Hiện tại, gốc " cây thị ăn thề" này nằm trong khu vườn của gia đình bà Trần Thị Nhuận, tại xóm Kim Sơn, xã Sơn Phúc, nay là xã Kim Hoa, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. (Ảnh: 1thegioi.vn)
Cây thị này được nhà chức trách Hà Tĩnh xác định có tuổi đời hơn 700 năm với chiều cao khoảng 40m, đường kính kích thước khoảng 12m. Gốc cây sần sùi, rêu xanh bám quanh. (Ảnh: 1thegioi.vn)
Phía dưới gốc cây thị cổ, người dân trong vùng lập bàn thờ, đặt tên là “Gốc thị sử tích” hay còn gọi là "Cây thị ăn thề". (Ảnh: 1thegioi.vn)
Theo sử sách chép lại, cây thị cổ này gắn liền với rất nhiều truyền thuyết về một thời khai sinh lập quốc của Lê Lợi.
Vào năm 1424, trong quá trình đánh giặc Minh gặp khó khăn, Lê Lợi đã phải chuyển vào vùng núi Thiên Nhẫn (giáp ranh hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh) để chờ thời cơ. Trong một lần bị địch truy đuổi, Lê Lợi chạy đến vùng núi huyện Hương Sơn và nấp vào trong hốc của gốc thị này. Ảnh minh hoạ.
Khi truy tìm thủ lĩnh nghĩa quân Lam Sơn, đàn chó săn của quân Minh liên tục sủa vang xung quanh gốc thị, quân địch dùng gươm giáo xỉa vào cây khiến ông bị thương phải nén đau xé áo băng bó. Ngay lúc đó, một con cáo trắng từ bên trong hốc cây sợ quá chạy ra khiến đàn chó săn của giặc đuổi theo nên Lê Lợi thoát nạn. Ảnh minh hoạ.
Vào năm 1425, biết tin thủ lĩnh nghĩa quân Cốc Sơn Nguyễn Tuấn Thiện đang tuyển quân dấy binh khởi nghĩa ở vùng núi Hương Sơn, Lê Lợi đã tìm đến chiêu quân, kết nghĩa anh em. Sau đó hai người cùng giết ngựa trắng, cắt tóc ăn thề dưới gốc thị cổ thụ, thể hiện quyết tâm đồng lòng đánh giặc Minh. Sau khi đánh đuổi giặc Minh, Lê Lợi lên ngôi vua, Nguyễn Tuấn Thiện được phong là khai quốc công thần. Ảnh minh hoạ.
Từ đó, người dân địa phương vẫn luôn lưu truyền câu thơ nói về giai thoại lịch sử trên: "Cắt tóc, giết ngựa trắng/ Dưới gốc thị thề nguyền/ Nguyện đồng tâm đồng chí/ Phá giặc xây cơ đồ". (Ảnh: Tiền phong)
Mới đây, Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam ra quyết định công nhận "cây thị ăn thề" này là Cây di sản Việt Nam. (Ảnh: Tiền phong)
Trải qua bao biến cố thăng trầm của lịch sử, “cây thị ăn thề” vẫn sừng sững đầy sức sống, tỏa bóng xanh mát. (Ảnh: Tiền phong)
Hiện tại toàn bộ phần lõi bên trong đã bị rỗng, người có thể chui lọt qua nhưng cây thị cành lá vẫn um tùm, xanh mướt. Đặc biệt đến mùa Vu Lan, thị trĩu quả, tỏa mùi thơm ngào ngạt khắp vùng. (Ảnh: Tiền phong)
Ngày nay cứ vào dịp lễ Tết, ngoài thắp hương ở đền thờ, người dân còn thắp hương xung quanh gốc cây thị. (Ảnh: Tiền phong)
