Đỉa (tên khoa học Annelida) là sinh vật thuộc ngành giun đốt sống dưới nước có thân mềm và nhầy. Thức ăn của đỉa là máu các loại động vật và con người. Miệng đỉa có giác hút để châm và hút máu con mồi. Đỉa tiết ra chất chống đông máu nên vết chích sẽ bị chảy máu liên tục.
Đỉa có nhiều loài khác nhau, có loài sống ở cạn, có loài sống ở nước ngọt. Mặc dù có thân hình dị hợm và khả năng hút máu ghê gớm nhưng đỉa lại được một số nhà khoa học và trị liệu dùng đến như liệu pháp chữa bệnh cổ truyền.
Đỉa giảm đau các khớp gối. Các nhà khoa học cho hay, đỉa có thể xoa dịu sự đau đớn ở bệnh nhân viêm khớp gối. Nguyên nhân có thể là trong dịch nước bọt của loài vật hút máu này chứa chất chống viêm sưng và một số thành tố có khả năng hạn chế triệu chứng của bệnh viêm khớp.
Điều này đã được chứng minh bằng nghiên cứu ở Viện Kliniken Essen-Mitte (Đức). Các giáo sư đã tiến hành so sánh hai biện pháp, một là dùng thuốc diclofenac để điều trị viêm khớp gối, hai là đặt đỉa vào các điểm đau trên đầu gối của các bệnh nhân trong vòng 70 phút. Sau 7 ngày nghiên cứu cho kết quả rất bất ngờ, nhóm bệnh nhân dùng đỉa đã đỡ đau khớp gối hơn nhiều so với nhóm kia. Tác dụng này kéo dài đến tận nhiều ngày sau và các chức năng khớp cũng được cải thiện rõ rệt.
Đỉa chống máu đông. Từ năm 1884, người ta đã tìm ra trong nước bọt đỉa có chất hirudin chống đông máu. Nước bọt của đỉa tiết ra hỗn hợp hóa chất như thuốc gây tê và chất giãn mạch mở rộng mạch máu nơi vết cắn để đỉa hút được nhiều máu.
Cục máu đông, hoặc máu bẩn bên trong cơ thể người, sẽ bị khuếch tán khi Hirudin từ nước bọt của đỉa vào cơ thể. Máu bẩn khuếch tán sau này có thể nhờ đỉa hút ra ngoài. Đỉa cũng vô tình làm cho máu trong cơ thể được lưu thông và làm cho bệnh nhân cảm thấy sảng khoái. Từ việc này, đỉa còn được dùng để điều chế chất chống đông và chất kháng sinh.
Đỉa chữa tiểu đường. Một vị thầy lang ở Yogyakarta, Indonesia đã dùng đỉa chữa bệnh cho rất nhiều người. Sở dĩ, đỉa có thể chữa bệnh này bởi do nước bọt của chúng có chứa hoạt chất Hirudin (có ở lòng trắng trứng và penicillin) có khả năng để làm lưu thông và loãng máu. Khi đỉa cắn, chúng sẽ tiêm nước bọt vào vết thương. Nước bọt của chúng có chứa enzyme, hóa chất và các chất khác mang lại lợi ích điều trị đa dạng các loại bệnh khác nhau.
Nối các khớp và mạch máu. Trong y học hiện đại, đỉa được dùng trong vi phẫu nhằm hỗ trợ việc nối các mạch máu nhỏ, chẳng hạn như khi ráp nối các phần bị đứt rời. Trong vai trò này, đỉa sẽ hút 10-15 ml máu cho một lần sử dụng. Nó làm máu rỉ liên tục tại chỗ bị cắn, giúp máu lưu thông hiệu quả trong thời gian vết thương chưa liền. Những hóa chất do đỉa tiết ra cũng được áp dụng rộng rãi để nghiên cứu và bào chế các dược phẩm dùng điều trị các bệnh về tim mạch.
Tuy nhiên, Vì những con đỉa trong thiên nhiên có điểm bất lợi là thường có vi khuẩn gây bệnh trong mồm đỉa, nguy hiểm nhất là bệnh than, vì vậy muốn dùng đỉa chữa bệnh phải nuôi con đỉa trong môi trường nhân tạo và kiểm tra độ vô khuẩn trước khi sử dụng. Khi dùng đỉa phải hết sức cẩn thận và cần có sự hướng dẫn của chuyên gia, bác sĩ. Bởi nếu dùng đỉa chữa bệnh không đúng cách sẽ để lại hậu họa khôn lường.
