Võ Tắc Thiên (624 - 705) thường được biết đến với tên gọi Võ Mỵ Nương, tên thật là Võ Chiếu. Bà là nữ hoàng đế đầu tiên và duy nhất trong lịch sử Trung Quốc. Cuộc đời Võ Tắc Thiên gây ra cuộc tranh luận lớn trong giới sử học khi các học giả nghiên cứu, bàn luận về công - tội của bà.
Vào cung từ năm 14 tuổi, Võ Tắc Thiên là phi tần của Đường Thái Tông Lý Thế Dân. Về sau, bà lại trở thành vợ của con trai chồng - Đường Cao Tông Lý Trị.
Từ một tài nhân nhỏ bé, Võ Tắc Thiên từng bước trở thành hoàng hậu của nhà Đường. Sau khi Đường Cao Tông băng hà năm 683, bà lần lượt đưa hai con trai của mình lên ngôi hoàng đế. Thế nhưng, hai vị vua này đều không vừa lòng bà.
Do đó, Võ Tắc Thiên tìm cách phế truất, đầu độc Đường Trung Tông và giam lỏng Đường Duệ Tông. Dần dần, bà hoàng này thâu tóm quyền lực và chiếm ngôi. Đến tháng 9/690, Võ Tắc Thiên tự xưng là Hoàng đế thánh thần và đổi quốc hiệu thành Chu. Từ đó, Võ Tắc Thiên trở thành nữ hoàng đế đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc.
Trước khi qua đời, Võ Tắc Thiên không truyền ngôi báu cho Võ gia mà lại trả về cho họ Lý. Theo đó, bà là hoàng đế duy nhất của Chu. Động thái của bà hoàng này khiến nhiều người tò mò.
Theo các sử gia, Võ Tắc Thiên làm như vậy vì muốn bỏ đi ngai vị đế vương của mình để trở về với danh phận Hoàng hậu nhà Đường cũng như quay trở lại với thân phận con dâu của hoàng tộc họ Lý. Cuối cùng, bà muốn được hợp táng cùng với Đường Cao Tông tại Càn Lăng.
Thêm nữa, trong thời gian làm hoàng đế, Võ Tắc Thiên giao nhiều trọng trách quan trọng cho con cháu Võ gia. Thế nhưng, không có người nào khiến Võ Tắc Thiên ưng ý để có thể truyền lại ngai vàng cho.
Nếu cố tình chọn con cháu Võ gia làm tân vương tiếp theo thì có thể khiến đất nước diệt vong. Vì vậy, Võ Tắc Thiên từ bỏ ý định chọn người thừa kế ngai vàng trong gia tộc mình và trả lại cho nhà họ Lý.
Đặc biệt, Võ Tắc Thiên biết được văn võ bá quan và dân chúng đều mong đợi ngai vàng sẽ sớm trả lại cho nhà họ Lý. Bởi việc bà lên ngôi hoàng đế không được mọi người tâm phục khẩu phục. Trong xã hội phong kiến, một phụ nữ lên làm vua khó được mọi người chấp nhận.
Do đó, việc Võ Tắc Thiên trả lại ngai vàng cho con cháu nhà họ Lý là điều mà mọi người mong đợi. Vì vậy, sau khi cân nhắc kỹ, bà hoàng này tự khép lại vương triều nhà Chu của mình.
