Trong cuốn sách có tựa đề "Every Day is Extra" xuất bản gần đây, cựu Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ John Kerry giải thích: "Tổng thống Assad đã hỏi tôi cần làm gì để có cuộc đàm phán hòa bình nghiêm túc, với hy vọng đảm bảo việc trả lại cao nguyên Golan mà Syria bị mất vào tay Israel năm 1967".

Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Ảnh: AP.

"Tôi nói với ông ấy rằng, nếu thực sự nghiêm túc, ông ấy nên đưa ra đề xuất riêng. Ông ấy hỏi nó nên như thế nào. Tôi chia sẻ suy nghĩ của mình. Và ông ấy đã chỉ thị trợ lý cấp cao soạn thảo thư từ ông Assad gửi Tổng thống Obama" - ông John Kerry viết.

Cựu ngoại trưởng Mỹ lưu ý, trong thư, ông Assad đề nghị Tổng thống Barack Obama ủng hộ các cuộc đàm phán hòa bình mới với Israel. Trong đó, ra tín hiệu rằng "Syria sẵn sàng thực hiện một số bước đi để đổi lấy việc Israel trả lại cao nguyên Golan".

Một thời gian ngắn sau cuộc gặp ông Bashar al-Assad, ông John Kerry đến thăm Israel và chia sẻ thông tin này với ông Netanyahu. Theo cựu ngoại trưởng Mỹ, thủ tướng Israel "lấy làm ngạc nhiên khi ông Assad sẵn sàng đi xa đến vậy, xa hơn nhiều so với trước đó".

Cũng theo ông John Kerry, cuối cùng ông Bashar al-Assad không thực hiện được lời hứa khi chính quyền Barack Obama kiểm tra sự nghiêm túc trong đề xuất này. Cụ thể, Mỹ yêu cầu tổng thống Syria thực hiện các biện pháp xây dựng lòng tin với cả Mỹ và Israel, trong đó có việc ngừng cung cấp vũ khí cho nhóm Hezbollah.

Lá thư của ông Assad được viết một năm trước khi bắt đầu cuộc nội chiến Syria. Syria và Israel đã tham gia các cuộc đàm phán do Mỹ làm trung gian cho tới đầu năm 2011. Tuy nhiên, hai bên đã không tiến tới bất cứ sự dàn xếp chính trị nào vào thời điểm đó.

Ngày 23.8, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chia sẻ với Reuters rằng, ông không từ bỏ hi vọng Mỹ công nhận tuyên bố của Tel Aviv về cao nguyên Golan. Đây là khu vực do Israel chiếm đóng của Syria trong cuộc Chiến tranh Sáu ngày năm 1967. Động thái sáp nhập khu vực này vào lãnh thổ Israel đã bị Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc lên án.

Hôm 16.7, căng thẳng giữa Damascus và Tel Aviv tiếp tục leo thang khi quân đội chính phủ Syria tuyên bố đẩy lui các phần tử đối lập, chiếm được ngọn đồi chiến lược gần cao nguyên Golan khiến các lực lượng của Israel đặt trong tình trạng báo động cao.

Gần đây, Israel tăng cường các cuộc không kích vào lãnh thổ Syria, viện dẫn do sự hiện diện quân sự của Iran tại quốc gia láng giềng.

Tehran và Damascus nhiều lần bác bỏ các cáo buộc này, trong đó nhấn mạnh chỉ các cố vấn quân sự của Iran có mặt tại Syria để hỗ trợ chống khủng bố.