Các hố bom lộ diện ở cơ sở hạt nhân Fordow của Iran. Ảnh: Maxar/CNN.
Mỹ đã huy động oanh tạc cơ tàng hình B-2 ném 12 siêu bom nặng 13 tấn, tàu ngầm phóng tên lửa hành trình để tấn công 3 cơ sở hạt nhân chính của Iran.
Ông Trump tuyên bố các cơ sở hạt nhân của Iran đã bị “xóa sổ hoàn toàn”, song một số quan chức Iran lại giảm nhẹ mức độ thiệt hại.
Khi hình ảnh vệ tinh về các vụ không kích dần được công bố, dưới đây là những gì đã được xác nhận về mức độ thiệt hại mà chương trình hạt nhân Iran phải gánh chịu, theo CNN.
Fordow
Fordow là cơ sở làm giàu uranium quan trọng nhất của Iran, được xây dựng sâu trong núi để chống lại các cuộc tấn công từ bên ngoài. Các khu vực quan trọng của cơ sở này được cho là nằm ở độ sâu khoảng 80–90 mét dưới mặt đất.
Giới phân tích từ lâu cho rằng chỉ quân đội Mỹ với loại bom xuyên phá siêu nặng GBU-57 nặng 30.000 pound (khoảng 13 tấn) mới có thể tấn công các mục tiêu sâu như vậy. Một quan chức Mỹ cho biết, trong chiến dịch hôm thứ Bảy, Mỹ đã điều 6 máy bay ném bom tàng hình B-2 và thả tổng cộng 12 quả bom xuyên phá xuống Fordow.
Phân tích hình ảnh vệ tinh của CNN cho thấy có ít nhất 6 hố bom lớn tại Fordow, củng cố giả thiết Mỹ đã sử dụng bom xuyên phá hầm ngầm.
Ông Rafael Grossi, Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), xác nhận với CNN rằng có “tác động vật lý trực tiếp” lên Fordow, song còn quá sớm để đánh giá xem cơ sở ngầm bên trong có bị hư hại hay không. “Dĩ nhiên, không thể loại trừ khả năng có thiệt hại nghiêm trọng,” ông Grossi nói.
David Albright, Chủ tịch Viện Khoa học và An ninh Quốc tế (ISIS), nhận định hình ảnh vệ tinh cho thấy “có thể có thiệt hại đáng kể ở các khu vực làm giàu uranium và các sảnh phụ trợ".
“Khả năng toàn bộ cơ sở ngầm bị phá hủy là hoàn toàn có thể xảy ra”, ông Albright nói, đồng thời lưu ý cần thêm thời gian để đánh giá cụ thể.
Chuyên gia vũ khí N.R. Jenzen-Jones từ Công ty Nghiên cứu Armament Research Services nhận định có ít nhất sáu điểm xuyên thủng tại Fordow. Các hố lớn ở giữa có hình dạng bất thường, cho thấy có nhiều quả bom rơi trúng cùng một điểm, điều này phù hợp với chiến thuật tiêu diệt mục tiêu ngầm sâu như Fordow.
Hình ảnh vệ tinh cũng cho thấy sườn núi nơi đặt cơ sở Fordow có sự thay đổi rõ rệt về màu sắc, nhiều khả năng do lớp tro bụi phủ sau vụ không kích.
Ngoài ra, các hình ảnh vệ tinh trước cuộc tấn công còn cho thấy Iran đã gia cố lối vào đường hầm – có thể là biện pháp phòng ngừa đòn tấn công của Mỹ.
Trong khi Ngoại trưởng Iran gọi hành động của Mỹ là “vượt qua lằn ranh đỏ lớn”, một số nghị sĩ Iran lại coi thiệt hại là không quá nghiêm trọng. Tuy nhiên, ông Albright cảnh báo những tuyên bố ban đầu của Tehran nên được xem xét thận trọng, vì Iran từng có tiền lệ giảm nhẹ thiệt hại thực tế.
Natanz
Mỹ cũng nhắm tới cơ sở ngầm dưới lòng đất của Iran ở Natanz. Ảnh: Maxar/CNN.
Natanz là trung tâm làm giàu uranium lớn nhất của Iran, từng là mục tiêu trong cuộc tấn công đầu tiên của Israel hôm 13/6. Cơ sở này có sáu tòa nhà trên mặt đất và ba cấu trúc ngầm, nơi đặt các máy ly tâm – thiết bị then chốt để biến uranium thành nhiên liệu hạt nhân.
Trước khi Mỹ không kích, Israel được cho là đã phá hủy phần nào các công trình trên mặt đất và làm hư hại hệ thống điện. IAEA nhận định mất điện có thể đã gây ảnh hưởng tới các máy ly tâm trong khu vực ngầm.
Trong cuộc không kích của Mỹ ngày 21/6, Natanz tiếp tục bị tấn công bằng hai quả bom xuyên phá thả từ máy bay B-2 và khoảng 30 tên lửa hành trình TLAM phóng từ tàu ngầm Hải quân Mỹ.
Hình ảnh vệ tinh do công ty công nghệ vệ tinh Maxar của Mỹ chụp cho thấy có hai hố bom mới, nằm ngay phía trên phần tổ hợp ngầm. Một hố rộng khoảng 5,5 mét, hố còn lại khoảng 3,2 mét. Tuy nhiên, mức độ thiệt hại bên dưới mặt đất hiện vẫn chưa được xác định rõ.
Isfahan
Thiệt hại ở cơ sở hạt nhân Isfahan của Iran được cho là đáng kể nhất. Ảnh: Maxar/CNN.
Isfahan, nằm ở miền trung Iran, là nơi đặt tổ hợp nghiên cứu hạt nhân lớn nhất của nước này, đi vào hoạt động từ năm 1984. Cơ sở đủ sức chứa cho 3.000 nhà khoa học làm việc.
Sau cuộc tấn công, hình ảnh vệ tinh cho thấy có ít nhất 18 công trình bị phá hủy hoàn toàn hoặc một phần. Màu sắc tại hiện trường cũng chuyển sang đen sẫm, phản ánh mức độ tàn phá.
Ông Albright cho biết các đường hầm gần Isfahan – nơi thường dùng để lưu trữ uranium đã làm giàu – có thể đã bị tấn công. Nếu được xác nhận, điều này cho thấy Mỹ có ý định phá hủy các kho uranium làm giàu tới mức 20% và 60%. (Để sản xuất vũ khí, uranium cần được làm giàu tới 90%).
Đánh giá của Viện Khoa học và An ninh Quốc tế cho thấy cơ sở Isfahan “chịu thiệt hại nặng nề”. Nhà máy chuyển đổi uranium chính – nơi biến uranium tự nhiên thành dạng khí để đưa vào máy ly tâm – bị đánh giá là “bị phá hủy nghiêm trọng”.
Các lối vào đường hầm cũng bị hư hại, với ít nhất ba trong số bốn lối vào bị sập. Trước đó, ảnh vệ tinh chụp hôm 20/6 cho thấy đất đã được đổ bịt các lối vào, có thể là biện pháp ngăn phát tán vật liệu nguy hiểm.
