Thế giới quay lưng

Ngày 27/10, Catalan chính thức tuyên bố độc lập sau cuộc bỏ phiếu gây tranh cãi. Đáp lại, trong vòng chưa đầy 1 tiếng đồng hồ kể từ khi Catalan tuyên bố, Quốc hội Tây Ban Nha bỏ phiếu kích hoạt điều 155 trong Hiến pháp Tây Ban Nha sau cuộc họp khẩn cấp.

Ngay sau động thái được báo trước này của Madrid, hàng loạt các quốc gia khác cũng lên tiếng phản đối quyết định của vùng tự trị giàu có này, đẩy Catalan vào một thế cô lập khi không nhận được tiếng nói ủng hộ.

Phát ngôn viên của chính phủ Đức Steffen Seibert, tuyên bố nước này không công nhận tuyên bố độc lập của xứ Catalan. Bộ ngoại giao Mỹ mới đây cũng ra thông cáo thể hiện quan điểm ủng hộ sự toàn vẹn lãnh thổ của Tây Ban Nha, cũng như ủng hộ những nỗ lực của chính phủ trung ương Tây Ban Nha trong việc ngăn chặn việc xứ Catalan ly khai.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron khẳng định ông ủng hộ hoàn toàn Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy trong nỗ lực tái lập trật tự tại Catalan.

Anh cũng khẳng định sẽ không công nhận tuyên bố độc lập đơn phương của Catalan, do Anh coi cuộc trưng cầu dân ý ngày 1/10 của chính quyền Catalan là bất hợp pháp theo phán quyết của tòa án Tây Ban Nha.

Những tuyên bố này theo giới quan sát đồng nghĩa với việc vùng tự trị của Catalan sẽ phải đối mặt với viễn cảnh bị cô lập về mặt ngoại giao.

Nguy cơ bùng phát bạo lực

Trước khi Catalan tuyên bố độc lập, chính quyền Madrid từng tuyên bố sẽ triển khai lực lượng cảnh sát tới khu vực mà họ nhiều khả năng sẽ tước bỏ quyền tự trị này. Madrid từng khẳng định sẽ không sử dụng nhưng không có gì đảm bảo chính phủ sẽ không mạnh tay nếu các quan chức của Catalan không chịu rời nhiệm sở.

Ngay sau thông báo kích hoạt điều 155, Madrid cũng bãi nhiệm giám đốc cảnh sát Catan. Tuy nhiên một nhóm ủng hộ ly khai tuyên bố sẽ không tuân thủ mệnh lệnh từ chính quyền trung ương và từ chối dùng vũ lực để loại bỏ quyền lực của các nhà lập pháp khu vực.

Thêm vào đó, việc phe ly khai tuyên bố sẽ thực hiện bất tuân dân sự quy mô lớn trong trường hợp Catalan bị đình chỉ quyền tự trị nhiều khả năng sẽ kéo theo những cuộc biểu tình, đình công và nhiều hình thức bất hợp tác khác.

Tới lúc đó, không loại trừ khả năng lực lượng cảnh sát quốc gia sẽ can thiệp và không có gì có thể đảm bảo một cuộc trấn áp như trong thời gian diễn ra trưng cầu dân ý không tái diễn. Catalan cũng đang phải đối mặt với làn sóng chia rẽ sâu sắc giữa phe ly khai và phe phản đối độc lập, điều được cho kéo theo những bất ổn trong nội bộ vùng này.

Tiền lệ xấu

Việc Catalan tuyên bố độc lập được xem là cuộc khủng hoảng chính trị tồi tệ nhất của Tây Ban Nha trong 40 năm qua, điều này được sự báo sẽ gây ra những hệ lụy khôn lường đối với nền dân chủ của quốc gia châu Âu.

“Không những không có được độc lập, Catalan sẽ mất đi ảnh hưởng và vị thế của mình, cũng như không còn đủ sức mạnh như trước. Tây Ban Nha cũng thiệt hại không kém, hình ảnh của họ bị tổn hại, uy tín của các thể chế và tấm gương về sự khôi phục dân chủ sẽ bị xói mòn”, nhà bình luận Lluis Bassets của tờ El Pais nhận định.

Các chuyên gia cũng lo ngại quyết định của Catalan có thể sẽ thổi bùng phong trào trưng cầu dân ý đòi ly khai trên toàn thế giới.

Trong thời gian diễn ra cuộc trưng cầu dân ý ở Catalan, cư dân 2 vùng Bắc Italia là Veneto và Lombardy đã bỏ phiếu nhằm đòi thêm quyền tự trị. Một cuộc bỏ phiếu đòi quyền tự trị tương tự cũng đang được chính quyền Liguria và Emilia Romagna cân nhắc thực hiện.

Ở vùng Flanders của Bỉ, các tổ chức chính trị như Liên minh Flemish mới, nhóm theo chủ nghĩa dân chủ bảo thủ chiếm đa số ở quốc hội nước này đã ủng hộ việc ly khai.

Giới quan sát cho rằng không chỉ ở Bỉ hay Italia, các cuộc ly khai ở châu Âu hoàn toàn có thể xảy ra ở bất cứ quốc gia nào. Vậy nên, việc Catalan tuyên bố ly khai theo một số chuyên gia có thể sẽ kéo theo những kịch bản tương tự, đe dọa tới sự ổn định và hòa bình ở châu Âu.