Chứng cuồng loạn hàng loạt hay hysteria tập thể (mass hysteria) ngày nay được biết đến với tên gọi rối loạn phân ly, là thuật ngữ dùng để mô tả trường hợp một số đông người cùng biểu hiện các triệu chứng cuồng loạn về thể chất và tâm thần.
Các triệu chứng nhanh chóng lan rộng khắp cộng đồng, trong một số trường hợp tràn sang những thành phố khác hoặc xảy ra trên cả nước. Y văn thế giới đã ghi lại nhiều ca hysteria tập thể trong nhiều thế kỷ, giúp loài người có cái nhìn sâu hơn về bản chất phức tạp của tâm lý con người.
Nạn nhân của chứng hysteria thường trải qua trận cười điên dại không kiểm soát, cơ thể uể oải mệt lả, ngất xỉu, choáng váng, nhược cơ hoặc những triệu chứng khác không xuất phát từ bất kỳ nguyên nhân thể chất nào.
Chứng cuồng khiêu vũ, còn được gọi là Bệnh dịch khiêu vũ, Vũ điệu của Thánh John, hoặc Vũ điệu của Thánh Vitus, đã lan tỏa khắp lục địa Châu Âu từ thế kỷ 13 đến thế kỷ 17.
Một trong những vụ bùng phát lớn được biết đến nhiều nhất đã diễn ra ở Aachen, Đức, vào ngày 24/6/1374. Trong thời gian này, những người bị bệnh sẽ nhảy múa cuồng loạn trên đường phố trong nhiều giờ, nhiều ngày và thậm chí là cả tháng, cho đến khi họ gục xuống vì kiệt sức hoặc chết vì đau tim hoặc đột quỵ.
Dịch Khiêu vũ được biết là đã xảy ra nhiều lần trên khắp châu Âu thời Trung cổ, với các đợt bùng phát xảy ra ở Ý, Luxembourg, Pháp, Đức, Hà Lan và Thụy Sĩ. Số lượng người tham gia vào bất kỳ đợt bùng phát nào có thể lên tới hàng nghìn người.
Vào thế kỷ 15, một vụ cuồng loạn hàng loạt khác xảy ra ở Đức khi một nữ tu trong tu viện bắt đầu cắn các chị em khác. Chẳng bao lâu sau, hành vi này đã lan rộng khắp tu viện và khi tin tức lan rộng hơn, hiện tượng này cũng xảy ra, dẫn đến việc cắn người bùng phát trên khắp các nước Đức, Hà Lan và Ý.
Nhà thờ tin rằng các nữ tu đã bị ma nhập và cố gắng thực hiện các phép trừ tà nhưng điều này không ngăn được hành vi. Cuối cùng, họ dùng đến những lời đe dọa đánh tráo hoặc bị dìm xuống nước vì bất kỳ nữ tu sĩ nào bị bắt gặp cắn người khác. Sau một vài ví dụ về việc các nữ tu bị trừng phạt, hành vi này nhanh chóng lắng xuống.
Một trong những trường hợp nổi tiếng về chứng cuồng loạn hàng loạt là xảy ra ở Salem, Massachusetts, vào năm 1692. Hàng chục cô gái trẻ có biểu hiện la hét và co giật không thể kiểm soát, điều này cuối cùng gây ra một loạt các cáo buộc phù thủy.
Kết quả là một loạt các phiên điều trần và truy tố những người bị buộc tội là phù thủy, được gọi là Salem Witch Trials, dẫn đến cái chết của 25 công dân của Salem và các thị trấn lân cận.
Các phiên tòa xét xử phù thủy Salem, sự kiện đã trở thành một sự kiện có ảnh hưởng lớn trong lịch sử Hoa Kỳ, đã được sử dụng trong các luận điệu chính trị và văn học đại chúng để làm nổi bật sự nguy hiểm của chủ nghĩa biệt lập, chủ nghĩa cực đoan tôn giáo, những lời buộc tội sai trái và sự đổ vỡ trong quá trình xử lý.
Trong khi các yếu tố xã hội, chính trị, tôn giáo biến đổi qua nhiều thế kỷ, đặc điểm tâm lý con người hầu như vẫn giữ nguyên. Vì thế, rất có thể trong tương lai, con người sẽ chứng kiến thêm nhiều trường hợp hysteria tập thể kỳ quặc như các vụ việc từng ghi nhận trong quá khứ.
