Trước khi kết thúc phiên làm việc chiều qua (7/11) tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội XV, đại biểu Trần Kim Yến (đoàn TP.HCM) đã nêu vấn đề chất vấn Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt. Trong đó, đại biểu có nhắc đến việc thẩm định tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về ô nhiễm môi trường ở dự án xây dựng của Đỗ Gia Capital đang triển khai ở Quảng Ninh.
Cụ thể, đại biểu Trần Kim Yến chất vấn Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt về vai trò của Bộ trong thẩm định tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về ô nhiễm môi trường ở các khu công nghiệp, các công trường xây dựng. Đồng thời, đại biểu lấy ví dụ như việc xây dựng của Công ty TNHH Đỗ Gia Capital đang triển khai ở Quảng Ninh, Vịnh Hạ Long, Bộ Khoa học và Công nghệ đã vào cuộc hay chưa?
Tiếp tục thực hiện chương trình kỳ họp thứ 6, sáng 8/11, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì và điều hành của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội họp phiên cuối cùng và bế mạc Phiên họp Chất vấn và trả lời chất vấn của Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khoá XV.
Bên cạnh đó, đại biểu Quốc hội đoàn TP.HCM cho hay, theo phản ánh của nhiều cơ quan, đơn vị, địa phương, các thủ tục hành chính để triển khai thực hiện cho các nhiệm vụ khoa học, công nghệ, kể cả việc thanh toán, quyết toán còn quá nhiều rườm rà, nhiều thủ tục và mất nhiều thời gian, công sức của các cơ quan, địa phương, đơn vị. Trong khi đó, cải cách hành chính, đơn giản hóa các thủ tục hành chính là một trong những vấn đề rất cần thiết khi thực hiện chính quyền điện tử. Vậy Bộ có giải pháp gì thì để giải quyết vấn đề trên?
Cần xác định hành vi không tuân thủ quy chuẩn Việt Nam về môi trường
Trả lời về vai trò của bộ trong thẩm định tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về ô nhiễm môi trường ở các khu công nghiệp, các công trường xây dựng, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho biết, theo quy định của Luật Tiêu chuẩn, quy chuẩn về kỹ thuật thì Bộ Khoa học và Công nghệ có trách nhiệm phối hợp với các bộ quản lý ngành trong việc thẩm định quy chuẩn Việt Nam và thẩm định công bố tiêu chuẩn Việt Nam do các Bộ chuyên ngành chủ trì.
Theo Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, đến nay, Bộ Khoa học và Công nghệ đã thẩm định hơn 800 quy chuẩn Việt Nam quốc gia; thẩm định, công bố hơn 13.000 tiêu chuẩn Việt Nam, trong đó có 70 quy chuẩn Việt Nam và khoảng 700 tiêu chuẩn Việt Nam về lĩnh vực môi trường.
Công tác thẩm định của Bộ Khoa học và Công nghệ tập trung vào tiêu chí sự phù hợp của quy chuẩn kỹ thuật với quy định của pháp luật và cam kết quốc tế có liên quan; tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn của Việt Nam; việc tuân thủ các yêu cầu dịch vụ, trình tự, thủ tục xây dựng tiêu chuẩn và quy chuẩn Việt Nam.
Việc tổ chức thực hiện các quy chuẩn Việt Nam do các bộ quản lý ngành tổ chức thực hiện thanh tra và kiểm tra. Đối với các quy chuẩn Việt Nam ngoài pháp luật về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cần tuân thủ pháp luật về môi trường.
Đối với trường hợp của Đỗ Gia Capital, Bộ trưởng cho rằng, cần xác định hành vi không tuân thủ quy chuẩn Việt Nam về môi trường (nếu có) và trách nhiệm chính thuộc về Bộ quản lý ngành.
Bên cạnh đó, Bộ Khoa học và Công nghệ sẵn sàng phối hợp với các bộ quản lý ngành trong việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống các quy chuẩn, tiêu chuẩn Việt Nam về môi trường nhằm góp phần hoàn thiện hành lang pháp lý về môi trường cũng như trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện.
"Cởi trói" cho các nhà khoa học trong việc thực hiện thanh toán
Trả lời câu hỏi chất vấn về cắt giảm thủ tục hành chính liên quan đến thanh quyết toán, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho biết, hiện nay, việc chi tiêu thanh quyết toán các nhiệm vụ khoa học công nghệ phải tuân thủ Luật Kế toán, Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Đấu thầu.
Thời gian qua, dù đã có thông tư liên tịch quy định về việc khoán chi trong thực hiện các nhiệm vụ khoa học công nghệ, qua đó đơn giản hóa thủ tục kiểm soát chi của Kho bạc nhà nước, nhưng trách nhiệm kiểm soát chi lại giao cho các đơn vị quản lý kinh phí của các Bộ, các ngành, đơn vị chủ trì. Nhà khoa học vẫn phải hoàn thiện các chứng từ thực thanh, thực chi hợp pháp cho các nội dung thanh toán, phải thực hiện các thủ tục liên quan đến đấu thầu, mua sắm, phải chịu trách nhiệm trước Nhà nước về việc sử dụng ngân sách nhà nước. Đó là nguyên nhân dẫn đến có lúc, hồ sơ thanh toán, quyết toán lại nhiều hơn hồ sơ khoa học của nhiệm vụ khoa học.
Bộ trưởng cho biết, về bản chất, trong khi hiệu quả hoạt động nghiên cứu có độ trễ, chưa được chứng minh ngay, sản phẩm của nhiệm vụ khoa học công nghệ còn có nhiều yếu tố vô hình, khó lượng hóa, đánh giá rõ ràng thông qua các chỉ tiêu kỹ thuật. Tuy nhiên, quan điểm của cơ quan nhà nước khi xem xét hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước vẫn gắn với việc kiểm soát tính đầy đủ của chứng từ chi tiêu.
Trong thực tế, dù Kho bạc nhà nước không thực hiện kiểm soát chi, nhưng khối lượng các chứng từ chi tiêu, đấu thầu, mua sắm mà tổ chức chủ trì phải lưu giữ để phục vụ cho công tác thanh tra, kiểm tra gần như không thay đổi so với khi sử dụng phương pháp khoán chi từng phần.
Để tháo gỡ những vướng mắc, bất cập này, hoạt động nghiên cứu khoa học công nghệ cần được áp dụng các cơ chế đặc thù hơn so với các nhiệm vụ chi khác từ ngân sách nhà nước. Nếu không làm được điều này thì sẽ khó có được cơ chế tài chính thực sự đơn giản hóa để "cởi trói" cho các nhà khoa học trong việc thực hiện thanh toán, quyết toán các nhiệm vụ khoa học công nghệ của mình.
Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết, hiện nay, Bộ Khoa học Công nghệ đang phối hợp với Bộ Tài chính nghiên cứu sửa đổi Thông tư liên tịch số 27 liên quan đến khoán chi, nghiên cứu kiến nghị Chính phủ sửa đổi Nghị định 95, đề xuất các quan điểm nhằm giải quyết căn cốt các nội dung này trong đề xuất sửa đổi Luật Khoa học công nghệ trình Quốc hội trong thời gian sắp tới. Bộ cũng đang rà soát đơn giản hóa các thủ tục hành chính, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý các nhiệm vụ khoa học công nghệ quốc gia, để đảm bảo sự công khai, minh bạch.
