Trong những thập kỷ qua, các chuyên gia, nhà khảo cổ đã khai quật được nhiều bức tượng La Mã tại các địa điểm khảo cổ trên thế giới. Trong khi chỉ một số bức tượng còn gần như nguyên vẹn thì nhiều pho tượng bị mất phần đầu. Ảnh: DEA / A. DAGLI ORT via Getty Images.
Giới nghiên cứu đã nỗ lực giải mã nguyên nhân khiến những bức tượng La Mã có niên đại hàng ngàn năm tuổi bị mất phần đầu. Sau một thời gian thực hiện các kiểm tra, nghiên cứu, họ đã tìm được một số lý do dẫn tới nhiều pho tượng La Mã không còn nguyên vẹn. Ảnh: Public domain, digital image courtesy of Getty’s Open Content Program.
Theo Rachel Kousser, giáo sư cổ điển học và lịch sử nghệ thuật tại Đại học Thành phố New York, lý do đơn giản nhất khiến nhiều bức tượng La Mã mất phần đầu là do cổ - bộ phận vốn là một điểm yếu tự nhiên trên cơ thể người. Khi một bức tượng bị đổ trong quá trình trưng bày hoặc vận chuyển, cổ thường là nơi đầu tiên vỡ. Điều này kéo theo phần đầu bị vỡ thành nhiều mảnh. Ảnh: Public domain, digital image courtesy of Getty’s Open Content Program.
Tuy nhiên, không phải lúc nào phần đầu của bức tượng cũng bị vỡ do tai nạn. Đôi khi, người La Mã thời cổ đại cố ý phá hủy chúng. Viện nguyên lão La Mã có thể bình chọn để phá hoại dấu ấn của một hoàng đế bị căm ghét sau khi ông chết. Ảnh: Gilmanshin/Shutterstock.com.
Nếu được thông qua thì Viện nguyên lão sẽ xóa tên hoàng đế đó khỏi các bản ghi chép, tịch thu tài sản cũng như phá hủy những bức chân dung và tượng chạm khắc chân dung vị vua này. Ảnh: Carole Raddato / CC BY-SA 2.0 / Wikimedia.
Theo giáo sư Kousser, hoàng đế La Mã Nero là một minh chính điển hình. Nhiều bức chân dung của ông hoàng này đã bị phá hỏng một cách có chủ ý. Ảnh: firststatue.
Ngoài ra, thợ điêu khắc thời La Mã cổ đại đôi khi cố ý thiết kế tượng với phần đầu có thể tháo rời. Thiết kế này cho phép họ dùng những vật liệu khác nhau cho cơ thể và gương mặt, cho phép nhiều thợ điêu khắc cùng thực hiện một bức tượng, thậm chí thay thế phần đầu tượng trong tương lai. Ảnh: firststatue.
Kenneth Lapatin, người quản lý cổ vật tại Bảo tàng J. Paul Getty, Los Angeles cho hay những bức tượng có thể tháo rời phần đầu với phần thân rất dễ nhận biết vì cơ thể có một lỗ để thợ điêu khắc có thể chèn phần cổ vào. Đầu tượng cũng có viền được chạm khắc nhẵn mịn thay vì vỡ lởm chởm. Ảnh: Public domain.
Theo ông Lapatin, một số bức tượng bị mất phần đầu xảy ra trong những thập kỷ gần đây. Với niên đại hàng ngàn năm tuổi, các bức tượng La Mã có giá trị lớn trên thị trường cổ vật. Ảnh: liliontheloose.
Vì vậy, những người buôn bán nghệ thuật bất chính nghĩ ra cách có thể kiếm nhiều tiền hơn là bán hai hiện vật thay vì một. Do đó, họ đã cố ý tách phần đầu của bức tượng ra. Vì vậy, người mua sẽ cần phải mua 2 phần của bức tượng để có tác phẩm hoàn thiện. Ảnh: liliontheloose.
