Vào năm 2022, một xác tàu đắm nằm ở độ sâu khoảng 400m được một phương tiện tự hành dưới nước (AUV) phát hiện khi đang lập bản đồ hồ Mjøsa cho quân đội Na Uy.
Phát hiện này đã thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu tại Đại học Khoa học và Công nghệ Na Uy (NTNU) có trụ sở tại thành phố Trondheim. Phải tới tháng 10 vừa qua, họ mới có cơ hội thám hiểm, khám phá xác tàu đắm này và có phát hiện quan trọng.
Nhà khảo cổ học hàng hải NTNU Øyvind Ødegård cho hay, ông và các đồng nghiệp đã khám phá xác tàu đắm trong khoảng 1 giờ bằng một phương tiện dưới nước điều khiển từ xa (ROV).
Tuy nhiên, các vấn đề kỹ thuật và thời tiết xấu đã khiến các nhà nghiên cứu gặp nhiều khó khăn khi sử dụng máy bay không người lái dưới nước để lấy mẫu gỗ để xác định niên đại bằng carbon phóng xạ. Do đó, tuổi chính xác của xác tàu đắm vẫn chưa được xác định.
Tuy nhiên, chuyên gia Ødegård cho biết một số đặc điểm dễ thấy của xác tàu đắm cho thấy con tàu này được đóng trong khoảng thời gian từ năm 1300 - 1700.
Mjøsa là hồ lớn nhất ở Na Uy và nằm cách Oslo khoảng 100 km về phía bắc. Hồ rộng khoảng 360 km2. Nơi đây là tuyến đường thương mại quan trọng trong khu vực từ ít nhất là thế kỷ 8.
Theo nhóm nghiên cứu, con tàu bí ẩn này là "føringsbåt" dùng để chở hàng hóa và hành khách. Những con tàu như vậy được sử dụng phổ biến trên các hồ ở Na Uy. Do kết cấu đáy phẳng nên chúng không phù hợp với việc di chuyển trên vùng biển rộng.
Khám phá mới đây cho thấy con tàu "føringsbåt" đặc biệt này được chế tạo với đuôi thẳng đứng. Con tàu này có thể có một bánh lái trung tâm ở đuôi tàu để lái.
Xác tàu đắm có chiều dài 10m được bao phủ bởi trầm tích. Những tấm ván gỗ trong thân tàu có thể nhìn thấy tương đối rộng - một dấu hiệu cho thấy chúng được cắt bằng rìu thay vì cưa tại xưởng đóng tàu.
Nhóm nghiên cứu cho biết xác tàu đắm nằm dưới đáy hồ Mjøsa, ở vùng nước sâu và lặng, nhưng mặt hồ ở khu vực đó có dòng chảy mạnh. Không chỉ nhiều lần ngăn cản các nhà nghiên cứu tiếp cận xác tàu đắm, dòng hải lưu có thể đã khiến con tàu "føringsbåt" bị chìm.
