy nhiên, Nhà Trắng đã xác nhận rằng ông là một SGE, cho phép ông làm việc mà không cần phải công khai tài chính cá nhân như các quan chức nội các khác.
Theo luật Mỹ, các quan chức chính phủ phải công khai tài chính cá nhân để tránh xung đột lợi ích. Nhưng đối với SGE, họ chỉ cần điền vào mẫu báo cáo tài chính bí mật OGE Form 450, chỉ được chia sẻ với Nhà Trắng và Văn phòng Đạo đức Chính phủ (OGE), thay vì công khai rộng rãi.
Điều này dấy lên lo ngại từ các chuyên gia đạo đức. Richard Painter, cựu cố vấn đạo đức Nhà Trắng dưới thời Tổng thống George W. Bush, cho rằng Musk không phải là một SGE bình thường. SGE thường chỉ là cố vấn với phạm vi quyền lực hạn chế, trong khi Musk có ảnh hưởng bao trùm toàn bộ bộ máy hành chính liên bang. Việc ông giữ danh hiệu SGE chỉ là một cách để tránh tiết lộ tài chính.
Musk thực sự sở hữu bao nhiêu tài sản và có thể có xung đột lợi ích gì?
Tài sản của Musk hiện ước tính khoảng 420 tỷ USD (tính đến ngày 4/2/2025). Phần lớn tài sản của ông nằm trong cổ phần của Tesla (210 tỷ USD) và các công ty tư nhân như SpaceX, X (Twitter), xAI, Neuralink và The Boring Company (191 tỷ USD). Các doanh nghiệp này đều có liên quan đến chính phủ Mỹ theo nhiều cách khác nhau:
SpaceX nhận hàng tỷ USD từ hợp đồng liên bang và từng làm việc với USAID – cơ quan mà Musk muốn đóng cửa.
Tesla phụ thuộc lớn vào Trung Quốc – thị trường tiêu thụ và sản xuất ô tô lớn nhất của hãng.
Ngoài ra, Musk còn có 9,5 tỷ USD tiền mặt và đầu tư thanh khoản, cùng khoản nợ 3,5 tỷ USD từ các ngân hàng, thế chấp bằng 238,4 triệu cổ phiếu Tesla. Điều này có thể dẫn đến nhiều xung đột lợi ích mà công chúng không thể giám sát.
Luật Mỹ yêu cầu mọi SGE phải nộp báo cáo tài chính để chính phủ có thể xác định các xung đột lợi ích tiềm tàng. Tuy nhiên, không có bằng chứng nào cho thấy Musk đã nộp tài liệu này. Khi được hỏi, Nhà Trắng chỉ đưa ra tuyên bố chung rằng Musk “phục vụ chính quyền Trump một cách vô tư”. Văn phòng Đạo đức Chính phủ Mỹ cũng từ chối bình luận.
Don Fox, cựu Giám đốc Quyền lực Đạo đức Chính phủ dưới thời Obama, nghi ngờ rằng Musk sẽ thực sự nộp báo cáo tài chính. Ông cho rằng: “Với khối tài sản khổng lồ của Musk, không thể biết hết những xung đột lợi ích có thể xảy ra. Tôi không tin rằng chính quyền hiện tại quan tâm đến việc kiểm tra ông ta.”