Liên quan đến ý kiến của nhiều người dân Hà Nội lo lắng về thời gian gần đây xảy ra nhiều vụ tai nạn giao thông liên hoàn, trong đó số trường hợp tài xế vi phạm nồng độ cồn xuất hiện nhiều, TS. Nguyễn Hữu Đức, chuyên gia giao thông cho rằng: "Việc người dân lo lắng số vụ tai nạn giao thông liên hoàn và tài xế vi phạm nồng độ cồn gia tăng là một vấn đề các cơ quan chức năng cần lưu ý".
Hiện trường vụ tai nạn giao thông liên hoàn ở Dương Nội, Hà Nội khiến nhiều người thương vong. Nguyên nhân chính do tài xế say xỉn. Ảnh: CTV
Theo chuyên gia, có nhiều nguyên nhân gây ra tai nạn giao thông, nhưng chủ yếu là do tài xế sử dụng chất kích thích (rượu bia, ma túy) hay nhiều tài xế chủ quan, không tuân thủ các quy tắc giao thông cơ bản như vượt ẩu, không giữ khoảng cách an toàn, không đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy, lấn làn, vượt đèn đỏ, sử dụng điện thoại khi lái xe,...
"Thời gian gần đây, ở đâu đó xuất hiện tình trạng nhờn luật, một bộ phận nhỏ người tham gia giao thông có dấu hiệu không chấp hành quy định của pháp luật về trật tự an toàn giao thông, mặc dù đã biết các chế tài xử phạt đã được tăng nặng theo Nghị định 168. Đâu đó có thông tin, vắng bóng lực lượng cảnh sát trên đường, nếu đúng như vậy cũng là một phần nguyên nhân dẫn đến những người thiếu ý thức chấp hành quy định cố tình vi phạm...", chuyên gia chia sẻ.
Để chấn chỉnh hình thành thói quen tự giác chấp hành pháp luật về trật tự an toàn giao thông (TTATGT), TS. Nguyễn Hữu Đức cho rằng: "Giai đoạn đầu thi hành Nghị định 168, dư luận nói nhiều về việc người tham gia giao thông đã thay đổi, nâng cao ý thức tự giác. Đó là kết luận hơi sớm. Chỉ là bước đầu thay đổi, chủ yếu vì sợ bị phạt. Vì thế mới cần công tác giáo dục, nâng cao ý thức và công tác cưỡng chế một cách khẳng định, thường xuyên, lâu dài. Lực lượng chức năng cần tăng cường tuần tra, kiểm soát và xử lý nghiêm vi phạm. Tăng cường ứng dụng công nghệ, lắp camera phạt nguội ở Hà Nội...".
Cùng với đó, chuyên gia cho rằng, ý thức tự giác khi tham gia giao thông chỉ hình thành hoặc là sau một quá trình giáo dục, rèn luyện lâu dài hoặc sau một tác động mạnh như trực tiếp phải nộp phạt khoản tiền lớn, hay gặp tai nạn giao thông.... là phương pháp bền vững nhất để xây dựng ý thức tự giác. Việc giáo dục cần bắt đầu từ sớm, từ gia đình, nhà trường và toàn xã hội. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật giao thông, xây dựng văn hóa giao thông văn minh là những yếu tố quan trọng. Tuy nhiên, quá trình này đòi hỏi thời gian, sự kiên trì và sự phối hợp của nhiều bên, trong đó có sự cưỡng chế của cảnh sát.
TS. Nguyễn Hữu Đức, chuyên gia giao thông
Ngoài ra, các biện pháp xử phạt nghiêm khắc, đặc biệt là phạt tiền nặng, có thể tạo ra tác động tức thời, và trong một số trường hợp, đối với một số người, tạo ra bài học nhớ đời tới mức khiến người vi phạm thay đổi ý thức lâu dài. Tai nạn giao thông cũng là một tác động mạnh, nhưng hậu quả của nó là vô cùng lớn, gây tổn thất về người và tài sản. Tuy nhiên, nếu chỉ dựa vào tác động mạnh, ý thức tự giác sẽ không được hình thành trên diện rộng. Khi lực lượng chức năng giảm kiểm soát, người dân có thể tái phạm. Chính vì vậy, TS. Nguyễn Hữu Đức cho rằng, lực lượng chức năng cần kết hợp vừa cả tăng cường xử phạt nghiêm khắc, vừa đẩy mạnh giáo dục, tuyên truyền.
"Việc thực thi các quy định về giao thông cần có tính liên tục và nhất quán. Tránh tình trạng đánh trống bỏ dùi, khiến người dân nhờn luật. Cần duy trì sự hiện diện của lực lượng chức năng, đồng thời áp dụng các biện pháp kiểm soát giao thông thông minh. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một văn hóa giao thông an toàn, văn minh. Điều này đòi hỏi sự thay đổi trong nhận thức và hành vi của mỗi người dân. Quy định cần góp phần vào quá trình này, tạo ra những chuyển biến tích cực trong ý thức của người tham gia giao thông. Cần có những chương trình tuyên truyền, giáo dục pháp luật về giao thông một cách thường xuyên và liên tục. Đặc biệt là các chương trình hướng đến việc xây dựng văn hóa giao thông", TS. Nguyễn Hữu Đức nêu quan điểm.
TS. Nguyễn Hữu Đức nhấn mạnh: "Ý thức tự giác khi tham gia giao thông là yếu tố then chốt để đảm bảo TTATGT. Các quy định về giao thông cần được thực thi một cách toàn diện, kết hợp cả biện pháp răn đe và biện pháp giáo dục, để tạo ra những chuyển biến tích cực và bền vững".
