Theo tìm hiểu của Báo Tri thức và Cuộc sống, ngày 9/12/2025, ông Dương Hồng Đường, Giám đốc Công ty Nhiệt điện Sơn Động - TKV (Chi nhánh Tổng công ty Điện lực TKV - CTCP) đã ký Quyết định số 3744/QĐ-NĐSĐ về việc phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho gói thầu "Mua sắm vật tư Kim khí và Phin lọc phục vụ SCTX năm 2026". Đây là gói thầu thuộc dự toán mua sắm phục vụ sản xuất kinh doanh năm 2026 của đơn vị, sử dụng nguồn vốn chi phí sản xuất kinh doanh.

Hơn 2,1 tỷ đồng được tiết kiệm qua đấu thầu

Dữ liệu từ Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia cho thấy, gói thầu này có mã thông báo mời thầu IB2500454601, được tổ chức theo hình thức chào hàng cạnh tranh qua mạng, phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ. Trước đó, vào ngày 15/10/2025, Công ty Nhiệt điện Sơn Động - TKV đã ban hành Quyết định số 3084/QĐ-NĐSĐ phê duyệt dự toán và kế hoạch lựa chọn nhà thầu, trong đó xác định giá gói thầu là 7.674.969.730 đồng.

Mục tiêu của gói thầu là mua sắm các loại vật tư kim khí và phin lọc để phục vụ công tác sửa chữa thường xuyên (SCTX) cho nhà máy nhiệt điện trong năm 2026. Đây là những vật tư tiêu hao quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến độ ổn định và hiệu suất vận hành của các tổ máy phát điện.

Kết quả mở thầu ngày 6/11/2025 ghi nhận sự tham gia của 3 nhà thầu. Sau quá trình đánh giá hồ sơ dự thầu (E-HSDT), Tổ chuyên gia đã kiến nghị và Chủ đầu tư đã phê duyệt Công ty TNHH Thương mại Vật tư Phúc Khang là đơn vị trúng thầu.

Điều đáng chú ý nhất tại gói thầu này nằm ở con số giá trị trúng thầu. Cụ thể, Công ty TNHH Thương mại Vật tư Phúc Khang đã giành chiến thắng với giá dự thầu (sau sửa lỗi, hiệu chỉnh và trừ giảm giá) là 5.530.128.670 đồng.

So với giá gói thầu được duyệt ban đầu (hơn 7,67 tỷ đồng), con số trúng thầu thấp hơn tới 2.144.841.060 đồng. Tính toán cho thấy, tỷ lệ tiết kiệm tại gói thầu này đạt mức xấp xỉ 27,94%. Trong bối cảnh hoạt động đấu thầu hiện nay, mức tiết kiệm thông thường dao động từ vài phần trăm đến khoảng 10%, thì con số gần 28% tại Nhiệt điện Sơn Động được xem là một tỷ lệ "siêu tiết kiệm", hiếm gặp ở các gói thầu mua sắm hàng hóa thông dụng.

Cuộc đua "tam mã" và khoảng cách về giá

Để có được chiến thắng này, Công ty TNHH Thương mại Vật tư Phúc Khang đã phải cạnh tranh với hai đối thủ khác là Liên danh A3 (gồm Công ty TNHH VINASPARE và Công ty CP Thiết bị và Công nghệ Vũ Hoàng) và Công ty Cổ phần Tập đoàn Đức Anh Global.

Theo Biên bản mở thầu và Báo cáo đánh giá E-HSDT ngày 2/12/2025 của Tổ chuyên gia, bức tranh về giá dự thầu của 3 nhà thầu đã thể hiện rõ sự chênh lệch đáng kể:

· Công ty TNHH Thương mại Vật tư Phúc Khang: 5.530.128.670 đồng.

· Liên danh A3: 5.920.137.410 đồng.

· Công ty Cổ phần Tập đoàn Đức Anh Global: 6.128.844.500 đồng.

Có thể thấy, ngay từ vòng mở thầu, Công ty Phúc Khang đã có lợi thế lớn về giá khi thấp hơn đối thủ xếp thứ hai (Liên danh A3) khoảng 390 triệu đồng và thấp hơn đối thủ xếp thứ ba (Đức Anh Global) tới gần 600 triệu đồng. Tuy nhiên, nếu so với giá dự toán của chủ đầu tư, cả 3 nhà thầu đều đưa ra mức giá thấp hơn rất nhiều (Nhà thầu bỏ giá cao nhất là Đức Anh Global vẫn thấp hơn giá gói thầu tới hơn 1,5 tỷ đồng).

Theo quy trình đánh giá, do Công ty Phúc Khang có giá dự thầu thấp nhất (xếp hạng 1) nên Tổ chuyên gia đã tiến hành đánh giá tính hợp lệ, năng lực, kinh nghiệm và kỹ thuật của nhà thầu này. Kết quả, Công ty Phúc Khang đáp ứng tất cả các tiêu chí của E-HSMT. Hai nhà thầu còn lại do xếp hạng sau nên theo quy định (Nghị định 214/2025/NĐ-CP), bên mời thầu không cần tiếp tục đánh giá chi tiết hồ sơ năng lực và kỹ thuật.

Dấu hỏi về chất lượng lập dự toán và áp lực kiểm soát chất lượng

Việc đấu thầu đạt tỷ lệ tiết kiệm cao là tín hiệu đáng mừng cho việc sử dụng vốn nhà nước và vốn doanh nghiệp nhà nước (như TKV). Tuy nhiên, mức giảm giá lên tới gần 28% cũng đặt ra nhiều vấn đề cần bàn thảo về góc độ quản lý kinh tế và kỹ thuật.

Thứ nhất, về công tác lập dự toán: Giá gói thầu (7,67 tỷ đồng) được xây dựng dựa trên các báo giá, thẩm định giá tại thời điểm lập kế hoạch (tháng 10/2025). Việc cả 3 nhà thầu tham gia đều chào giá thấp hơn giá gói thầu từ 1,5 tỷ đến 2,1 tỷ đồng cho thấy giá dự toán ban đầu có thể đã được xây dựng quá cao so với mặt bằng thực tế của thị trường. Điều này đặt ra câu hỏi về chất lượng của công tác thu thập báo giá, thẩm định giá của đơn vị tư vấn và bộ phận chuyên môn tại Công ty Nhiệt điện Sơn Động. Nếu không có sự cạnh tranh gay gắt qua mạng, liệu chủ đầu tư có nguy cơ phải mua sắm vật tư với giá cao hơn giá trị thực?

Thứ hai, về chất lượng hàng hóa: Với mức giá trúng thầu chỉ bằng khoảng 72% so với dự toán, áp lực lên nhà thầu Phúc Khang trong việc cân đối chi phí và lợi nhuận là không nhỏ. Trong lĩnh vực vật tư kỹ thuật cho nhà máy nhiệt điện, chất lượng của các chi tiết kim khí và đặc biệt là phin lọc (lọc dầu, lọc gió...) đóng vai trò sống còn. Vật tư giá rẻ, kém chất lượng có thể dẫn đến hỏng hóc thiết bị, gây dừng máy, thiệt hại lớn hơn nhiều so với số tiền tiết kiệm được.

Trao đổi về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Văn Lập (Đoàn Luật sư TP HCM) nhận định: "Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn thi hành như Nghị định 214/2025/NĐ-CP luôn khuyến khích việc tiết kiệm thông qua đấu thầu cạnh tranh. Tuy nhiên, 'giá thấp' không được đồng nghĩa với 'chất lượng thấp'. Đối với các gói thầu có tỷ lệ giảm giá bất thường (trên 20%), Chủ đầu tư cần nâng cao trách nhiệm trong khâu thương thảo hợp đồng và đặc biệt là khâu nghiệm thu. Cần kiểm tra kỹ xuất xứ, thông số kỹ thuật (CO/CQ) của vật tư so với cam kết trong hồ sơ dự thầu. Nếu nhà thầu cung cấp hàng không đúng chủng loại để bù lỗ, Chủ đầu tư phải kiên quyết từ chối và xử lý vi phạm hợp đồng."

Đồng quan điểm, chuyên gia đấu thầu Đỗ Phạm Giang cho biết thêm: "Một tỷ lệ tiết kiệm cao đột biến thường đến từ hai nguyên nhân: Một là dự toán được lập quá 'thoáng', không sát thị trường; Hai là nhà thầu có chiến lược 'bỏ thầu thấp để vào cửa', sau đó tìm cách tính phát sinh hoặc tráo đổi vật tư. Dù là nguyên nhân nào, trách nhiệm giám sát của Chủ đầu tư là tối thượng. Trong bối cảnh các quy định về đấu thầu ngày càng chặt chẽ, việc minh bạch hóa quá trình lập giá và giám sát thực hiện hợp đồng là cách tốt nhất để bảo vệ các bên liên quan."

Với việc trúng thầu gói mua sắm quan trọng này với mức giá giảm sâu kỷ lục, Công ty Phúc Khang sẽ phải chứng minh năng lực thực sự của mình thông qua chất lượng từng chiếc phin lọc, từng chi tiết kim khí được bàn giao trong năm 2026.

Báo Tri thức và Cuộc sống sẽ tiếp tục thông tin.