Nghiên cứu mới được dẫn đầu bởi Simon Haslett, Giáo sư danh dự về địa vật lý tại Đại học Swansea ở xứ Wales, đã chứng minh rằng “sự tồn tại của những hòn đảo bị mất tích được coi là hợp lý và cung cấp một cái nhìn sâu sắc về quá trình tiến hóa ven biển sau băng hà của Vịnh Cardigan".
Nghiên cứu này điều tra các nguồn lịch sử, cùng với bằng chứng địa chất và độ sâu, và đề xuất một mô hình về sự tiến hóa ven biển sau băng hà, cung cấp lời giải thích cho các đảo "đã mất" và một khuôn khổ giả thuyết cho nghiên cứu trong tương lai.
Theo Giáo sư Haslett và đồng tác giả David Willis, các bằng chứng văn học và truyền thống văn hóa dân gian đã chỉ ra rằng Vịnh Cardigan gắn liền với vùng đất trũng Cantre'r Gwaelod đã biến mất.
Trong nhiều thế kỷ, đã lan truyền tin đồn về một vương quốc cổ đại tên là Cantre'r Gwaelod từng tồn tại ở Vịnh Cardigan của xứ Wales, trước khi vùng đất chìm dưới những con sóng để trở thành cơ sở cho một "Atlantis xứ Wales" huyền thoại.
Những câu chuyện về Cantre'r Gwaelod đã thay đổi trong nhiều năm, một số người nói rằng một thiếu nữ đã lơ là trong việc ngăn giếng nước tràn qua vùng đất, trong khi những câu chuyện sau đó đổ lỗi cho một người gác cổng say rượu không giám sát các con đê.
Tương truyền, chuông nhà thờ của vương quốc chìm vẫn có thể được nghe thấy vào những buổi tối yên tĩnh. Nghiên cứu này là công trình đầu tiên điều tra đầy đủ hai hòn đảo bí ẩn xuất hiện trên Bản đồ Gough, được cho là có niên đại từ thế kỷ 13 hoặc 14, trở thành bản đồ lâu đời nhất còn sót lại của Quần đảo Anh.
Vùng đất có vẻ ngoài hình bầu dục cách vài dặm ngoài khơi xứ Wales, với phía Nam có diện tích 7 dặm vuông và phía Bắc có diện tích gấp đôi, mặc dù Giáo sư Haslett và Willis đã cảnh báo rằng khó có thể ước tính chính xác dựa trên tài liệu nguồn.
Hai giáo sư cho biết các hòn đảo đã tồn tại trong thời gian dài, sau đó biến mất và trở thành một phần của văn hóa dân gian địa phương. Simon Haslett dự đoán đường bờ biển dài khoảng 13 km về phía tây so với ngày nay. Sau kỷ băng hà, mực nước biển dâng cao, việc đi bộ giữa các cùng đất bị ngăn cản.
Nhưng theo truyền thuyết về Cantre'r Gwaelod, lũ lụt, xói mòn, sóng thần, bão lớn đã khiến người dân ven biển phải bỏ chạy khỏi khu vực.
Simon Haslett nói: "Tong khoảng một thiên niên kỷ, từ thời Ptolemy đến khi xây dựng Lâu đài Harlech trong thời kỳ Norman, khung cảnh ở những vùng biển đã hoàn toàn thay đổi. Các bản đồ sau đó cho thấy những hòn đảo biến mất".
Giáo sư cũng cảnh báo rằng những phát hiện của ông liên quan đến sự thay đổi cảnh quan vẫn đang tiếp diễn. Cư dân ở Vịnh Cardigan trở thành người tị nạn đầu tiên ở Anh do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.
Kết hợp với nhau, những phát hiện đưa ra lời giải thích thú vị cho những hòn đảo kỳ lạ được mô tả trong Bản đồ Gough, có thể là bằng chứng cho vùng đất Atlantis lâu đời của xứ Wales này - và có thể, đóng vai trò dẫn đầu cho việc tìm kiếm các vùng đất ngập nước khác.
