Chính phủ Anh xác nhận sẽ không tham gia Quỹ Hành động An ninh cho châu Âu (SAFE) trị giá 150 tỷ euro của Liên minh châu Âu sau khi không đạt được các điều khoản mà chính phủ cho là xứng đáng, theo thông báo từ London.
Trong phiên chất vấn Bộ Quốc phòng tại Hạ viện, nghị sĩ Đảng Dân chủ Tự do James MacCleary đã chất vấn Bộ trưởng Quốc phòng Anh John Healey về việc liệu nước này có sẵn sàng cho việc tham gia chương trình quốc phòng chung với EU, vốn nhằm hỗ trợ mua sắm quốc phòng chung và hợp tác công nghiệp giữa các nước thành viên hay không.
Ông MacCleary lập luận rằng, “trong thời điểm chiến tranh,” Anh nên hợp tác chặt chẽ hơn với các đồng minh châu Âu và hỏi liệu các bộ trưởng có từ chối SAFE với mức chi phí đề xuất khoảng 2 tỷ bảng Anh hay không.
Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa, Thủ tướng Anh Keir Starmer gặp gỡ thảo luận về quan hệ EU-Anh. Ảnh: EC
SAFE (Chương trình Hành động An ninh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa).Châu Âu) - Đây là một chương trình hỗ trợ tài chính trị giá 150 tỷ euro nhằm mục đích cải thiện năng lực quốc phòng trên khắp lục địa. Việc cho phép các công ty Anh đóng góp vào các dự án vượt quá giới hạn 35% dành cho các công ty ngoài EU không chỉ mang lại lợi ích cho ngành công nghiệp Anh mà còn nâng cao uy tín của chương trình.
Nhưng các cuộc đàm phán hóa ra khó khăn hơn dự kiến. Ước tính ban đầu về khoản phí mà London dự kiến phải trả là...chi trả– ban đầu được ước tính lên tới hơn 6 tỷ euro – được cho là quá tốn kém và các đề xuất về mô hình "trả tiền theo mức sử dụng" đã không thành công.
Sự sụp đổ của đàm phán quyết định ngày 28/11 khi EU muốn giới hạn tham gia của các công ty Anh vào chương trình SAFE, gây thiệt hại cho ngành công nghiệp quốc phòng Anh, tính khả thi của các dự án riêng lẻ và uy tín của toàn bộ chương trình.
Giới phân tích cho rằng London đang đối mặt với bài toán ngân sách quốc phòng trong bối cảnh nhiều cam kết song song như hỗ trợ Ukraine, nâng cấp năng lực hải quân và hiện đại hóa công nghiệp quốc phòng trong nước. Một khoản đóng góp lớn cho EU có thể gây sức ép lên tài khóa.
Hơn nữa, nếu không đảm bảo được quyền tiếp cận đầy đủ cho các doanh nghiệp quốc phòng của mình, London khó thuyết phục Quốc hội và dư luận về giá trị thực của thỏa thuận.
Anh đối mặt với bài toán ngân sách quốc phòng trong bối cảnh nhiều cam kết song song như hỗ trợ Ukraine. Ảnh: Carl Court/Pool/Reuters
Bộ trưởng Healey xác nhận rằng Anh đã tìm cách đàm phán để tiếp cận quỹ này sau khi ký kết thỏa thuận đối tác an ninh và quốc phòng Anh–EU hồi đầu năm nay, nhưng cho biết các điều khoản đưa ra là không chấp nhận được. “Chúng tôi đã cam kết đàm phán với Liên minh châu Âu để tiếp cận các cơ chế tài trợ của SAFE,” ông nói với các nghị sĩ. “Ngay từ đầu, chúng tôi nhận thức rằng Anh sẽ phải đóng góp tài chính.”
Tuy nhiên, ông Healey cho biết chính phủ đã đặt ra các điều kiện rõ ràng cho việc tham gia. “Chúng tôi cũng nói ngay từ đầu rằng SAFE cần phải mang lại giá trị xứng đáng cho người nộp thuế và ngành công nghiệp quốc phòng Anh,” ông nhấn mạnh. “SAFE không đáp ứng được các tiêu chí đó.”
Do đó, ông Healey cho biết Anh “không thể đạt được thỏa thuận với Liên minh châu Âu” về SAFE, nhưng nhấn mạnh quyết định này không đồng nghĩa với việc rút lui khỏi hợp tác quốc phòng với châu Âu.
Ông khẳng định chính phủ sẽ “tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp quốc phòng Anh mở rộng xuất khẩu sang châu Âu” và theo đuổi các thỏa thuận song phương có thể mang lại lợi ích vượt ra ngoài phạm vi chương trình SAFE.
Khoảng cách hậu Brexit vẫn đang còn rất lớn.
Trong khi Liên minh châu Âu (EU) đưa ra mức đề nghị 2 tỷ euro để Anh gia nhập quỹ quốc phòng, London chỉ đề xuất đóng góp vài trăm triệu euro. Được biết, trước khi đưa ra con số nêu trên, khoản phí ban đầu mà EU đề nghị Anh đóng góp để có quyền tiếp cận chương trình là 6,5 tỉ euro.
Giới quan sát nhận định, nếu mức đóng quá thấp, Anh có khả năng bị hạn chế quyền lợi như giới hạn tham gia vào các hợp đồng mua sắm chung hoặc bị đặt tỉ lệ hưởng lợi thấp.
Giới phân tích cho rằng London đang đối mặt với bài toán ngân sách quốc phòng trong bối cảnh nhiều cam kết song song như hỗ trợ Ukraine, nâng cấp năng lực hải quân và hiện đại hóa công nghiệp quốc phòng trong nước. Một khoản đóng góp lớn cho EU có thể gây sức ép lên tài khóa.
Hơn nữa, nếu không đảm bảo được quyền tiếp cận đầy đủ cho các doanh nghiệp quốc phòng của mình, London khó thuyết phục Quốc hội và dư luận về giá trị thực của thỏa thuận.
SAFE là một chương trình hỗ trợ tài chính trị giá 150 tỷ euro nhằm mục đích cải thiện năng lực quốc phòng trên khắp lục địa. Việc cho phép các công ty Anh đóng góp vào các dự án vượt quá giới hạn 35% dành cho các công ty ngoài EU không chỉ mang lại lợi ích cho ngành công nghiệp Anh mà còn nâng cao uy tín của chương trình.
Nhưng các cuộc đàm phán hóa ra khó khăn hơn dự kiến. Sự sụp đổ của đàm phán sẽ hạn chế sự tham gia của các công ty Anh vào chương trình SAFE, gây thiệt hại cho ngành công nghiệp quốc phòng Anh, tính khả thi của các dự án riêng lẻ và uy tín của toàn bộ chương trình.
