Nói đến vườn cây di sản độc nhất vô nhị ở Việt Nam, những người mê cây cảnh cũng như những người đang sở hữu vườn cây cảnh quý hiếm không thể không nhắc đến cái tên Toàn “đôla”, ở Việt Trì (Phú Thọ).
Theo chân anh Toàn đi thăm vườn cây trong khuôn viên nhà, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng bởi có rất nhiều cây quý, cổ từng thuộc sở hữu của vua, chúa ngày xưa, trong đó có cặp khế cổ “vợ chồng” của vua Gia Long.
Anh Toàn cho biết, cặp khế này có tuổi đời trên 400 năm. "Cặp khế cổ trên 400 năm tuổi do đích thân vua Gia Long trồng và chăm sóc, hiện được đánh giá là cặp khế cổ nhất Việt Nam. Khi con trai cả của vua Gia Long là hoàng tử Cảnh trưởng thành, vua trao cặp khế cho hoàng tử đi khai phá miền Tây.
Cặp khế được vua làm theo tích “tam ca ngũ thường” có nghĩa là: đạo làm cha thì phải làm sao, đạo làm con thì phải làm sao và đạo làm trai phải làm như thế nào… Dáng thế trực, một cây khế chồng, một cây khế vợ", anh Toàn cho hay.
Kể về quá trình mua cặp khế cổ này, anh Toàn cho biết, cặp khế có tích mà lại do vua trồng nên rất khó mua. Anh phải đầu tư hàng tháng trời đến làm quen với chủ của cây ở Tiền Giang. Đến lúc thân thiết, anh mới ngỏ lời xin mua cây.
Nói về giá trị của cây, anh Toàn cho hay: “Cây cổ thì giá trị vô cùng, hiện giá trị của cặp khế này khoảng hơn 10 tỷ đồng”.
Năm 2014, Đại hội Sinh vật cảnh Châu Á đã bình chọn vườn cây của anh Toàn là vườn cây xuất sắc nhất Đông Nam Á. Năm 2015, vườn cây của anh tiếp tục được Liên Hiệp các hội Khoa học và Kĩ thuật Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Hội bảo tồn Thiên nhiên Việt Nam công nhận là vườn cây cảnh di sản đầu tiên tại Việt Nam.
Bông, cành tán mọc từ gốc lên ngọn và được các nghệ nhân xưa bố trí hợp lý
Cây khế thân mốc xù xì, u nổi.
Thân cây xoắn, uốn lượn
