Định lý Gödel, tức Định lý Bất toàn (Incompleteness Theorem) của Kurt Gödel, được đánh giá là đột phá toán học số 1 của thế kỷ XX, một trong những thành tựu khoa học vĩ đại nhất của loài người, sánh ngang với Thuyết tương đối của Einstein và Nguyên lý Bất định của Heisenberg,…
![]() |
Nhà bác học Kurt Godel và nhà bác học Albert Einstein. |
![]() |
Cuốn sách “Định lý Gödel, Nền tảng của khoa học nhận thức hiện đại”. |
Thực ra, những ai đã biết rõ lịch sử khoa học thế kỷ XX đều biết rằng Định lý Gödel đã từng bị chìm trong im lặng trong một thời gian rất dài, ít nhất trong khoảng nửa thế kỷ. Bằng chứng là mãi cho tới những năm cuối thế kỷ XX sách báo giới thiệu về định lý này mới xuất hiện bùng nổ tại các hiệu sách ở Tây phương, mặc dù Kurt Gödel đã công bố định lý của ông lần đầu tiên trong một hội nghị khoa học ở Königsberg từ Tháng 09/1930, khi ông mới 24 tuổi!
![]() |
“Định lý Bất toàn của Gödel là một trong những khám phá khoa học vĩ đại nhất thế kỷ XX, sánh ngang với Thuyết tương đối của Einstein và Nguyên lý Bất định của Heisenberg” (The New Yorker, 29/06/2016). |
Cuốn sách “Định lý Gödel, Nền tảng của Khoa học Nhận thức Hiện đại ” đã đưa chúng ta đến những chân trời ấy, băng qua nhiều khu vực nhận thức khác nhau, từ vật lý cho tới khoa học computer, khoa học về trí thông minh nhân tạo, những nghiên cứu về bản chất của ý thức, thậm chí tới một lĩnh vực tưởng chừng chẳng có liên hệ gì với Định lý Gödel, đó là lý thuyết về nguồn gốc sự sống.
Trong cuộc hành trình tới những miền đất khác nhau này, chúng ta nhận thấy một điểm chung, đó là tham vọng của con người. Khi đó, Định lý Gödel xuất hiện trong vai trò của một công cụ điều chỉnh tham vọng. Nó giúp chúng ta nhận thấy tham vọng đang theo đuổi là không tưởng hay hiện thực.