Nhập cảnh trái phép là hành vi nguy hiểm chọ xã hội, xâm phạm chế độ quản lí nhà nước trong lĩnh vực xuất nhập cảnh. Trong Bộ luật hình sự năm 1985, tội nhập cảnh trái phép bị coi là xâm phạm đến an ninh biên giới nên được quy định là tội phạm thuộc chương các tội xâm phạm an ninh quốc gia, Bộ luật hình sự năm 1999 quy định tội phạm này trong chương các tội xâm phạm trật tự quản lí hành chính vì cho rằng, quản lí xuất nhập cảnh cũng chỉ là một lĩnh vực quản lí hành chính.

Theo Bộ luật hình sự hiện hành, tội nhập cảnh trái phép đòi hỏi các dấu hiệu sau:

1) Chủ thể có hành vi cố ý vào lãnh thổ Việt Nam trái với quy định về nhập cảnh như không qua sự kiểm soát của công an cửa khẩu, không có giấy tờ hoặc với giấy tờ giả mạo... ;

2) Chủ thể đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

Trường hợp nhập cảnh vào Việt Nam một cách trái phép nhưng với mục đích chống chính quyền nhân dân không cấu thành tội này mà cấu thành tội xâm phạm an ninh lãnh thổ thuộc chương “Các tội xâm phạm an ninh quốc gia".

Trường hợp nhập cảnh trái phép để xin cư trú chính trị không bị coi là phạm tội.

Hình phạt được quy định cho tội này có mức cao nhất là 2 năm tù.