Bánh răng là một bánh xe có trục xoay đặt ở trung tâm, với nhiều răng cưa ở vành ngoài giúp nó tương tác với răng cưa của một bánh răng khác. Đây là một phát minh có tầm quan trọng đặc biệt với nền khoa học của nhân loại.
Cổ máy đầu tiên sử dụng bánh răng được con người biết đến là chiếc xe chỉ Nam của Trung Hoa cổ. Đây là một công cụ được dùng để xác định phương hướng, xuất hiện từ thế kỷ 3 TCN.
Ở Hy Lạp cổ đại, kỹ thuật bánh răng phát triển mạnh và đạt đến đỉnh cao với nhiều loại máy móc, điển hình là cỗ máy Antikythera, một loại máy thiên văn phức tạp được tìm thấy ở một con tàu đắm vào thế kỷ 19.
Con người thời xưa đã áp dụng bánh răng vào nhiều ứng dụng thực tiễn, như trong cối xay hoạt động bằng sức nước, sức gió, hay gia súc. Cối xay dùng bánh răng đã được sử dụng ở hầu khắp các vùng đất trong thế giới thời cổ đại.
Đến thế kỷ 13, bánh răng trở thành yếu tố chủ chốt của cuộc cách mạng trong kỹ nghệ sản xuất đồng hồ ở châu Âu. Những chiếc đồng hồ cơ học chính là tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời được tạo thành bởi sự ăn khớp hoàn hảo của một hệ thống gồm rất nhiều bánh răng.
Vào thời Cận đại, bánh răng là cơ sở của nhiều cấu trúc truyền động thông minh, giúp con người tận dụng được sức mạnh của các cỗ máy hơi nước, làm nên cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên trong lịch sử.
Ngày nay, bánh răng vẫn tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng với con người, khi được sử dụng trong các loại máy móc hiện đại, từ xe cộ cho đến các loại máy in, dây chuyền sản xuất trong các nhà máy...
