Cá phổi châu Phi (Protopterus) là một trong những loài cá đặc biệt nhất trên thế giới, nổi bật với khả năng sống sót trong điều kiện khắc nghiệt mà ít loài nào có thể chịu đựng được. Được tìm thấy chủ yếu ở các vùng nước nông và đầm lầy của châu Phi hạ Sahara, loài cá ngoan cường nhất hành tinh này có thể dài từ 44 cm đến 200 cm khi trưởng thành. (Ảnh:Wikipedia)
Cá phổi châu Phi có thân hình thuôn dài, bề ngoài giống như cá chình, với các vây ngực và vây hậu môn giống như sợi chỉ. Chúng có vảy mềm và vây lưng cùng vây đuôi hợp nhất thành một cấu trúc duy nhất.(Ảnh: The Waterfront SLC)
Một trong những đặc điểm nổi bật nhất của loài cá này là khả năng phát triển một dạng phổi thô sơ, cho phép chúng hít thở không khí trực tiếp từ môi trường, một sự thích nghi quan trọng giúp chúng sống sót trong điều kiện thiếu nước.(Ảnh: Fishipedia)
Cá phổi châu Phi có thể sống ngoài môi trường nước tới vài tháng bằng cách đào hang và ẩn mình dưới lớp bùn khô cứng. Trong thời gian này, chúng tạo ra một lớp kén bảo vệ xung quanh cơ thể để giữ ẩm và giảm thiểu sự mất nước. Khả năng này giúp chúng vượt qua những mùa khô hạn kéo dài, khi các ao hồ nơi chúng sinh sống bị khô cạn.(Ảnh: Scientific American)
Là loài ăn thịt, cá phổi châu Phi chủ yếu săn mồi là các động vật giáp xác, ấu trùng côn trùng thủy sinh, động vật thân mềm và cá nhỏ. Chúng sử dụng các vây ngực và vây hậu môn để bơi hoặc trườn dọc theo đáy môi trường sống, tìm kiếm thức ăn.(Ảnh:Zoo Leipzig)
Cá phổi châu Phi là một ví dụ điển hình về sự chuyển tiếp tiến hóa từ thở trong nước sang thở không khí. Phổi của chúng chứa nhiều mạch máu nhỏ với thành mỏng, cho phép máu chảy qua các mạch này lấy được oxy từ không khí. Điều này cho thấy một bước tiến hóa quan trọng trong lịch sử phát triển của các loài động vật có xương sống.(Ảnh: San Diego Zoo Animals & Plants)
Tuy nhiên, loài cá ngoan cường này vẫn không thể tránh khỏi con người. Ở châu Phi, cá phổi trở thành món ăn quý hiếm, và người dân nơi đây đã phát triển kỹ năng truy bắt chúng ngay cả khi chúng ẩn dưới lớp đất khô.(Ảnh: ResearchGate)
Cá phổi châu Phi không chỉ là một kỳ quan sinh học mà còn là một minh chứng sống động cho khả năng thích nghi và sinh tồn của các loài động vật trong tự nhiên. Khả năng sống sót trong điều kiện khắc nghiệt của chúng là một chủ đề nghiên cứu hấp dẫn, mở ra nhiều cơ hội khám phá về sự tiến hóa và sinh thái học.(Ảnh: Oregon Zoo)
