Kịch bản thua lỗ triền miên nhưng vẫn tiếp tục mở rộng và tăng trưởng năm này qua năm khác gợi nhớ tới nhiều DN FDI, như CocaCola, PepsiCo, KeangnamVina hay K+… Còn nhớ, CocaCola và PepsiCo trong suốt hơn 20 năm kinh doanh tại VN liên tục thua lỗ lên cả nghìn tỷ đồng, vượt quá số vốn đầu tư ban đầu. Mặc dù vậy, các DN này cũng vẫn liên tục mở rộng và chiếm lĩnh thị trường, đánh bật các DN nội.

Kết quả kinh doanh của Lotte tại Việt Nam (Đơn vị tính: Tỷ VND)

Doanh thu càng tăng, thua lỗ càng dày

Báo cáo tài chính mới được Cty Lotte Shopping Hàn Quốc công bố cho thấy tính đến ngày 31/12/2016 Cty Cổ phần Lotte Vietnam Shopping, Cty đang vận hành chuỗi siêu thị Lotte Mart, hiện có tổng tài sản khoảng 9.400 tỷ đồng, vốn điều lệ 3.934 tỷ đồng nhưng tổng vốn chủ sở hữu chỉ còn hơn 500 tỷ đồng, còn lại hơn 8.900 tỷ đồng là nợ phải trả.

Vào thị trường VN từ năm 2007, hiện Lotte Mart là một trong những chuỗi siêu thị lớn nhất VN, với 13 trung tâm thương mại nằm rải rác từ bắc xuống nam. Doanh thu của chuỗi siêu thị này cũng tăng nhanh chóng, từ mức 30 tỷ đồng năm 2008 lên 960 tỷ đồng năm 2009 và 5.137 tỷ đồng năm 2016. Trong 10 năm qua, tăng trưởng doanh thu của Lotte Mart ở mức bình quân là 50%. Thế nhưng, không rõ tập đoàn Lotte vốn thuộc vào một trong những tên tuổi lớn nhất Hàn Quốc do quản lý kém hay do vẫn chưa hiểu rõ thị trường VN – dù đã ở đây 10 năm – mà lại chưa hề có lãi.

Ở một thị trường có gần 100 triệu dân, hơn một nửa là dân số trẻ, cùng với mức thu nhập bình quân đầu người đang tăng, VN được đánh giá là một trong những thị trường bán lẻ hấp dẫn ở Đông Nam Á. Có thể thấy rõ điều này hơn với động thái mở rộng đầu tư của một loạt các tập đoàn bán lẻ lớn nước ngoài như TCC Holdings, Central Group, Auchan và Aeon. Với điều kiện thị trường như vậy thì liệu việc Lotte Mart thua lỗ suốt 10 năm có đáng tin? Và vì sao Lotte Mart thua lỗ lớn ở VN như vậy lại vẫn có ý định tiếp tục mở rộng kinh doanh?

Lại nghi vấn chuyển giá

Câu chuyện lỗ của Lotte Mart đã làm gợi nhớ lại câu chuyện của Metro Cash & Carry trước đây ở VN. Kể từ năm 2002-2013, Metro Cash & Carry VN kê khai lỗ trong 12 năm với số tiền là 1.657 tỷ đồng. Chỉ duy nhất một năm 2010 là tập đoàn Đức này có lãi ở VN với số tiền 173 tỷ đồng. Đến năm 2014, sau nhiều đợt thanh tra, cơ quan thuế của VN đã yêu cầu Metro Cash & Carry điều chỉnh giảm lỗ, giảm khấu trừ và truy thu thuế tổng số tiền 507 tỷ đồng...

Đối với trường hợp Lotte Mart, hệ thống siêu thị này có chuyển giá hay lỗ thật thì cần phải có kết quả kiểm tra của các cơ quan chức năng. Nhưng, trong khi các cơ quan chức năng của VN chưa vào cuộc, thì từ năm ngoái các cơ quan điều tra của Hàn Quốc đã đưa Lotte vào tầm ngắm khi nghi ngờ tập đoàn này dính tới những hoạt động hối lộ và tham nhũng trong bê bối chính trị lớn nhất quốc gia Đông Á này. Đặc biệt hơn, các cơ quan điều tra Hàn Quốc còn nghi ngờ Lotte sử dụng dự án Lotte Center Hà Nội, được tập đoàn Lotte mua lại với giá 60 triệu USD năm 2009 từ tay Cty Coralis SA, để trốn thuế bằng cách thổi phồng khoản lỗ và đội giá xây dựng lên cao.

Cụ thể, Coralis SA vốn được lập ra bởi người con thứ ba của nhà sáng lập ra tập đoàn Daewoo Kim Woo-jung, ông Ki Seon-yong. Đây là Cty đầu tiên xin được giấy phép đầu tư dự án bất động sản tại mảnh đất của dự án Lotte Center Hà Nội hiện tại. Năm 2009, Lotte Asset Development đã mua lại Coralis với giá 60,24 triệu USD nhằm mua lại mảnh đất và giấy chứng nhận đầu tư cho dự án Lotte Center Hà Nội. Sau khi thâu tóm xong Coralis, Lotte Asset Development tiếp tục bán lại 45% cổ phần của Colaris SA cho hai Cty con khác là Lotte Shopping và Lotte Hotel.

Theo thông tin từ tờ Korean Herald, tập đoàn Lotte đã đầu tư gần 400 triệu USD vào dự án được hoàn thành vào năm 2014 này. Nhưng điều đáng chú ý là vào năm ngoái, công ty Coralis SA báo cáo khoản lỗ ròng lên tới 55,1 tỷ won (hơn 48 triệu USD theo tỷ giá hiện tại), khiến cho các công tố viên nghi ngờ liệu những ông chủ của Lotte có đang tìm cách giấu tiền bằng cách thổi phồng các khoản lỗ lên hay không? Ngoài ra, cũng có nhiều nghi ngờ cho rằng có khả năng Lotte Engineering & Construction đã tính phí xây dựng quá cao đối với Lotte Shopping và Lotte Hotel để giấu đi các khoản tiền khác.