Vừa qua, Ban Quản lý dự án (QLDA) xã Tân Hưng đã hoàn tất thủ tục mở thầu gói thầu "Mua sắm trang thiết bị và nâng cấp đường truyền phục vụ công tác chính quyền địa phương 02 cấp". Tuy nhiên, kết quả mở thầu cho thấy một kịch bản quen thuộc trong đấu thầu hiện nay: sự "độc diễn" của một nhà thầu duy nhất.

Cận cảnh gói thầu "một mình một ngựa"

Theo dữ liệu từ Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, gói thầu mã số IB2500588918 có giá dự toán là 909.190.000 đồng (Chín trăm lẻ chín triệu, một trăm chín mươi ngàn đồng). Đây là gói thầu quan trọng nằm trong kế hoạch mua sắm nhằm hiện đại hóa hạ tầng số của địa phương.

Biên bản mở thầu hoàn thành lúc 09:15 ngày 27/12/2025 ghi nhận duy nhất Công ty Cổ phần Thị Trần (Mã định danh: vn0309424068) tham gia dự thầu. Doanh nghiệp này đưa ra giá dự thầu là 905.362.000 đồng (Chín trăm linh năm triệu, ba trăm sáu mươi hai ngàn đồng), không có thư giảm giá. Như vậy, nếu được lựa chọn, số tiền tiết kiệm cho ngân sách nhà nước thông qua đấu thầu chỉ vỏn vẹn gần 4 triệu đồng, tương ứng tỷ lệ tiết kiệm cực thấp là 0,4%.

Những bước chuyển mình sát giờ G

Tìm hiểu kỹ hồ sơ, gói thầu này do ông Đinh Quang Lợi – Giám đốc Ban QLDA xã Tân Hưng ký phê duyệt Kế hoạch lựa chọn nhà thầu (KHLCNT) tại Quyết định số 102/QĐ-DA ngày 10/12/2025. Gói thầu được triển khai dựa trên các căn cứ pháp lý mới nhất như Luật Đấu thầu 22/2023 và đặc biệt là Luật số 90/2025/QH15.

Đáng chú ý, vào ngày 23/12/2025 – tức là chỉ 4 ngày trước thời điểm đóng thầu, ông Đinh Quang Lợi tiếp tục ký Quyết định số 156/QĐ-DA về việc sửa đổi E-HSMT. Theo quyết định này, hạng mục "RAM desktop" đã được điều chỉnh tăng mạnh số lượng từ 5 cây lên 30 cây. Việc thay đổi khối lượng mời thầu sát ngày mở thầu thường là một trong những điểm khiến các nhà thầu khác khó xoay sở kịp hồ sơ, dẫn đến tình trạng ít đơn vị tham gia.

Yêu cầu kỹ thuật: Khắt khe hay rào cản?

Tại Chương V của Hồ sơ mời thầu, chủ đầu tư đưa ra danh mục 19 hạng mục thiết bị với những yêu cầu kỹ thuật rất chi tiết. Đối với máy tính để bàn, thiết bị phải đạt hàng loạt chứng chỉ ISO như ISO 9001:2015, ISO 14001:2015, ISO 45001:2018, ISO 17025:2017 và ISO 27001:2022.

Ngoài ra, hồ sơ còn yêu cầu nhà thầu phải có cam kết bằng văn bản về việc "không vi phạm quyền sở hữu trí tuệ" và phải cung cấp bản gốc (hoặc chứng thực) Giấy chứng nhận xuất xứ (CO) và chất lượng (CQ) từ nhà sản xuất. Đặc biệt, mục 1.7 yêu cầu nhà thầu phải chứng minh nguyên liệu sản xuất phù hợp – một tiêu chuẩn được đánh giá là khá "khó nhằn" đối với các đơn vị thương mại đơn thuần.

Góc nhìn chuyên gia

Bình luận về gói thầu này, Luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn Luật sư TP.HCM) nhận định: "Việc áp dụng Luật Đấu thầu 22/2023 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 214/2025 đã siết chặt quy trình đấu thầu. Tuy nhiên, việc sửa đổi hồ sơ mời thầu (tăng số lượng hàng hóa) ngay sát ngày đóng thầu dù không sai quy định nếu vẫn đảm bảo thời gian tối thiểu, nhưng về mặt thực tế có thể làm hạn chế sự cạnh tranh nếu các nhà thầu khác không kịp cập nhật báo giá và hồ sơ năng lực".

Dưới góc độ chuyên môn, chuyên gia đấu thầu Nguyễn Quốc Vũ cho rằng: "Một gói thầu hàng hóa công nghệ thông tin trị giá gần 1 tỷ đồng nhưng chỉ có một nhà thầu tham gia và tỷ lệ tiết kiệm dưới 1% là con số cần lưu tâm. Điều này phản ánh tính cạnh tranh chưa cao. Các tiêu chuẩn kỹ thuật về ISO và yêu cầu hàng mới từ 2024 trở đi là cần thiết để đảm bảo chất lượng, nhưng chủ đầu tư cũng cần xem xét liệu các tiêu chí phụ như 'chứng minh nguyên liệu sản xuất' có đang vô tình tạo ra rào cản cho các nhà thầu khác hay không".

Việc mua sắm trang thiết bị để phục vụ chuyển đổi số và nâng cao năng lực quản lý của chính quyền địa phương 02 cấp tại xã Tân Hưng là chủ trương hoàn toàn đúng đắn. Tuy nhiên, để đồng vốn ngân sách được sử dụng hiệu quả nhất, dư luận kỳ vọng các cơ quan chức năng cần giám sát chặt chẽ quá trình đánh giá hồ sơ dự thầu của Công ty Cổ phần Thị Trần, đảm bảo đơn vị này đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe mà E-HSMT đã đề ra.

Báo Tri thức và Cuộc sống sẽ tiếp tục cập nhật thông tin khi có kết quả phê duyệt lựa chọn nhà thầu chính thức.