Khu vực Racetrack Playa là một vùng sa mạc rộng lớn và trống trải, nằm giữa Công viên Quốc gia Thung lũng Chết, bao quanh bởi những vùng đồi cao. Hàng trăm năm trước, khu vực này đã chứa đầy nước nhưng ngày nay, chúng chỉ là một vùng đáy hồ khô cằn.
Nơi khô nóng và thấp nhất Bắc Mỹ này là nơi “trú ngụ” của những hòn đá tự di chuyển. Khi phát hiện ra những hòn đá biết đi bí ẩn ở thung lũng Chết, chúng đã ở trạng thái quẹo rẽ, trượt, lướt trên vùng đất Racetrack Playa không người ở, nơi có những thung lũng chứa đầy bùn khô với mặt đất nứt nẻ trong mùa hè, và băng giá vào mùa đông.
Nếu như chỉ là những hòn đá nhỏ thì còn có thể "đổ tại" động vật đã đẩy chúng đi, thế nhưng các nhà khoa học lại từng ghi nhận một khối đá nặng tới 300kg đã tự tạo thành một vệt đường dài tới khoảng 50cm. Làm thế nào mà tự di chuyển một cách thần kỳ như vậy?
Loại trừ mọi sự can thiệp của con người hay động vật tại Thung lũng Chết, vô vàn giả thuyết, đôi khi là hoang đường, đã được đưa ra để lý giải cho hiện tượng thiên nhiên kỳ thú này: Từ thế lực tâm linh, động đất hay thậm chí người ngoài hành tinh.
Một giả thuyết khác được nhiều người cho là khoa học hơn về hiện tượng này là nhờ lực hấp dẫn Trái đất. Tuy nhiên, nghiên cứu địa chất cho thấy địa hình nơi đây khá bằng phẳng, phía nam chỉ thấp hơn phía bắc vài cm nên giả thuyết này sau đó đã nhanh chóng bị bác bỏ.
“Nghiên cứu khoa học đầu tiên được thực hiện hồi năm 1948 và lúc đó đã có một tờ báo khoa học thành công”, Richard Norris, nhà hải dương học tại Đại học California San Diego nói.
“Cứ mỗi 10 năm lại có một nhà khoa học đưa ra báo cáo mới về hiện tượng lạ ở Racetrack, nhưng chẳng ai dựa dẫm cả sự nghiệp khoa học của họ lên mấy công trình nghiên cứu này cả. Nó chỉ là một bí ẩn thú vị trong giới khoa học mà thôi”.
Để tìm ra nguyên nhân, Norris và người họ hàng của ông gắn một thiết bị GPS đặc biệt lên một hòn đá mà họ tự mang tới vùng Thung lũng Chết này (chính quyền cai quản khu vực này không cho phép họ thí nghiệm trên những hòn đá có sẵn tại đây). Họ lắp đặt thêm một trạm thời tiết gần đó, và cứ thế đợi chờ.
Sau 2 năm trời, cuối cùng hòn đá “cứng đầu” kia cũng di chuyển. Dựa vào thông tin thu thập được, họ đã đưa ra kết luận rằng khi mưa đủ lớn và đủ lâu để tạo ra một hồ nước tại khu vực này, nhiệt độ sẽ giảm xuống thấp và hồ nước sẽ đóng băng thành một lớp băng mỏng xung quanh hòn đá này.
Khi Mặt Trời lên, băng tan, gió thổi khiến cho hòn đá bị đẩy đi trên mặt băng trơn tuột. Nghiên cứu của họ đã được đăng tải trên PLOS One.
Kết quả nghiên cứu này đã khiến Norris cũng như các nhà khoa học khác bất ngờ, nhưng đó cũng không phải là hiện tượng quá lạ lẫm bởi rất nhiều trường hợp tương tự - những viên đá di chuyển nhờ lớp băng mỏng tan ra – đã xảy ra nhiều nơi trên hành tinh này.
Tuy nhiên, với những hòn đá to như hòn đá nặng 300kg di chuyển gần 50cm từng được ghi nhận thì câu trả lời này có vẻ vẫn chưa mấy thuyết phục. Do đó, trên thực tế, câu chuyện xung quanh bí ẩn những hòn đá biết đi tại Thung lũng Chết vẫn chưa bao giờ hết lôi cuốn và nhiều người vẫn tiếp tục truyền tai nhau những giả thuyết khó tin về nó!
